Svedočanstvo o dobu smrti i tame: Spomenici srpskim i austrijskim žrtvama Velikog rata na groblju u Zemunu

Nakon strašnog Velikog rata Srbija je vidala rane. Ožiljci tih borbi i danas mogu da se vide kroz imena uklesana na Zemunskom groblju.

Ovo groblje, jedinstveni čuvar istorije, o kome brine JKP "Pograbne usluge", svedoči o najtežim danima borbi, smrti i tame. Tu su pokopana tela srpskih interniraca koji su umrli pokošeni bolestima u logoru u Zemunu, a 1928. godine podignut im je dostojan spomenik.

Preporučujemo

I ne pamti zemunsko groblje samo Srbe umrle u strašnim mukama. Naš narod odao je počast i neprijatelju, podigavši spomenik koji seća na pale austijske i nemačke vojnike. I oni su nečiji sinovi, očevi i braća.

Foto: Mateja Beljan

Čak 248 imena stradalih Srba uklesano je u spomenik na Zemunskom groblju, a navedeno je i iz kog kraja su dovedeni u Zemun. Umrli su u zarobljeništvu usled raznih bolesti, a vladala je i kolera. Neprijatelj ih je sahranio i grobove obeležio krstovima.

Na desetogodišnjicu oslobođenja doneta je odluka da se uredi Srpsko vojničko groblje u Zemunu.

Plan kosturnice uradio je arhitekra Đorđe Šuica, a osveštanju je prisustvovao i tadašnji gradonačelnik Zemuna Petar Marković.

"Palim borcima za oslobođenje i ujedinjenje 1914 - 1918"; "Ovaj spomenik podiže opština grada Zemuna poginulim i umrlim hrabrim srpskim borcima", piše na spomeniku.

On je, međutim, teško oštećen tokom bombardovanja 1944. Valjano je obnovljen tek 2002. godine, budući da su radovi sedamdesetih godina urađeni bez ikakvog nadzora. Kamenorezac Franjo Šestanović je tada oštećen krst zamenio neadekvatnim, potpuno novim mermernim latinskim krstom. Spomenute 2002. godine spomenik je obnovljen i vraćen mu je prvobitni izgled.

Na ovom groblju svake godine se na Vidovdan održava molitva svim palim borcima za slobodu srpskog naroda još iz doba Kosovskog boja.

Ni druga strana, austrougarska, nije zaboravljena nakon ovog rata. Vojnici koji su se borili u njihovim redovima i stradali u borbama u ovim krajevima sahranjeni su, takođe, na Zemunskom groblju. Nad zajedničkom grobnicom uzdiže se visoki mermerni obelisk sa krstom.

"Na uspomenu palim ratnicima u Svjetskom ratu 1914-1918", zapisano je.

(Telegraf.rs)