Pregovori Vlade i MCP okončani bez rezultata: Oglasili se i Marković i Mitropolija

Predsednik Vlade Crne Gore Duško Marković saopštio je da su razgovori pravnih eksperata Vlade i eparhija Srpske pravoslavne crkve (SPC) okončani bez rezultata, uprkos, kako je rekao, "brojnim ustupcima koje je juče i danas napravio Vladin pregovarački tim".

- Tokom druge runde ekspertskih razgovora, vođenih juče i danas, prihvatili smo: Prvo – Da se postupak utvrđivanja zemljišno-knjižnih upisa iz upravnog postupka premesti u redovni sudski postupak, gde teret dokazivanja vlasništva pada na državu, a ne crkvu. U tom smislu predložili smo potpuno novi član 63 Zakona, čime smo prihvatili predloge Crkve. Drugo – Da Srpska pravoslavna crkva nastavi sa korišćenjem svih crkvenih i manastirskih objekata, imanja i drugih nepokretnosti koje su državno vlasništvo ili se u sudskom postupku utvrdi da su državno, versko i kulturno dobro. I u tom smislu smo predložili potpuno novi član 64 Zakona, i jasno isključili mogućnost da verske objekte može korisiti bilo koja verska zajednica, osim Mitropolije crnogorsko-primorske i drugih eparhije Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori. Treće – Da ove izmene usvojimo već prekosutra na Vladi i prosledimo Parlamentu radi izjašnjavanja u hitnoj proceduri do kraja ovog meseca. Pojednostavljeno – ovo bi značilo da svetinje više nisu napadnute, kako to Crkva predstavlja, odnosno da bi izmenama i dopunama Zakona bile u potpunosti i trajno zaštićene! Rečju – da više nema govora o njihovoj navodnoj ugroženosti kako se spočitavalo Vladi - rekao je premijer Marković u obraćanju javnosti, neposredno nakon okončanja druge runde razgovora pravnih eksperata Vlade i Srpske pravoslavne crkve.

Premijer je rekao da ovim ustupcima, čiji su prevashodni ciljevi prevazilaženje nesuglasica i podela u pravoslavnom biću Crne Gore i izgradnja poverenja između Države i Crkve, Vlada sa svoje strane nije postavila bilo kakve uslove.

- Jedini zahtev Vlade bio je registracija svih crkava i verskih zajednica, pa i Srpske pravoslavne crkve i njenih eparhija, po slovu zakona. Registracija, koja je bila obaveza i po ranijem Zakonu. Registracija, na način kako to uređuju sva civilizovana i demokratska društva. Nažalost, crkva je to odbila - rekao je Marković.

Premijer je rekao da je sa žaljenjem primio informaciju da razgovori nisu rezultirali uspehom.

- Želeli smo da kroz dijalog obezbedimo dodatne garancije za položaj eparhija Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori, da osiguramo postojeći režim korišćenja crkvene imovine i ostvarivanja verskih prava i sloboda pravoslavnih vernika, odnosno uslove za nesmetano vršenje verske službe od strane njihovih sveštenika. U tom smislu, za više od pola godine od stupanja na snagu ovog zakona, verski, imovinsko-pravni i crkveni poredak Mitropolije i ostalih eparhija ostao je nepromenjen. Litije i proteste koje je Crkva organizovala uprkos složenoj, i kako vidimo opasnoj epidemiološkoj situaciji sa koronavirusom, prihvatali smo i prihvatamo kao izraz slobode okupljanja i iskazanog neslaganja sa pojedinim rešenjima i odlukama donetim u demokratskoj proceduri. Bez obzira na to, razgovori su vođeni strpljivo i posvećeno u okviru delegacija države i crkve, a pored toga i u više navrata, i na najvišem nivou državnih i crkvenih zvaničnika - rekao je Marković.

Oglasila se i Mitropolija

Nedugo nakon završetka sastanka iz Mitropolije su se oglasili saopštenjem u kom se navodi da su dostavili Vladi Crne Gore pismo povodom  "poslednjih razgovora o diskriminatornom Zakonu o slobodi veroispovijesti ili uverenja i pravnom položaju verskih zajednica".

Saopštenje prenosimo u celosti:

"Ekspertski tim Episkopskog saveta nas je veoma iscrpno informisao o dijalogu, koji je 20. jula ove godine vođen sa Ekspertskim timom Vlade Crne Gore o potencijalnim izmenama i dopunama Zakona o slobodi veroispovijesti ili uverenja i pravnom položaju verskih zajednica. I ovom prilikom napominjemo da smo se, i pored ogromne zabrinutosti sveštenstva, monaštva i vernog naroda, odazvali pozivu Vlade Crne Gore na dijalog, očekujući i verujući da će se doći do zajednički prihvatljivog rešenja spornih odredbi zakona na bazi Predloga zakona o izmenama i dopunama Zakona o slobodi veroispovijesti ili uverenja i pravnom položaju verskih zajednica, koji je 11. marta ove godine zvanično dostavljen Ekspertskom timu Vlade.

Crkva Božija je i ovom prilikom posvedočila da je po svojoj bogočovečanskoj prirodi i misiji u svetu bila, jeste i ostaje otvorena za dijalog kao put i način za rešavanje otvorenih pitanja. Očekivali smo da je Ekspertski tim Vlade od 11. marta ove godine do danas imao dovoljno vremena da razmotri naše predloge i da će nam u pisanoj formi dostaviti odgovor na njih. Na žalost, do toga nije došlo", navodi se u saopštenju.

Oni navode da je najnovijim predlogom Vlade pred Crkvu postavljen ultimatum u  u vidu obavezne registracije Mitropolije i eparhija SPC u Crnoj Gori "uprkos činjenici da kao crkvene ustanove postoje na prostoru Crne Gore punih osam vekova."

"U potpunosti je ignorisano istorijsko postojanje i pravni subjektivitet Mitropolije i eparhija. Zahtevom Ekspertskog tima Vlade je na taj način ignorisana i odluka Svetog Arhijerejskog Sabora SPC od 26. maja 2006. godine kojom je to najviše telo SPC pod predsedništvom blaženopočivšeg Patrijarha Pavla, priznajući obnovljenu nezavisnost Crne Gore, zapravo izvršena prijava tradicionalnog kontinuiteta subjektiviteta drevne Zetske Mitropolije i ostalih episkopija u Crnoj Gori. Navedena odluka je 1. decembra 2006. godine zvanično uručena tadašnjem predsjedniku Crne Gore g. Filipu Vujanoviću. Osim toga, ignorisana je i prijava koju je 8. marta 2012. godine Mitropolit Crnogorsko-Primorski g. dr Amfilohije zvanično dostavio Ministarstvu unutrašnjih poslova, o čemu postoji dokaz koji je poznat i dostavljen je Vladi Crne Gore.

Smatramo da je nakon svih navedenih akata Crkve, neviđeno poniženje u vidu ultimatuma Crkvi da se ponovo registruje i da iznova, kao nekakva novoformirana verska zajednica, stiče pravni subjektivitet koji je priznat i prepoznat od svih vlasti, pa čak i okupatorskih, kroz vekove do danas. Niko i nikada do danas nije postavio pitanje postojanja pravnog subjektiviteta ove Crkve i njenih svojinskih prava na Svetinjama i ostaloj zaveštanoj crkvenoj imovini, o čemu postoji bezbroj dokaza od Otomanske imperije preko Kraljevine Crne Gore do SFRJ! I ovom prilikom podsećamo da smo 11. marta ove godine Vladi dostavili pravno utemeljen predlog za postupak evidentiranja Crkve i verskih zajednica u evidencioni registar, što je ponovljeno i 20. jula ove godine od našeg Ekspertskog tima, ali nažalost bez uspeha", dodaje se u pismu.

Ističe se i da "crkvi nije svojstveno da ispostavlja ultimatume nikome, pa ni Vladi Crne Gore."

"Tako je bilo i u ovom slučaju, jer smo, i pored određenih stručnih primedbi, prihvatili 61 od ukupno 66 članova Zakona. U odnosu na 5 spornih članova, predložili smo izmenu i dopunu i to samo u delu kojim se ne poštuje i poništava viševekovni identitet, dostojanstvo, subjektivitet i Svetinje Crkve i kojim se Crkva, jedina u Crnoj Gori i to mimo svakog prava i elementarne pravde, primorava da dokazuje da su crkvene Svetinje crkvene, a ne državne. Svima je jasno, bez obzira što Vlada uporno obmanjuje međunarodnu javnost, da u zakon nije implentirana nijedna suštinski bitna preporuka Venecijanske komisije od 24. juna 2019. godine.

Razmotrili smo Vladin predlog potencijalnih izmena članova 63 i 64 zakona i konstatujemo da su oni u suštini obesmišljeni uz insistiranje Vlade na opstanku člana 62 zakona kojim se, istina uslovno, crkvena imovina proglašava za državnu, iako to ona nikada nije bila u istoriji Crne Gore.

Nikako ne može da izdrži test elementarne logike činjenica da je Vladi u decembru 2019. i u martu 2020. godine bio prihvatljiv predlog naše Crkve kojim se garantovao pravni subjektivitet Crkve i verskih zajednica, koji su stekle po svom istorijskom kontinuitetu i ranijim propisima, a da joj je sada upravo to postalo sporno, te i da se pitanje Svetinja sada naprasno i ultimativno uslovljava registracijom.

Na osnovu svega izloženog, jasno proizilazi da Vlada, za razliku od Crkve, ni ovom prilikom nije imala iskrene namere da se kroz dijalog dođe do zajednički prihvatljivog i održivog rešenja već je poziv za dijalog očevidno služio za nove ucene Crkve i aktuelni politički marketing, u čemu Crkva ne može i ne želi da učestvuje. Namere i cilj Vlade je, na žalost, pokazao i pokazuje višemesečni progon sveštenstva, monaštva i vernog naroda počev od učešća na mirnim litijamja, preko neodobravanja privremenih boravaka sveštenstvu i monaštvu do rušenja Svetinja.

Episkopski savet, imajući u vidu složenost situacije u Crnoj Gori, smatra da bi prihvatanje našeg predloga izmena i dopuna Zakona predstavljalo puno poštovanje Ustava i pravnog poretka Crne Gore i presudno doprinelo smirivanju tenzija i napetosti u društvu. U pitanju je jedinstveni način da se prevaziđu suštinske podele i problemi koji već duže vreme potresaju i razdiru Crnu Goru", zaključuje se u pismu.

(Telegraf.rs)