KO SU BRAĆA SRPSKIH GRADOVA? Čikago, Čangčung, Koventri, Springfild, Fudžima...

Bratimljenje gradova u Srbiji sa onima u inostranstvu je krenulo početkom 20 veka, i trajalo je sve do početka krize na ovim prostorima. Rat, sankcije i izolovanost su učinili svoje, i kao i u svim društvenim oblastima u tom periodu je došlo do zastoja. Međutim, nakon petoktobarskih promena ponovo dolazi do inteziviranja saradnje sa inostranstvom, pa tako i do novih bratimljenja. Neka od njih označavaju intenzivnu saradnju dva grada, preko privrede, sporta, i kulture, a neka su samo formalna.

Preporučujemo

Džin Baret, jedan od osnivača Saveta evropskih opština i regija, nakon završetka Drugog svetskog rata, kada se i u Evropi intezivirao ovakav vid bileteralne saradnje, definisao ga je kao približavanje dve zajednica koje, na ovaj način, žele da preduzmu aktivnosti usmerene ka evropskoj perspektivi, suočavajući se sa svojim problemima i razvijajući međusobno sve neposrednije prijateljske veze. Na ovaj način, on je utvrdio primarne vrednosti koje bratimljenje nosi,  prijateljstvo, saradnja i uzajamno poznavanje naroda.

Telegraf. rs vam otkriva sa koliko gradova u inostranstvu su povezani neki od naših najvećih gradova u zemlji. Najstarije bratimljenje  je između Niša o ruskog grada Kurska, 1920. godine, a najzanimljivije je povezivanje Beograda sa Lahoreom u Pakistanu iz 2005. godine, gradom za koji ogroman broj Beograđana nema ni najmanju predstavu  gde se nalazi drugi po veličini grad ove zemlje, glavnom gradu provincije Pandžab.

BEOGRAD -  Srpska prestonica ima specijalni odnos sa britanskim gradom Koventrijem, sa kojim ima status grada "blizanca". Specifičan odnos je izgrđane zahvaljujući pomoći u drvenoj građi 1954. godine, koju je Beograd poslao Koventriju za izgradnju razrušenog pozorišta. Kao znak zahvalnosti, pozorište je dobilo ime "Beograd", a gradovi su uspostavili status blizanaca.

Pored Koventrija , gradovi pobratimi su i Tel Aviv iz Izraela, sa kojim je uspostavljena ovakva saradnja 1990. godine, Beč, grad pobratim od 2003. godine, Čikago, od 2005. godine,  Lahor, grad iz Pakistana, od juna 2007. godine , Krf, grad pobratim od februara 2010. godine, a poslednji grad koji je sklopio ovakav ugovor je Ljubljana, novembra 2010. godine.

NOVI SAD - Novi Sad je već pobratim sa deset gradova. Najstarija veza je sa Modenom iz Italije, sa kojom je saradnja ostvarena 1974. godine. Tu je  Čangčung iz Kine, Dortmund iz Nemačke, Norič iz Engleske, Budva iz Crne Gore, Temišvar iz Rumunije, Nižnji Novgorod iz Rusije, Pečuj iz Mađarske i Iliopoli - atinska opština u Grčkoj, kao grad Gomelj iz Belorusije, koji je poznat na ovim prostorima po pesmi Bajage i Instruktora -  "Voz".

Prema rečima čelnika, prvu povelju o bratimljenju Novi Sad je potpisao 1974. godine sa italijanskom gradom Modenom, a najbolja i najtešnja saradnja ostvarena sa Dortmundom, pre svega na univerzitetskom nivou kroz razmene profesora, studenata i naučnih iskustava, kao i organizovanja sportskih manifestacija.

Niš - Niš je pobratim sa devet gradova a u toku je uspostavljanje takve veze sa još tri. Ovaj grad ima i najstarije istorijsko bratimljenje, sa Kurskom iz Rusije, i ono datira iz 1920. godine.

Gradonačelnik Niša Zoran Perišić objašnjava za Telegraf rs, da bratimljenje gradova predstavlja šansu za uspostavljanje različitih kontakata, ali da se ne treba previše očekivati jer sa nekim bratskim gradovima do saradnje nikada nije ni došlo.

- Sporazum o bratimljenju sa izraelskim gradom Berševa potpisan je još 1990. godine ali se ništa nakon toga nije desilo. Sledi Veliko Trnovo u Bugarskoj gde naša Turistička organizacija svake godine putuje na sajam turizma. Sa grčkom Glifadom saradnja se svela na pružanje humanitarne pomoći tokom bombardovanja. Sa slovačkim Košicama razmenjujemo delegacije tokom kulturnih manifestacija, ovde imamo i kancelariju i počasnog konzula ove zemlje - kaže Perišić.

On navodi da je Niš u bratskim odnosima i sa opštinom Saldal Komune iz Norveške, kao i sa gradom Kursk u Rusiji.

- Dogovorena je saradnja izmedju naše i njihove medicinske škole a i jedna ulica u Nišu će dobiti naziv po ovom gradu. Zahvaljujući saradnji sa Danskim gradom Arhus u Nišu je otvoren Centar za zapošljavanje. Ovaj projekat nije uspeo, ali je najavljena saradnja u oblasti poljoprivrede. Zbratimili smo se i sa grčkom opštinom Amrusi ali ta saradnja nije aktivna. Sa bratskim švedskim gradom Venšo realizujemo projekat iz oblasti energetske efikasnosti. U toku je formalizovanje dugogodišnje saradnje izmedju Niša i Belgoroda u Ruskoj Federaciji koja je vrlo aktivna prvenstvno u oblasti medicine i kulture. Imamo i incijativu za bratimljenje sa beloruskim gradom Vitepska i kineskim Landžu – kaže Perišić

ŠABAC - Šabac je jedini grad u Srbiji koji ima povelju o bratimljenju sa jednim japanskim gradom. Radi se o gradu Fudžimi u Japanu, čiji stanovnici redovno jednom godišnje šalju pomoć za siromašnu decu, a status pobratima ova dva grada imaju još od oktobra 1982. godine.  Pored ovog, gradovi pobratimi Šapca su  Argostoli, gradić na ostrvu Kefalonija u Grčkoj, sa kim je potpisana povelja januara 1995. godine,  Kirjat At iz Izraela, i grad Kralupi u Češkoj.

Foto: Wikipedia / Pikiwikisrael

KRAGUJEVAC  - Najveći grad u Šumadiji ima devet  gradova pobratima iz raznih delova sveta. Sa nekima, poput francuskog grada Sirena, rodbinski odnosi traju još od davne 1967. godine. Saradnja sa Sirenom bila je prekinuta u periodu od 1992-1997.godine zbog odluke ovog francuskog grada da, u periodu sankcija prema Srbiji, suspendije Povelju. Kontakti i saradnja su nastavljeni nakon promene vlasti u Srbiji.  Veoma intenzivnu saradnju Kragujevac ostvaruje sa rumunskim gradom Potisti, sa kojim je 1971.godine zaključio Protokol o saradnji i koji je, nakon tri decenije veoma uspešne saradnje, prerastao u Povelju o bratimljenju. Iste, 2001. godine je zaključena Povelja o bratimljenju sa poljskim gradom Bidgoscem.

Pored ovih, gradovi pobratimi Kragujevca su Foča iz Republike Srpske, poljski grad Belsko Bjala, američki Sprinfild, italijanska Ređo Emilija, Karlovac iz Hrvatske, i Mogilev iz Beolorusije.

Jagodina - Jagodina je grad pobratim sa grčkim gradovima Korintom, Perdikom i Hrisopluijem, kao i sa Novim pazarom.

Bratimljenje sa Htisopulijem donelo je Jagodini brojne pogodnosti kao što je dva hektara zemlje u ovom gradu na moru čime je Jagodina Srbiju "izvela na more", kako je svojevremeno saopštio Dragana Marković Palma.

- Grčki grad Hrisopuli je od Jagodine dobio dva hektara zemlje u Industrisjkoj zoni i pitali su, šta mi vama da damo i kako da vam uzvratimo. Ja sam rekao da bi bilo dobro da nam daju deo prazne obale koju niko ne koristi i dva hektara plaže, odnosno zemlje na obali mora - rekao je Marković.

Bor je grad pobratim sa bugarskim Vracem i francuskim Krezoom. Sa Krezoom, u kome se nekada nalazio rudnik bakra, sličan ovom u Boru, godinama se već pokušava da se saradnja proširi i na ekonomiju, ali su svi dosadašnji pokušaji završili neslavno. Slična je situacija i sa bugarskim gradom Vrace, čiji su predstavnici nezaobilazni prilikom opštinske slave u Boru i drugim manifestacijama, ali od konkretne koristi nema ni traga.

Zaječar je grad pobratim sa italijanskim Monfalkoneom, čiji je gradonačelnik Pikolito proglašen za počasnog građanina  ovog grada Zaječara. I, tu se sve svodi na protokolarne posete, mada je bilo neuspešnih pokušaja da se uspostavi i privredna saradnja.

U ovom delu Srbije najboljeg pobratima, izgleda, ima Kladovo - francusku Vinidiju, budući da su Francuzi investirali u podizanje zasada vinove loze i proizvodnju vina u kladovskom kraju.

Vranju su pobratimi Kumanovo iz Makedonije, Cetinje iz Crne Gore, grčka Trikala, kosovski Leposavić i oblast Brjuhovetskaja iz Rusije. Pored ovih, grad sa juga Srbije je pobratim sa Požarevcem, ali i sa gradom Šeršel iz Alžira.

U opštini Pirot rečeno da umesto bratimljenja sa opštinama iz drugih zemalja, uspostavljaju saradnju sa opštinama iz susedne Bugarske sa kojima zajedničkim projektima konkurišu kod Pretpristupnih fondova EU i na taj način obezbeđuju novac za izgradnju infrastrukture.

- Najbolje sarađujemo sa bugarskim opštinama poput Montane i Čiparovaca, sa kojima imamo zajedničke projekte koji se tiču izgradnje infrastrukturnih objekata sa obe strane granice, za šta se novac obezbeđuje iz Pretpristupnih fondova EU - rečeno nam je u opštini Pirot.

Na taj način je obezbeđen novac za potpunu rekonstrukciju Omladinskog stadiona u Pirotu, zatim velikoh broja sportskih terena i igrališta, a realizacija velikog broja projekata je još uvek u toku.

SUBOTICA - Grad na severu Vojvodine ima pobratimski status sa  Segedinom i Kečkemetom iz Mađarske, kao i Osijekom  iz Hrvatske.

VALjEVO - Ovaj grad ima  četiri grada pobratima, i to Sitard iz Holandije, , Rehovot iz Izraela, Prijevidz iz Slovačke, i Fafenhofen iz Nemačke.

KRUŠEVAC -   Čarapani su isto kao i kao Beograd pobratimljeni sa grčki gradom Krfom, gradom iz Rumunije Rmnikom Vlčea, Starom Zagorom iz Bugarske, Pistojom iz Italije, Žalec iz Slovenije, i Volgograd iz Rusije.

(E. T.)