Kako je Zemun izgubio jedinu tramvajsku liniju koju je imao? Četrnaestica slavi 84. rođendan

Tramvaj broj 14 danas puni 84 godina. Od nekadašnje linije, doduše, "preživeo" je samo broj, a današnja trasa Ustanička - Banjica nema nikakve veze sa predratnom "četrnaesticom" koja je spojila Beograd i njegov tek prirodati kvart - Zemun.

Prvi most koji je povezao Šumadiju i Srem nedaleko od ušća Save u Dunav bio je železnički most. Ali, putovanje vozom od Beograda do Zemuna tridesetih godina ipak nije bilo tako zgodno kao rečni i drumski saobraćaj.

Preporučujemo

Ovaj drugi procvetao je izgradnjom Mosta kralja Aleksandra - velelpnog gradskog lančanog mosta na mestu današnjeg Brankovog, kojem ratna sudbina nije dala ni sedam godina "života".

Tako je Zemun, iako još "daleko" od Beograda, postao saobraćajno i funkcionalno povezan sa centrom grada. Počeli su da špartaju autobusi, neuporedivo brži od brodova i vozova, ali karta nije bila baš po meri svačijeg džepa. U to vreme, iako sporiji od autobusa, jedini masovni gradski prevoz dostupan većini bio je tramvaj. A ovaj je išao na svakih 15 minuta, sa prikolicom.

Foto: M. B./Google Maps/Digitalna NBS

I tako je 5. novembra 1935. prvi tramvaj, skoro godinu dana po izgradnji mosta, krenuo od Terazija ka zemunskoj pošti. Odabran je i jedan jubilej, 17 godina od oslobođenja Zemuna u Prvom svetskom ratu, što je značilo i pripajanje ovog, tada grada, kraljevini SHS.

Trasa je od Starog sajmišta do Zemuna bila na nasipu, prektično kroz močvaru koja je okruživala uzdignuti put.

"Tri tramvaja, okićeni cvećem i zastavicama, a prvi i vencem, čekala su na početku Prizrenske ulice, odmah ispred "Moskve" (...) Kada su tramvaji krenuli, okupljeno građanstvo pozdravilo je putnike mašući rukama, maramicama, šeširima", pisalo je "Vreme" o ovom događaju u vreme gradonačelnika Vlade Ilića.

Linija je kasnije produžena do Skupštine, pa potom i do Novog groblja.

Foto: Digitalna narodna biblioteka Srbije

A onda je došao rat, srušen je velelepni most, izgrađen privremeni, Stari savski (danas poznat kao Tramvajski), a tramvaj u Zemunu je otišao u istoriju. Doduše, vozio je "u lokalu" još neko vreme, ali ne i preko mosta.

Zemun je potom dobio trolejbus, na liniji Zeleni venac - Gornji grad i to sa istim brojem 14. A onda je Grad odlučio da ukine sve trolejbuse, pa je u mreži ostala samo linija 11 (današnja 22-ka), a linija 14 zamenjena autobusom broj 84.

Tek kasnije linija 14 ponovo je oživljena, ali ona više nema nikakve veze sa Zemunom, pa spaja Ustaničku i Banjicu i samo je dopuna postojećim tramvajima na ova dva pravca.

(M. Beljan)