Svetinja koju je Bog premestio na drugo mesto: Istorija manastira Končul nas vraća 8 vekova unazad

Foto: Printskrin/Youtube/Brainz TV

Nekada vrlo značajan centar duhovnosti srpske države udaljen je oko tri kilometara od Raške i smešten je na obali reke Ibar. Manastir Končul ili Končulica, odnosno Nikoljača, se pominje prvi put početkom 13. veka. U Studeničkom tipiku je navedeno da je bio izuzetno ugledan, budući da je bio na četvrtom mestu po značaju u zemlji.

Preporučujemo

 

 

 

Погледајте ову објаву у апликацији Instagram

Објава коју дели 𝐌𝐀𝐑𝐉𝐀𝐍𝐀 𝐏𝐇𝐎𝐓𝐎𝐆𝐑𝐀𝐏𝐇𝐘 🇷🇸 (@marjana.photography)

Episkopija končulska

Iako se pretpostavlja da je izgrađen u vreme pre vladavine dinastije Nemanjić, do danas nije utvrđeno sa sigurnošću ko je manastir Končul podigao. Ali se svakako zna da je bio vrlo važan verski i duhovni centar toga doba.

Krajem 13. i početkom 14. veka, srpski kralj Milutin osniva episkopiju Končulsku, čije je sedište istoimeni manastir. Istorijski podaci pokazuju da Končulica procvat doživljava vek kasnije, u vreme vladavine despota Đurađa Brankovića.

Usled istorijski značajnih događaja, krajem 17. veka, manastir je opusteo. U isto vreme svetinja biva i uništena, a na njenim temeljima je u drugoj polovini 19. veka izgrađena nova. O tome postoji i spomen ploča, a pretpostavlja se da iz tog perioda datira naziv Nikoljača, kako je narod nazivao, tada parohijsku crkvu, što manastir postaje.

Budući da je crkva funkcionisala u okviru Nikoljačke parohije, a da turski osvajači ne dozvoljavaju da se ispoštuju običaji i crkva osvešta, to se događa tek početkom 20. veka. Tadašnji mitropolit pri raško-prizrenskoj mitropoliji, u prvu nedelju nakon praznika Mala Gospojina osveštava hram. Taj dan lokalno stanovništvo naziva Vladičin dan i u znak sećanja na osvećenje crkve se svake godine na taj dan organizuje i narodni sabor.

Danas je manstir ženski.

Legenda o nastanku manastira Končul

Kako nije precizno utvrđeno ko je izgradio manastir, koji je danas okarakterisan kao spomenik kulture od velikog značaja, to je dalo priliku lokalnom stanovništvu za stvaranje legendi o njegovom nastanku.

Posebno je zanimljiva jedna. Kada su razbojnici hteli da napadnu manstir, monasi koji su bili prisutni, uputili su molbu Gospodu da spase i njih i svetinju. On je to učinio i iz sela Kazinovići, u čijem ataru se manastir Končul nalazio prema predanju, jednostavno ga je premestio na današnju lokaciju.

Još malo zanimljivosti

Ne treba zaboraviti ni podatak da se baš u Nikoljači čuva i jedinstvena spomen ploča, posvećena četnicima Nikoljačke čete, koji su poginuli tokom 1941. godine.

Takođe, prilikom istraživanja, pronađeni su i mnogi nadgrobni spomenici, koji su pomogli istraživačima da dođu do novih saznanja.

Čudotvorna ikona Presvete Bogorodice Kikotise nalazi se na ostrvu Kipar. A njena kopija je u manastiru Končul. Tu je stigla pukim slučajem ili Božijom promisli, sve zavisi ko u šta veruje. Naime, monahinje iz manastira posvećenog Svetoj Trojici, na području Kosova i Metohije su bile prinuđene da napuste svetinju, nakon što su je zapalili teororisti. Stigle su u manastir Končul i sa sobom ponele i ovu čudotvornu ikonu.

U manastiru se nalaze i mošti velikomučenika poznatog kao Jakov Persijanac. Spomen na njega se obeležava 27. novembra po starom, odnosno 10. decembra po novom kalendaru.

(Telegraf.rs)