Zvezda i Dinamo, 30 godina posle Maksimira: Beograđani imali Bari, "Modri" se naigrali Lige šampiona

Tri decenije se prisećamo 13. maja 1990. godine, igrači Dinama i Zvezde bili su akteri neodigrane utakmice koja je simbolično najavila sve ono što će se desiti naredne godine negde u isto vreme - početak ratnih sukoba Srbije i Hrvatske i definitivan slom "bratstva i jedinstva".

"Maksimirski" okršaj bio je indikator odnosa dva naroda čije su najniže nacionalne strasti buknule na uvek zapaljivom terenu kao što je fudbalska utakmica.

Preporučujemo

Bila je to pokazna vežba spremnosti Srba i Hrvata da brane svoje interese samo što su umesto vatrenog oružja imali počupane stolice i kamenice u rukama, no to ne menja suštinu. U takvom ambijentu fudbal nije imao šanse. Valjalo je samo sačuvati glave.

Zagrebački stadion bio je bojno polje najčuvenije huliganske bitke tog vremena, HDZ je i formalno preuzeo vlast tih dana pa je horda motivisanih sledbenika "ideje o samostalnoj Hrvatskoj" histerično, u transu, kao pleme pred iščekivanje ritualnog prinošenja žrtve, pikirala Srbe "za vrbe".

Ostalo je istorija i o tome nije ovaj tekst. U daljim redovima nećemo se baviti dešavanjima sa utakmice u Zagrebu koje zapravo nije ni bilo, nju je pojela politika i nacionalna mržnja, već čisto sportskim aspektom priče dva kluba koje je vihor onovremenskog ludila postavio na scenu kao glavne aktere ratne predigre i stavio ih u istorijske čitanke.

Oba kluba, koliko god da su to vreme, i mnogo godina kasnije, sporadično bili politički instrument u rukama moćnika, morala su živeti dalje u teškim posleratnim uslovima, igrati prvenstva, stvarati igrače, razmišljati isključivo o sportu.

Dakle, gde su danas i koliko su postigli, tri decenije od "Maksimirskog rata", Dinamo i Zvezda?

DINAMO SE NAIGRAO LIGE ŠAMPIONA, U HRVATSKOJ NEMA PRAVOG RIVALA 

Poslednjih 14 godina Zagrepčani su sila u domaćim okvirima, samo jednom nisu ovenčani titulom najboljeg tima Hrvatske, Kekova Rijeka je bila "incident" u sezoni 2016/2017, što najslikovitije prikazuje superiornost i dominaciju "modrih" u hrvatskom fudbalu.

Od raspada države Dinamo je uzeo 20 titula, uspostavio sistem, težio evropskim standardima, a u svoje redove, kako je nizao pehare, dovodio najbolje što hrvatski fudbal ima - buduće asove evropskog fudbala.

Nesumnjivo je da je Dinamo imao i ključni uticaj na reprezentativni bum Hrvatske, koja je u svakom trenutku imala kapacitet da se izmeri sa najjačim selekcijama sveta o čemu svedoče "bronza" i "srebro" na Mundijalima.

Navijači zagrebačkog Dinama Bed Blu Bojsi Foto: MN Press

Uspeh Hrvata na Svetskom prvenstvu u Francuskoj 1998. godine, kada su bili treći, postavio ih je na mesto nedodirljivih lidera fudbala u konkurenciji selekcija bivše države, pokrenuo i klupski fudbal (čitaj Dinamo) da bude sve učestalije prisutan u međunarodnim takmičenjima.

Mundijalska euforija se gotovo "preko noći" odrazila i na uspeh jednog hrvatskog kluba.

Iste godine kada su "Vatreni" napravili istorijski uspeh u Francuskoj, Dinamo je postao prvi hrvatski tim učesnik Lige šampiona, i prvi od klubova iz zemalja bivše države. Već naredne sezone ponovio je taj rezultat, istina ne mogu se "modri" pohvaliti zapaženim partijama u grupi u obe sezone, ali bilo je jasno da je učinjen još jedan ogroman iskorak za "Modre" i hrvatski fudbal u celini.

Dinamo je danas lider eks-yu regiona po broju učešća u Ligi šampiona, sedam ih ima na svom kontu, Maribor je drugi sa pet, dok po dva pojavljivanja u grupnoj fazi imaju Zvezda i Partizan - od raspada SFRJ.

Važno je napomenuti i to da je "zlatna era" Dinama, od 2000. naovamo, slučajno ili ne, otpočela kada se klub "oslobodio" ispolitizivanog naziva Kroacija, vratio je tada aktuelni naziv, i pod imenom Dinamo uspostavio hegemoniju u domaćim okvirima kakva se retko viđa.

ZVEZDA DUGO TRAŽILA "SEBE" POSLE BARIJA, MILOJEVIĆ POKAZAO PUT

Zvezda je osvojila skoro duplo manje šampionskih titula u Srbiji od raspada bivše države nego Dinamo u Hrvatskoj za isti period (zbirno 11). Tome je doprinelo nekoliko faktora, a onaj glavni je, što je za razliku od Dinama, u domaćim okvirima imala jačeg konkurenta u Partizanu.

Ipak, i pre nego što su klubovi u samostalnim državama krenuli praktično "od nule", Zvezda je već bila ispred svih ostalih za još jedno dostignuće: stavila je evropsku krunu, taj i dalje nedosanjani san ekipa istočnog bloka (osim Steaue).

Trijumf crveno-belih na "Svetom Nikoli" dogodio se godinu dana posle mučnih scena sa "Maksimira", sačuvao je beogradski klub okosnicu tima i pokorio Evropu, a onda je, kao i čitava zemlja, skrajnut na margine Evrope usled rata, sankcija, bede, egzodusa fudbalera...

Valter Zenga bio je prvi trener koji Zvezdu uveo u ligaški deo nekog evropskog takmičenja u novom formatu UEFA Foto: MN Press

Dugo su crveno-beli čekali na zvučniji evropski rezultat, a zanimljivo da je on došao u sezoni kada je evro put krenula upravo iz Hrvatske, i to iz predgrađa Zagreba Zaprešića.

U sezoni 2005/2006. crveno-beli su sa talentovanim timom, pod vođstvom Valtera Zenge, eliminisali Inter u kvalifikacijama za Ligu Evrope, a onda i u triler dvomeču Bragu - i prvi put se plasirali u grupu jednog od dva evropska takmičenja.

Do pojave Vladana Milojevića Zvezda je mogla da se pohvali još samo jednim učešćem u Ligi Evrope, bilo je to u sezoni 2007/2008, posle čega je usledio desetogodišnji evropski post (samo kvalifikacije), uz dve bolne evro epizode sa Strazburom i Bordoom.

U tom periodu, i u domaćim okvirima Zvezda je posrtala rezultatski i organizaciono kao klub, izgubila je primat koji je preuzeo Partizan i godinama se jedini pitao u borbi za titulu. Crveno-beli su, osim rezultatskog kraha, bili i u finansijskoj dubiozi koja je bila tolika da je klubu pretio najgori scenario.

Černomorec, Kairat, Sasuolo bili su neki od najmučnijih evropski poraza Beograđana iz tog perioda, škripalo u svim segmentima kluba, tražio se spasilac bilo to bio igrač ili trener.

Stidljivo je šansa data Vladanu Milojeviću i to je, bez trunke dileme, bio najvažniji trenutak kluba u postbarijevskoj eri.

Pod Milojevićem Zvezda je tri godine zaredom igrala grupne faze evropskih takmičenja, dvaput zaredom Ligu šampiona, a ostaće zapisano da je eks trener Čukaričkog uspeo da napravi više nego svi njegovi prethodnici za 26 godina.

Gigant je probuđen.

Vladan Milojević - najvažniji čovek koji se dogodio Zvezdi u postbarijevskoj eri Foto: Marko Jovanović

(Telegraf.rs)