U Sarajevu žele da slave dan osnivanja grada, a ni sami ne znaju kad je osnovan

Sarajevo; Foto: Milena Đorđević

Gradsko veće Sarajeva koje kontroliše Stranka demokratske akcije (SDA), podržalo je predlog gradonačelnika Abdulaha Skake da se 1. februara proglasi danom osnivanja glavnog grada Bosne i Hercegovine, a taj datum je odabran uz obrazloženje kako je tada 1462. osmanski upravitelj Isa-beg Ishaković izdao dokument koji se može smatrati "rodnim listom" Sarajeva kao urbane celine.

Preporučujemo

- Doneli smo istorijsku odluku na temelju dugotrajnog istraživanja, relevantnih činjenica i mišljenja struke. Sarajevo mora da ima ovakav dan koji će se, uz 6. april kao dan grada, te uz 5. april kao dan (početka) opsade Sarajeva, obeležavati na dostojanstven način kako dolikuje našem Sarajevu - izjavio je nakon rasprave u Gradskom veću SDA-ov gradonačelnik Abdulah Skaka.

U Sarajevu se od okončanja Drugog svetskog rata 6. aprila obeležava kao dan grada u znak sećanja na datum kada je on oslobođen od fašističke okupacije 1945., a 5. april u to se uklopio u znak sjećanja na datum iz 1992., kada su počeli prvi oružani sukobi u BiH.

Sarajevo; Foto: Milena Đorđević

Obeležavanje još jednog datuma ovog bi puta Sarajevo vezalo isključivo za onaj deo istorije koji je vezan za razdoblje turske okupacije.

Kontroverze o istoriji

Gradonačelnikova ideja da se ubuduće 1. februar obeležava kao dan osnivanja Sarajeva najavljena je u avgustu, nakon što je on o tome razgovarao s predstavnicima "Udruženja za zaštitu kulturne baštine Isa-beg Ishaković" hafizom Sadrudinom Išerićem i Elvisom Pivićem.

Išerić, koji je ujedno imam Careve džamije, ranije je u intervjuu za magazin "Stav" kazao kako nije dovoljno obeležavati samo 6. april, jer po njegovom mišljenju Sarajevo zapravo postoji zahvaljujući okupatorskom upravitelju Isa-begu Ishakoviću kog je nazvao "velikim vojskovođom".

- Sarajevo jeste oslobođeno od fašističkog okupatora 6. aprila 1945. godine, ali je naš glavni grad mnogo stariji od tog datuma, koji je označen kao dan grada Sarajeva. Činjenice ukazuju na to da je Sarajevo osnovao veliki vojskovođa i vakif Isa-beg Ishaković, koji je, između ostalog, izgradio i Carevu džamiju, tekiju na Bentbaši, mnoge dućane, trg, Kolobaru han i različite druge objekte koji su dokaz da je na ovom području tada podignut grad. Treba biti iskren i priznati da mi kolektivno činimo veliku nepravdu prema Isa-begu Ishakoviću, čoveku koji je za ovaj grad uradio velike stvari. Treba vratiti Isa-bega Ishakovića na mesto koje mu pripada, jer se samo tako možemo odužiti utemeljivaču Sarajeva - kazao je imam Išerić.

Istorijske interpretacije o tome kada je Sarajevo tačno nastalo raznovrsne su, no istoričari su suglasni kako na njegovom sadašnjem lokalitetu postoje jasni tragovi građevina i naselja koji potiču daleko pre osmanskih osvajanja.

Jedan od njih je i onaj koji govori o gradnji katedrale Svetog Petra i Pavla kod tadašnje Vrhbosne 1283. godine, postojanju utvrđenja na mestu današnje Bele tabije ili naselja Hodidjeda.

Petnaesti vek samo je označilo novo razdoblje u razvitku ovog područja kada Isa-beg Ishaković uspostavlja i gradi osmansko naselje s urbanim elementima, no slavljenje samo te epizode za dobre poznavaoce bosanskohercegovačke istorije, a posebno razdoblja turske vladavine, nije ništa do politička manipulacija čiji je cilj revizija istorije iz nacionalističkih pobuda.

Akademik Esad Duraković, cenjeni bosanskohercegovački penzionisani univerzitetski profesor, ističe kako Isa-beg Ishaković ima svoje mesto u istoriji Sarajeva, ali ono ne može biti isto što i simbolika koju sadrži obilježavanje 6. aprila.

- To je revizija istorije (od 1941.), revizija bošnjačkog ili muslimanskog odnosa prema tome grandioznom činu antifašističkog oslobađanja Sarajeva, minimiziranje antifašističke borbe, ma koliko se to minimiziranje verbalno negiralo pri eventualnoj promeni datuma. Najzad, i što je najvažnije, eventualna promena bi indicirala, neminovno, bošnjački nacionalizam, flagrantno zadiranje vere u politiku, ili politizovanje istorije, a to je upravo za Bošnjake i muslimane najmanje povoljno. Zato  treba u startu da se odustane od te ideje: ona gradi novi kontekst negativan pre svega za Bošnjake i muslimane - kazao je Duraković u ranijem intervjuu za portal "Radio Sarajevo".

(Telegraf.rs/Index.hr)