"Hlebno pitanje u Beogradu": Kako su u dušu prestonice upletene pekare i zašto se štampa grozila "ćumeza"

Ministar Goran Vesić u svojoj kolumni, koju redovno objavljuje u "Politici" osvrnuo sena jedno zanimljivo pitanje - beogradske pekare. Ovako jeon podsetio na jedan davno zaboravljeni fenomen - pekare, ali ne onakve kakve danas poznajemo.

"Po karakteru svome, Beograd je još daleko od industriskih gradova, gde, zbog odlaska na muža i žene, domaći, u kući mešeni i pečeni hlebac, zbog vremenske nemogućnosti da bude izrađen, u masi mora da bude zamenjen kupovnim hlebom. Pa ipak, potrošnja kupovnog hleba u Beogradu je daleko veća nego u drugim našim gradovima koji se u strukturi stanovništva ne razlikuju od Beograda. Fakat je da pečenje hleba za domaćinstva beogradskog stanovništva predstavlja stran posao, koji se ne radi u kući već kod specijalnih lica van kuće, isto onako kao što se, na pr. van kuće izrađuju i svi ostali zanatski ili industrijski proizvodi koje domaćinstva kupuju gotova. Nije važno u ovom slučaju ulaziti u istraživanje uzroka navikama beogradskog stanovništva da hlebac uzima gotov na pekarnicama – pa i u slučajevima kad je cena njegova nama neizmerno skuplja nego što bi bila cena domaćeg hleba. Ali je važno podvući da su navike beogradskog stanovništva za uzimanjem hleba sa pekarnica stvorile veliku potrošnju kupovnog hleba i da je po tome, odavno stvorena bila mogućnost da se u Beogradu razvije moderna, fabrička i u svakom pogledu higijenska proizvodnja hleba, mnogo više i mnogo pre nego što se mogla da razvije ma koja druga grana rada”, pisao je Bogdan Krekić, novinar i odbornik beogradske opštine 1. januara 1931. godine u tekstu ,,Hlebno pitanje u Beogradu” koje su objavile Beogradske opštinske novine.

Preporučujemo

Beogradska štampa tog vremena dosta pažnje je posvećivala pekarnicima, kako su tada zvali pekare, za koje su tvrdili da devet od deset "predstavlja ruglo od tehnike i skandal od higijene". Pisalo se o tome kako uprkos velikoj potražnji za hlebom nije počela njegova industrijska proizvodnja već je grad bio preplavljen malim pekarnicima, kako su ih u štampi nazivali ,,ćumez pekarnicama”, koje su proizvodile male količine hleba u nehigijenskim uslovima.

Drugi problem na koje je ukazivala beogradska štampa bila je visoka cena hleba koji se kupuje u pekarama.

"Na prvi pogled, izbija jedna nenormalnost. Prirodno bi bilo da veliki broj pekarnica u Beogradu, čiji kapacitet proizvodnje prevazilazi potrošnju, utiče, utakmicom u borbi za osvajanje pijace, na smanjivanjem cene hlebu, ali to nije slučaj. Beograd jede skup lebac. Vrlo skup", pisala je beogradska Politika tih godina. Beogradska štampa se bavila i uslovima u kojima su radnici radili u pekarnicama koje su opisivali ,,nemogućim”. ,,Isti ti uzroci, u vezi sa nemogućim uslovima rada u radionicama, teraju masu onih koji bi pri sređenijim privrednim i socijalnim prilikama normalno bili radnici, da traže pribežište u tome da postanu samostalne zanatlije, ili – da govorimo jezikom esnafa – bespravno rade hauzirajući. Zato niču u masi i beogradske nemoguće pekarnice i hlebarnice. Zato su i radni uslovi u tim pekarnicama za radnike nepodnošljivi. Zato se i radnici – neprekidno i u sve većoj meri – spasavaju iz položaja radnika i postaju majstori”, zabeležile su ovu pojavu beogradske novine.

(Telegraf.rs)