O tragediji koju kriju zidovi poznate beogradske knjižare niste čuli do sada: Istina koja ledi krv u žilama

Najpoznatija knjižara u Beogradu "Prosveta" ovih dana je ponovo predmet interesovanja nakon što je traže nazad Jevrejska opština Beograd i osoba koja tvrdi da je Konova naslednica. Stara knjižara koja je i zvanično proglašena za kulturno dobro Srbije, biće vraćena jevrejskoj opštini u skladu sa zakonom o otklanjanju posledica oduzimanju imovine žrtvama Holokausta ako se dokaže da nema živih naslednika njenog prvog vlasnika Gece Kona.

Preporučujemo

U ČAST VELIKOG MOME KAPORA: Ovaj kutak u centru će poneti njegovo ime!

Zatvara se omiljena knjižara Ive Andrića!

Kon je rođen je u tadašnjoj Austrougarskoj u poznatoj aškenaskoj porodici. Živeo je u Zemunu i Novom Sadu, ali je 1901. godine postao srpski državljanin i u Beogradu otvorio knjižaru za srpsku i stranu književnost u Knez Mihailovoj ulici broj 1 koja je uskoro postala stecište najvećih prestoničkih intelektualaca toga doba. Tu su se okupljali i Nišić i Prodanović, ali i Slobodan Jovanović i Miloš Crnjanski.

Prvi put je odveden u logor 1916. zbog kalendara "Ratnik", u kojem se veličaju pobede srpske vojske nad austrougarskim trupama. Bio je interniran u radni kamp kod Nežidera u Gradišću. Njegova knjižara je zatvorena, a knjige na ruskom, engleskom i francuskom jeziku su javno spaljene, piše Dnevno.rs.

Foto: Wikipedia/public domain

Kada se završio Prvi svetski rat, Kon je nastavio svoj rad i osnovao prvo udruženje srpskih knjižara 1921. godine, gde je izabran za potpredsednika, a 1929. za predsednika.

Tu se nije zaustavio jer je 1934. osnovao "Izdavačko preduzeće Geca Kon A. D". U periodu do Drugog svetskog rata objavljivao je i preko 200 naslova u godini i po tome je knjižara Gece Kona bila na prvom mestu u Beogradu.

Pored brojnih nekretnina u samom centru, posedovao je prvi luksuzni automobil u Beogradu koji je pozajmljivao vlastima Kraljevine Jugoslavije u reprezentativne svrhe.

Uporedo je finansijski podržavao književnike i sve vrednije kulturne institucije.

Foto: Wikipedia/Poeticbent

- Od svoje zarade on je više nego iko pomagao domaću književnost. Piscima čije knjige nisu najbolje išle davao je pristojne honorare, kao i siromašnim, da bi mogli nesmetano, oslobađajući se napornog novinarskog rada, da ostvare zamišljena književna dela - rekao je o Konovom dobročinstvu književnik Božidar Kovačević.

Geca Kon se, pred najezdom nacista, sa porodicom 6. aprila 1941. godine iz Beograda prebacio u Vrnjačku banju, ne želeći da trajno napusti Srbiju.

Ubrzo je uhapšen i zatvoren u Beogradu, a potom u logoru u Beču. I on i cela njegova porodica ubijeni su 1941. godine ne zna se tačno gde.

Neki pretpostavljaju da je streljan u bečkom zatvoru ili pri kasnijem ispitivanju u Gracu. Cela njegova porodica je streljana kod mesta Jabuka blizu Pančeva u jesen 1941. godine.

Foto: Tanjug/Jaroslav Pap

Zaplenili su mu kuće u Dobračinoj 30 i Sremskoj 4, dva stana u ulici Strahinjića Bana, knjižaru i jednu radnju u Knez Mihajlovoj, kao i plac na Dedinju. Najvredniji deo knjižnog fonda prenesen je u Nacionalnu biblioteku u Beču.

Njegova firma je posle rata pretvorena u Izdavačko preduzeće "Prosveta".

(Telegraf.rs)