A IRITIRA NAS ACA: Srbima nije smetalo što je kralj Petar I slabo znao srpski!

Srbi se retko oko čega daju složiti. No, ima jedna stvar u kojoj se, ako ne svi, a ono većina slaže. Među što bivšim što sadašnjim poglavarima, najmanje toga imaju da zamere Karađorđevom unuku - kralju Petru I Karađorđeviću. Tako bar tvrdi stručna javnost.

Poznat kao "narodski kralj" "Petar Oslobodilac" i "Stari kralj", Petar I je odlikovan za hrabrost ordenom legije časti, a naročitu naklonost stekao je vojevanjem u Balkanskim ratovima i Prvom svetskom ratu, kao i četovanjem protiv Turaka u Bosanskoj krajini 1875. i 1876. godine pod imenom hajdučkog harambaše Petra Mrkonjića.

No, jedna činjenica je možda manje poznata. Petar I je slabo znao srpski jezik. Ne samo da ga je govorio s jakim francuskim akcentom, već je često imao običaj i neke delikatne izraze iz srpskog jezika u potpunosti da zameni francuskim rečima.

To, međutim, kako stvari stoje nije smetalo Srbima da ga upamte kao omiljenog. Za razliku od njegovog praunuka, princa Aleksandra II Karađorđevića, kojem se na svakom koraku zamera upravo to što slabo zna i možda još slabije priča srpski jezik.

Možda ovo poređenje na prvi pogled deluje površno, tek mora se priznati da je interesantno i prilično intrigantno napraviti paralelu zašto nam iste stvari kod nekih ljudi smetaju, a kod drugih ne smetaju.

- Sasvim je logično da je kralj Petar I Karađorđević nakon 45 godina izgnanstva u Francuskoj bolje znao francuski nego srpski jezik - počinje priču za Telegraf istoričar i redovni član SANU Dragoljub Živojinović dodajući da je to posebno vidljivo u sačuvanim delovima kraljevog ratnog dnevnika iz 1915, u kojem je često koristio francuske reči i izraze. Znao je kralj Petar i nemački, ali je ipak mnogo bolje govorio francuski, dodaje Živojinović.

Prema rečima ovog uglednog srpskog istoričara ima nekoliko stvari, koje ne smemo smetnuti s uma kada poredimo poznavanje srpskog jezika kralja Petra I i princa Aleksandra II Karađorđevića.

- Ne smemo zanemariti činjenicu da je kralj Petar I ipak rođen u Srbiji, da se u detinjstvu školovao u Beogradu, kao i da su ga maternjem jeziku učili roditelji, koji su bili Srbi. Princ Aleksandar II je, pak rođen, školovao se i živeo u Londonu. Njega nije imao ko ni da uči srpski jezik. Naime, majka princeza Aleksandra od Grčke i Danske nije bila Srpkinja, a otac kralj Petar II je više putovao po svetu, nego što je bio uz njega - objašnjava Živojinović.

Ovaj istoričar, inače autor najopsežnijeg dela o kralju Petru I ("Kralj Petar I Karađorđević") ističe da je važno znati zbog čega su Srbi voleli Petra I, jer je to jedini način da se shvati i zašto se njemu lako oprašta ono što se drugima ne da oprostiti.

- Srbi su od vajkada voleli kralja Petra I pre svega zato što je bio evropski liberal - priča Živojinović - A, onda i zbog neobične bliskosti sa običnim ljudima. Od svih vladara on se ubedljivo najviše interesovao za probleme seljaka, saučestvujući u njihovim nedaćama.

Čuvena je i ona anegdota o tome da se često oblačio u seljačko odelo kako bi nesmetano ušao među narod i "iz prve ruke" saznao kako srpski seljak uistinu živi. No, to je, kako saznajemo, ipak samo anegdota.

- Kralj Petar I je zapravo uvek bio u vojničkom odelu - priča Živojinović - Osim, tokom Bosanskog ustanka 1875. godine, kada se odevao kao bosanski seljak. To je, međutim, činio iz praktičnog razloga. Naime, bio je to jedini način da izbegne austrijske, turske i agente kneza Milana Obrenovića, koji su ga vrebali na svakom koraku.

No, ima jedan detalj za koji Živojinović kaže da je bitan kada pričamo o Petrovoj ljubavi prema srpskom jeziku.

- Malo je poznato da je Petar I sve vreme izgnanstva čitao svojoj deci pred spavanje narodne pesme, koje je sakupio i objavio Vuk Stefanović Karadžić. Dakle, možda ga nije najpravilnije izgovarao, ali ga je svakako voleo iznad svega! - kategoričan je Živojinović.

I dok se za kralja Petra I može nabrojati sijaset razloga zašto mu se da oprostiti slabo poznavanje maternjeg jezika, za njegovog praunuka, princa Aleksandra II za sada je u javnost iznet samo - jedan.

Naime, oni koji ga privatno znaju tvrde da odlično govori srpski, ali da za javnom govornicom malo zapinje u izgovoru - zbog ogromne treme.

(Katarina Vuković)