UPOZNAJTE BEOGRAD: Zamislite cveće i fontanu umesto betona i automobila na Terazijama (FOTO)

Od svih transformacija kroz koje je Beograd prošao tokom prethodna dva veka, verovatno su najveće promene pretrpele Terazije. Nekadašnji trgovački i zanatski centar, koji je dobio ime po vodotornju, početkom veka, bio je poznat po prelepim cvetnim ostrvima, kasnije po bujnim drvoredima, a danas kroz njega samo protrčavamo kako bismo izbegli saobraćajne gužve.

TERAZI

Kako bi snabdevali Beograd vodom, Turci grade vodovodni sistem, koji vodu dovodi sa izvora u Velikom Mokrom Lugu i kanališe je u tornjeve radi povećanja pritiska. Jedan takav toranj nalazi se na Terazijama, a trg dobija ime po turskoj reči za vodotoranj - terazi.

U 19. veku Srbija je slobodna, a knez Miloš Obrenović odlučuje da u Beogradu pravi velike promene. Najpre, na obali Save, od dela koji je od Marašli Ali-paše dobio na poklon, pravi trgovačko naselje. Zatim, naređuje srpskim zanatlijama, osobito kovačima i kazandžijama, da se isele iz starog dela grada, gde su bili pomešani sa turskim stanovništvom. Oni svoje kuće i radnje počinju da grade na Terazijama. Predsednik beogradske opštine Ilija Čarapić ima zadatak da dodeljuje zemljište na Terazijama zanatlijama i trgovcima, i to besplatno.

Godine 1865. zgrade na Terazijama uglavnom su jednospratne i dvospratne, a planira se i uklanjanje vodotornja. Pet godina kasnije, na ovom mestu je u toku proslava druge vladavine kneza Miloša Obrenovića. U to ime ovaj trg dobija Terazijsku česmu. Ona će 1911. godine, zbog rekonstrukcije Trga biti premeštena u Topčider.

PRESTOLONASLEDNIKOV TRG

Kroz velike promene Trg prolazi od 1911. do 1912. godine. Duž centralnog dela ulice postavljeni su cvetni aranžmani, okruženi gvozdenom ogradom, a bliže Nušićevoj ulici sagrađena je fontana.

Na nresreću beogradskih boema, nakon Prvog svetskog rata, vlasti odlučuju da sruše kafanu "Albanija", pa će ovde godinama kasnije stasati prvi beogradski oblakoder. Takođe, u blizini Prestolonaslednikovog trga, koji se formira nakon Prvog svetskog rata, jeste i Pozorišni trg.

KOLOVOZ UMESTO CVEĆA

Beograd je preživeo još jedan rat. Osim brojnih života i ideala, rat je odneo i kraljevinu. Nova vlast, sa novim sistemom vrednosti i novim uređenjem preuređuje sve, pa i beogradske trgove. Terazije stižu na red vrlo brzo nakon oslobođenja, već 1948. godine. Glavnog trga više nema,  cvetni deo i tramvajske šine su uklonjene, a grade se brojni moderni objekti.

Dve godine kasnije, u blizini se formira Trg Marksa i Engelsa, koji će godinama služti kao parking.

Inače, Beograd je administrativno reorganizvoan po rejonima i opštinama, pa tako i Terazije 1952. godine postaju opština. Međutim, već 1957. godine opština je raspuštena i podeljena između opština Vračar i Stari grad. Ipak, Terazije ostaju centar Beograda, jer se numeracija ulica vrši od dela bližeg ovom trgu.

Iako je izgledalo da su na nju svi zaboravili, vlasti Terazijsku česmu vraćaju iz Topčidera 1976. godine.

GDE SU DRVOREDI?

Nekada šetalište pod krošnjama brojnog drveća, Terazije su krajem 20. i početkom 21. veka "betonski" centar Beograda. Sama ulica povezana je sa Ulicom kralja Milana, Slavijom, Bulevarom kralja Aleksandra i Zelenim vencem, kao i Kolarčevom ulicom i Trgom Republike.

(M. Stojanović)