NAŠA POSLA: Srbi jedini streljali svoje glumce

Državna komisija za tajne grobnice ubijenih posle 12. septembra 1944, za tri godine rada prikupila je podatke za više od 50.000 ljudi nastradalih u posleratnim čistkama, i evidentirano je 211 lokacija.

Knjiga žrtava napravljena je kao moderna baza podataka, dostupna građanima preko sajta Komisije, Za svako lice postoje ime i prezime, zanimanje, nacionalnost, prebivalište, mesto rođenja, vreme i mesto stradanja. Iz registra se može videti i ko su, prema zanimanju i socijalnoj strukturi bili nastradali.

Prema broju nastradalih prednjače: domaćice (2.892), zanatlije (2.567), žandarmi (1.897), činovnici (1.008), trgovci-kafedžije (857), oficiri (815) i radnici (805). Tu su i učenici i studenti (416), učitelji, profesori i inženjeri (345), seoski kmetovi/predsednici opština i načelnici (264), sveštenici (151), industrijalci i preduzetnici (159), advokati i sudije (118), lekari i apotekari (105), glumci i umetnici (77), i novinari (72).

- Specifičnost Srbije u odnosu na ostale bivše jugoslovenske republike je to što je streljano mnogo umetnika. Među njima ima slikara, muzičara, a posebno glumaca, a to nije bio slučaj ni u Hrvatskoj, ni u Sloveniji - konstatuje za "Večernje novosti", dr Srđan Cvetković, bivši sekretar Državne komisije za tajne grobnice.

On je dodao i da se zna da su odmah po oslobođenju Beograda, u novembru 1944, streljani glumci Aleksandar Cvetković, Jovan Tanić i Ljuba Vasiljević, kao i da su hapšeni i, zalaganjem književnice i ministarke Mitre Mitrović (prva supruga Milovana Đilasa), spaseni Olga Spiridonović, Žanka Stokić (kasnije je osudio Sud časti) i mnogi drugi.

I u Nišu su glumci izvođeni pred streljački vod. Među njima Svetozar Cvetković i Miodrag Kovačević, uz još pet članova tamošnjeg pozorišta. Mnogi pripadnici umetničke grupe čika Duška Ilića na Čukarici, koja je tokom okupacije igrala predstave u okviru Crvenog krsta (skojevci ih označili kao ravnogorske), uhapšeni su.

Četvorica su streljana, bez suđenja, na Košutnjaku, početkom novembra 1944. Streljan je vođa družine Dušan Ilić, Antonije Milanović, glumac-amater i horovođa Crkve Svetog Đorđa na Čukarici, Boško Savković, maturant sa svega 17 godina, i Radoslav Pavlović, student Likovne akademije i glumac kojem je otac nastradao na Sajmištu. Milan Srdoč je pomilovan u zadnji čas i poslat na Sremski front, gde je bio lakše ranjen.

(Telegraf.rs / Izvor: Večernje novosti)