Top 5 predmeta na otvaranju Istorijskog muzeja (FOTO)

Postavkom "Karađorđevići i Obrenovići u zbirkama Istorijskog muzeja Srbije" svečano će biti otvoren obnovljeni Istorijski muzej Srbije. Ovim će istovremeno biti označen i kraj prve faze rekonstrukcije u zdanju na Trgu Nikole Pašića, podignutom 1936. godine.

Zgradu u kojoj je sada muzej projektovali su čuvene srpske arhitekte braća Petar i Branko Krstić, čiji potpis stoji i iza Hrama Svetog Marka, a u njoj je najpre bila "Agrarna banka", potom Gestapo, pa Centralni komitet, deo Muzeja istorije Jugoslavije i prostorije Ministarstva kulture.

Među nekoliko desetina hiljada vrednih predmeta koje muzej čuva nalaze se i − pečat prsten kneza Strojimira iz 9. veka (vremena osnivanja srpske države), zastave koje su žene vezle oslobodilačkoj srpskoj vojsci, povelja ruskog cara Petra Prvog manastiru Rakovici, votivna ploča Jupitera Dolihena iz 2. v.n.e, pronađena na svetilištu u Brzoj Palanci...

Ekipa Telegrafa, uz pomoć Andreja Vujnovića, savetnika u Istorijskom muzeju Srbije, izdvaja pet predmeta koje ne smete propustiti da vidite na aktuelnoj postavci do kraja avgusta.

Kruna kralja Petra I Karađorđevića

Izrađena od bronzanog Karađorđevog topa, kruna kralja Petra I Karađorđevića svakako predstavlja najvredniji artefakt u istorijskom i simboličnom smislu.

- Kada su zaverenici 29. maja ubili kralja Aleksandra Obrenovića i kraljicu Dragu, Srbija se nalazila u nemilosti međunardne zajednice. Evropa je bila zgrožena "balkanskim varvarima", a na skoro svim dvorovima bila je proglašena žalost - objašnjava Vujnović, i dodaje:

- Novi kralj, Petar I Karađorđević hteo je krunisanjem bar malo da ublaži negativne komentare, no morao je da čeka narednu godinu. Ceremonija krunisanja trajala je od 7. do 9. septembra 1904, kako je tadašnja štampa zabeležila, "u prisustvu gotovo svih arhijereja, sveštenstva i mnoštva delegacija stranih zemalja".

Plašt kralja Petra I Karađorđevića

Nacrt za plašt koji je kralj Petar nosio na krunisanju u Sabornoj crkvi, prema Vujnovićevim rečima, radio je arhitekta Mihailo Valtrović profesor tadašnje Velike škole. Izrada je bila poverena radionici braće Faliz u Parizu i trajala je nekoliko meseci. Težak oko šest kilograma, plašt je načinjen od somota, zlatoveza svile i krzna hermelina, kojim je optočeno svih 11 metara njegove dužine.

Jevanđelje kralja Aleksandra Obrenovića

Kralj Aleksandar Obrenović je ovo Jevanđelje dobio na poklon na Svetoj Gori, 22. marta 1896. godine. Reč je o poklonu bugarskog bratstva manastira Zograf, koji je srpskom kralju uručen pošto je otkupio dugove manastira Hilandara.

- Nakon što je spasio Hilandar od bankrotstva, tamošnje bratstvo mu je darovalo "Miroslavljevo jevanđelje" - objašnjava Vujnović dodajući da je kralj Aleksandar od arhimandrita i igumana Grigorija (ispred Zografskog bratstva) dobio izloženo Jevanđelje sve sa dirljivom posvetom na potkorici.

Pištolj kojim je ubijen knez Mihailo Obrenović

- Glavni organizatori i izvršioci zavere bili braća Kosta i Pavle Radovanovići, koji su se svetili zbog robije svoga brata Ljubomira Radovanovića - priča Vujnović dodajući da se atentat dogodio u nedelju, 29. maja 1868. oko 5 časova posle podne kada je knez Mihailo krenuo kočijama u Košutnjak.

Sa njim su, između ostalog, bile i njegova strina Anka Konstantinović i njena ćerka Katarina, kojom je knez želeo da se oženi.

U parku na Košutnjaku pojavili su se Pavle i Kosta Radovanović u svečanim crnim odelima, sa cilindrima na glavama i pištoljima uperenim u pravcu kneževe kočije. Prvi je pred kočiju izleteo Kosta. Njega je knez Mihailo prepoznao, obrativši mu se na francuskom sa: "Dakle, istina je". Bile su to njegove poslednje reči. Katarina je pokušala da se nasloni na kneza i da ga tako zaštiti. Kosta je kasnije na suđenju izjavio da nije želeo da ubije nikog drugog osim Mihaila.

Kutija za nakit iz zaostavštine Obrenovića i kutija sa uvojkom kose knjeginje Ljubice

Ukoliko kruna kralja Petra I Karađorđevića predstavlja najvredniji artefakt u istorijskom i simboličnom smislu, onda je u materijalnom smislu to svakako - kutija za nakit iz zaostavštine Obrenovića. Među ličnim stvarima iz ženske linije dinastije ne treba nipošto zaobići dekorativnu kartonsku kutiju sa uvojkom kose knjeginje Ljubice. Na poleđini kutije, knez Mihailo Obrenović napisao je: "Ovo je kosa moje mile majke".

(Katarina Vuković)