NA DANAŠNJI DAN: Rođen Bora Stanković, autor remek-dela "Nečista krv"

Borisav Bora Stanković, jedan od najznačajnijih književnika srpskog realizma, rođen je pre 137 godina, 31. marta, u Vranju.

U rodnom gradu završio je osnovnu školu i sedam razreda Gimnazije, a maturirao je u Nišu, dok je ekonomski odsek Pravnog fakulteta završio u Beogradu.

Svoj najpoznatiji roman "Nečista krv" objavio je 1910. godine, koji je odmah proglašen za remek-delo srpske književnosti.

Njegova poznata dela su "Tašana i Jovča", "Koštana", "Gazda Mladen", "Pevci" i drugi. Dela čuvenog književnika karakterišu regionalizam, okrenutost prošlosti, ljubav prema toplini patrijarhalnog života i odbojnost prema modernom društvu.

Sve što je video u starom Vranju i što je slušao o njegovom životu obogatilo je njegovu stvaralačku maštu. Stanković je uveo vranjski dijalekat u književnost, zbog čega su ga stalno kritikovali mnogi njegovi savremenici školovani na Zapadu.

Osim prikazivanja starinskog načina života, ropskog položaja žene, klasnih i socijalnih razlika, Stanković piše i o prosjacima i mentalnim bolesnicima tražeći smisao tragedije koja ih je dovela u takvo stanje.

Snaga njegovog kritičkog realizma ogleda se u tome što patrijarhalni moral nije prikazan kao idealni način života. Taj strogi moral u sukobu je ne samo sa materijalnim interesima nego i sa onim što je najdublje u čoveku, ljubavnim osećanjima, čovekovim intimnim životom. Iz toga proizilaze sukobi pošto se ne može prevazići razlika između pripadanja različitim staležima bogat-siromašan.

Patrijarhalni moral određuje klasnu i socijalnu pripadnost svakog pojedinca. Stankoviću otac Stojan umire 1881. godine, a majka dve godine kasnije, te o njemu brine očeva majka Zlata, koja je poticala iz stare i ugledne, ali osiromašene vranjske porodice i koja ga je inspirisala svojim pričama o tom gradu.

Bora Stanković umro je u Beogradu 22. oktobra 1927. godine.

(M. S. / Tanjug)