NEMAC SA SRPSKOM DUŠOM: Kako je Vajfert završio na novčanici od 1.000 dinara? (VIDEO)

Čuveni industrijalac, istraživač ruda i osnivač rudnika, poznati i priznati bankar, zadužbinar i kolekcionar Đorđe Vajfert predstavlja nezaobilaznu figuru privrednog života Srbije s kraja 19. i prvih decenija 20. veka.

Rođen je 15. juna 1850. u Pančevu. Osnovnu školu završio je u Nemačkoj, gimnaziju u Pančevu, da bi na Trgovačkoj akademiji u Budimpešti diplomirao 1869. Završio je i veliku pivarsku školu u Vajenstefanu kod Minhena.

Po povratku u Srbiju, zajedno s ocem Ignjatom (Ignaz G. Weifert) zida pivaru na Smutekovcu, današnjem Topčiderskom brdu, koja je u to vreme bila najmodernija na Balkanu i najveća po obimu proizvodnje.

Svu dobit ulagao je, gotovo avanturistički, u istraživanje i otkrivanje ležišta rude po Srbiji, postavši ujedno i vlasnik nekoliko rudnika: rudnika mrkog uglja kod Kostolca, bakra u Boru, žive na Avali.

Zahvaljujući mnogim rudarsko-istraživačkim radovima koje je pokrenuo, postaje tvorac modernog rudarstva u Srbiji.

Kao najpoznatiji guverner Narodne banke, Đorđe Vajfert biće upamćen i po dužini mandata i po zaslugama na mestu prvog čoveka ove institucije. Bio je guverner u dva navrata, prvi put od 1890. do 1902, a zatim od 1912. do 1926, kada je proglašen za doživotnog počasnog guvernera.

Tokom Prvog svetskog rata rukovodio je srpskom centralnom bankom iz Marseja, sačuvao je instituciju, njene osnovne funkcije i najveći deo njene imovine. Posle rata izvršio je pretvaranje Narodne banke Srbije u emisionu ustanovu Kraljevine SHS, kao i zamenu kruna u dinare.

Za života je bio i bogat i siromašan, ali nikad odvojen od svog naroda. Bio je poznat i kao veliki dobrotvor i zadužbinar. Sagradio je crkvu u Pančevu, Žensku bolnicu u Beogradu, brojne škole, ambulante, radničke stanove, poklanjao je imanja u dobrotvorne svrhe.

Darežljivi mecena kulturnih i humanitarnih ustanova, ostavio je Muzeju grada veliku kolekciju slika, a vrednu numizmatičku zbirku od preko 14.000 primeraka poklonio je Beogradskom univerzitetu.

Umro je u 1937. godine u Beogradu, u osamdeset sedmoj godini. U Srbiji je bilo i bogatijih ljudi od Vajferta, ali ne i privrednika s toliko preduzetničkog duha, koji bi novac i sticao i ulagao u nove privredne poduhvate.

(M. Batinić /nbs.rs)