OVAKO JE IZGLEDALA PRAVA KOŠTANA BORE STANKOVIĆA: I nije se zvala Koštana! (FOTO) (VIDEO)

Ruse kose, belo lice, medne usne, zanosni kukovi, bedra kao jedra, a oči krupne - kao u košute...

Preporučujemo

Ovako je veliki Bora Stanković (1876-1927) opisivao najlepšu među svim "južnjakinjama", junakinju svoje čuvene drame "Koštana", romsku lepoticu vrele krvi iz Vranjske banje - Maliku Eminović, čija je jedina sačuvana slika ona koju su pred kraj njenog života fotografisali Helena King i Vida Metenson, vaspitačice Amerikanskog doma za ratnu siročad u Vranju.

Da, za one koji nisu znali (a, iskreno verujemo da ih nema), Koštana je postojala i odista je u me'anama ispunjenim žudnjom i duvanskim dimom, krajem 19. i početkom 20. veka dovodila "sve što je nosilo čakšire" do ludila!

Javna je tajna da su zbog ove "žive vatre" lokalne gazde i čorbadžije rasprodavale imanja, ostavljale "ženčad i nejaka čeda"... Pred njom su i najhladniji "padali u sevdah", a nije mali broj onih koje je odvela pravo u propast...

Kusturica režira opere "Na Drini ćuprija" i "Koštana"! (FOTO) (VIDEO)

Dva su objašnjenja zbog čega je Malika nazvana Koštanom... Prema jednom, ime joj je došlo od "krupnih očiju kao u košute", a prema drugom od naziva drveta i ploda kestena, kojim je obrasla čitava Vranjska banja, a koji se u ovom kraju naziva - koštan!

Foto: Wikipedia / Serbianboy

Vazda željna slobode, pevačica i igračica Malika Eminović imala je poput svih drugih lepotica sve, samo ne - lagodan život!

Rođena Vranjanka od malih nogu svirala je i pevala sa ocem i bratom po kafanama i privatnim slavljima. Naposletku se udala za Maksuta Rašitovića s kojim je dobila sinove Isu i Ćerima. Sa njima, u naselju Burdinci živele su i Maksutove dve ćerke iz njegovog prvog braka, koje je Koštana pazila kao svoju decu.

Foto: wikipedia.org

Prema svedočanstvu lokalnih meštana "samo im u kafanu nije dala da idu", a sa Borom Stankovićem srela se gde drugo do - u me'ani, i to kad je Bora bio gimnazijalac.

Priča se da je samo hteo da se uveri u njenu lepotu, i da s Malikom nije progovorio ni reč... Nešto kasnije nastala je drama nazvana po ovoj lepotici.

Malo je poznato da je Koštana 1926. godine, po nagovoru advokata, tužila Boru Stankovića i to kada je poznati pozorišni komad uveliko bio izvođen na pozorišnim scenama širom Srbije.

U tužbi je tražila deo autorskog honorara... Malika je bila nepismena, ali ju je jedan advokat nagovorio da ima pravo na deo honorara. Mediji su bili na strani Bore Stankovića, a Koštana je izgubila spor.

Ova lepotica umrla je '45. u 73. godini u rodnoj Vranjskoj banji. Sahrani je prisustvovalo nekoliko stotina njenih obožavalaca, a besmrtna je ostala zahvaljujući Bori i njegovoj čuvenoj drami - jednom od najčešće igranih i najradije gledanih komada u srpskim pozorištima.

Treći čin "Koštane" prvi put je objavljen u časopisu "Zvezda" kao pozorišna igra u četiri čina.

Stanković je ovo delo prvi put napisao kada je imao oko 24 godine, ali ga je više puta prepravljao sve do konačne verzije koju je objavio kao zasebnu knjigu 1924. godine. Verzija iz ove godine je poslužila za sva druga štampanja. Prvi put, drama je u celosti štampana 1902., u "Srpskom književnom glasniku", a izvedena 22. juna 1900. u Narodnom pozorištu u Beogradu.

Reditelj je bio Čiča Ilija Stanojević, koji je istovremeno igrao Mitka. Koštanu je glumila Zorka Todosić, a muzički aranžman je uradio Franjo Pokoroni.

Prvo izvođenje drame sa malo publike i lošim kritikama neslavno je prošlo!

Posle ovoga Stanković je obavio osamdesetak promena u komadu.

Foto: Wikipedia / Aristote2

Godine 1924. Stanković slavi trideset godina književnog stvaralaštva i bira da se "Koštana" ponovo štampa. Lepoticu je igrala glumica Draga Spasić, a hadži-Tomu Dimitrije Ginić. Aprila 1928. izvedena je nova premijera drame u režiji Dimitrija Ginića. Prvi put, umesto Čiča Ilije, Mitketa glumi drugi glumac Nikola Gošić, a Koštanu - Sofija Novaković.

Tekst je transponovao Petar Konjović u istoimenu operu čije je prvo izvođenje bilo '31. u Zagrebu.

Snimljeno je i nekoliko filmskih verzija ovog velikog dela.

(Katarina Vuković)