ĐACI SREĆNO: Danas je Sveti Sava, školska slava!

Škole u Srbiji obeležiće danas Svetog Savu, dan duhovnosti, školsku slavu u čast prvog srpskog arhiepiskopa, prosvetitelja i tvorca zakonodavstva.

Preporučujemo

Na Savindan nema nastave, ali đaci i nastavnici prisustvuju priredbama, sečenju slavskog kolača, odlaze u crkvu.

Ministar prosvete Tomislav Jovanović uručiće u Vladi Srbije tradicionalne Svetosavske nagrade učenicima, ustanovama i nastavnicima za 2013. godinu, a Ministarstvo prosvete domaćin je i večernje svečane akademije u Narodnom pozorištu.

Sveti Sava je ustanovljen za školsku slavu 1840. godine, na predlog Atanasija Nikolića, rektora Liceja u Kragujevcu.

U odluci tadašnjeg Popečiteljskog prosveštenija, predstavnici državne i crkvene vlasti propisali su da se Sveti Sava proglašava za "patrona svih naših škola i da se najsvečanije proslavlja".

Savindan se u školama slavio sve do 1945. godine, kada je ukinut, odlukom tadašnjih vlasti.

Posle poluvekovne zabrane od komunističkog režima, od devedesetih godina prošlog veka ponovo se praznuje u obrazovno-vaspitnim ustanovama.

Sveti Sava je bio najmlađi sin velikog župana Stefana Nemanje, kršten kao Rastko. Kada se zamonašio na Svetoj gori uzeo je ime Sava. Njegovim ustoličenjem za arhiepiskopa 1219. godine utemeljena je i autokefalna Srpska pravoslavna crkva.

Sveti Sava se smatra začetnikom srpske srednjovekovne književnosti, pa je stoga i zaštitnik prosvetnih ustanova.

Zajedno sa ocem Stefanom, zamonašenim kao Simeon, sveti Sava je osnovao manastir Hilandar i izgradio još 14 manastira, zbog čega je ostao zabeležen kao ktitor prve srpske duhovne zajednice na Svetoj gori.

Sveti Sava je napisao manastirske tipike - Karejski, Hilandarski i Studenički tipik. Prevodio je sa grčkog i posrbio važne pravno-teološke tekstove, Zakonopravilo, što je prevod Justinijanove Šeste novele. To važno pravno delo određuje odnose crkve i države putem takozvane simfonije.

Prevodio je Hipokrata i Galena i prikupljao srednjovekovne medicinske zapise, od kojih je nastao Hilandarski medicinski kodeks. U Hilandaru je 1198. godine osnovao prvu bolnicu.

Izdvojio je najvažnije iz srpske tradicije, oplemenio je i povezao sa najvećim duhovnim i civilizacijskim dostignućima svog vremena. Veoma mlad, oko 1192. godine, otišao je u Svetu Goru gde se zamonašio u ruskom manastiru Sveti Pantelejmon.

U Nikeji je 1219. od vizantijskog cara Teodora Laskarisa i vaseljenskog patrijarha Manojla i Haritopula izdejstvovao autokefalnost (samostalnost) srpske crkve i srpsku arhiepiskopiju, za čije je središte odredio manastir Žiču.

Godine 1208, u manastiru Studenici nad očevim telom, koje je preneo sa Svete Gore, izmirio je svoju zavađenu braću Vukana i Stefana.

Preminuo je u tadašnjoj bugarskoj prestonici Trnovu 25. januara 1236. godine, na povratku iz hodočašća u Jerusalim, posle jedne diplomatske misije za Bugarsku arhiepiskopiju. Prema zapisima iz tog vremena, glas o njegovoj smrti stigao je u Srbiju 27. januara, pa se u SPC na taj dan služe liturgije.

Njegove mošti su iz Trnova prenete i sahranjene u manastiru Mileševi 6. maja 1237. godine.

Mošti je spalio Sinan-paša 1594. godine na Vračaru. Na tom mestu sada je spomen-hram posvećen Svetom Savi.

(Telegraf.rs / Tanjug)