Zakoračite u beogradske crkve i poklonite se grobovima znamenitih Srba: Od cara Dušana do patrijarha Pavla

Znameniti Srbi, bilo da su potekli iz monaških redova, ili su vladari, prosvetitelji i naučnici, neretko su sahranjivani u portama najvažnijih crkava i manastira, pa čak i u unutrašnjosti bogomolje.

U turobnim vremenima, u strašnom vihoru ratova, podela na carstva, države i okupatorske zone, jedino je crkva bila stabilan i čvrst temelj koji je okupljao narod. Nije čudno, stoga, što su neki od najznačajnijih Srba bili vezani za crkvu i na crkvenoj zemlji počivaju.

Preporučujemo

Ovo su neke od poznatih srpskih ličnosti koje počivaju u beogradskim crkvama i manastira ili njihovim portama.

Car Stefan Dušan

Grobnica cara Stefana Dušana - Dušana Silnog, koji se upokojio 1354. godine od nemerljivog je značaja za beogradsku Crkvu svetog Marka.

Foto: Wikimedia/Andrija12345678

Reč je o vladaru koji je bio na čelu Srpskog carstva, najveće srpske države koja je postojala u srednjem veku.

Grobnica je izgrađena po projektu dr Dragomira Tadića, a mošti cara Dušana preneti su tu iz Manastira svetih Arhanđela kod Prizrena, koji je vekovima devastiran.

Zmaj od Avale - Vasa Čarapić

"Vasi Čarapiću, Zmaju od Avale, vojvodi vožda Karađorđa, junački palom pri zauzeću Beograda od Turaka, pred zoru 30. novembra 1806. godine. Ovu ploču podiže 15. avgusta 1910. godine Petar I, kralj Srbije", piše na spomen-ploči u manastiru Rakovica, na mestu gde je znameniti vojskovođa sahranjen.

Foto: Wikimedia/Sadko

Njegova junačka borba za oslobođenje od otomanske vladavine urezana je u srpsku istoriju. Vasa Čarapić, rodom iz Belog Potoka, nedaleko od Rakovice, neizbežan je u priči o Prvom srpskom ustanku.

Vasa Čarapić bio je vojvoda gročanske nahije, strah i trepet Turcima.

Upravo je Vasa Čarapić nagovarao Karađorđa da 1806. godine napadne Beograd. Sa 3.000 vojnika Čarapić je jurišao na Stambol kapiju, gde je stradao od neprijateljskog kuršuma. Izdahnuo je pod Karađorđevim šatorom, a njegova poslednja želja bila je da počiva u manastiru Rakovica.

Vuk Stefanović Karadžić i Dositej Obradović

Reformator srpskog jezika i srpske ćirilice, borac za korišćenje narodnog jezika Vuk Karadžić, poznat i po svojoj dragocenoj kolekciji narodnih pesama, sahranjen je usred centra Beograda, u skromnoj grobnici pored saborne crkve.

Foto: Wikimedia/Djordje Stakić

Vuk Karadžić je preminuo u Beču 1864. godine a njegovi posmrtni ostaci preneti su u Beograd 1897. godine. Sahranjen je pokraj Dositeja Obradovića, osnivača i profesora Velike škole u Beogradu, čiji je Vuk Karadžić bio učenik. Dositej Obradović preminuo je 1811. godine. Na njegovom grobu piše: "Ovde leže njegove srpske kosti. On je ljubio svoj narod".

Knezovi Miloš i Mihailo Obrenović

Otac i sin, knezovi Miloš i Mihailo Obrenović, koji su bili od nemerljivog značaja za srpski narod i zemlju u trenucima stvaranja moderne države, sahranjeni su u unutrašnjosti Saborne crkve.

Miloš Obrenović (1783-1860) bio je izrazito autokratski vladar, ali je svoju moć koristio da udari temelje modernoj srpskoj državi, nacionalno osvešćenoj, zemlji po uzoru na evropske, zemlji u kojoj je obrazovanje na prvom mestu, a otklon sa otomanskom tradicijom prisutan u svim sferama, pa i u urbanizmu i arhitekturi.

Bio je vođa Drugog srpskog ustanka i vladao je Srbijom u dva navrata.

Njegov sin Mihailo Obrenović (1823-1868) je, za razliku od njega, bio učen čovek. Koliko je značajan govori i činjenica da je centralni spomenik u Beogradu, na Trgu republike, posvećen ovom vladaru. On je, takođe, bio knez Srbije u dva navrata. Njegova druga vladavina završila se atentatom.

Srpski patrijarsi

Uobičajeno je da se crkveni velikodostojnici sahranjuju u portama hramova. Patrijarh Pavle počiva u manastiru Rakovica, kao i Patrijarh Dimitrije. I dva važna rakovička bulevara koja idu u pravcu manastira ponela su njihova imena.

Patrijarh Pavle, čiju veliku sahranu 2009. godine Beograd živo pamti, po sopstvenoj želji sahranjen je u ovom manastiru, a njegov grob obeležen je skromnim kamenim krstom. Danas, mnogi vernici rado posećuju njegov grob, a na dan njegovog upokojenja 15. novembra mogu se videti redovi Beograđana.

Foto: Wikimedia/Dekanski

Patrijarh Dimitrije bio je na čelu srpske crkve od 1920. do svoje smrti 1930. godine. Ono što je značajno jeste da je on bio prvi patrijarh obnovljene srpske patrijaršije. Naime, nakon konačnog oslobođenja i stvaranja kraljevine SHS, stekli su se uslovi za ujedinjenje crkve, što je morala da odobri Carigradska patrijaršija.

Takođe, patrijarh Dimitrije je 1922. godine u Sabornoj crkvi venčao kralja Aleksandra I Karađorđevića i kraljicu Mariju.

U Sabornoj crkvi, u unutrašnjosti, sahranjena su dva srpska patrijarha. Tu počiva patrijarh Gavrilo, koji je na čelu crkve bio od 1938. do 1950. godine, a tokom rata zatočen i u logoru Dahau, zajedno sa svetim vladikom Nikolajem Velimirovićem. Takođe, u ovoj crkvi je i grobnica patrijarha Vikentija, koji je nasledio patrijarha Gavrila i bio je duhovni vođa sve do 1958. godine.

Foto: Wikimedia/Andrija12345678

Međutim, patrijarh Irinej sahranjen je 2020. godine u Hramu svetog Save koji preuzima ulogu centralnog pravoslavnog hrama u Srba.

Patrijarh German, koji je bio na čelu crkve u teškom periodu nakon Drugog svetskog rata, sahranjen je u Crkvi svetog Marka. "Ja spavam, a srce je moje budno", piše na njegovom spomeniku.

(Telegraf.rs)