Đangovo buđenje evropskog džeza

Đango Renart je muzička figura koju je teško kategorizovati i staviti u određeni muzički kalup. Bio je poznat po svom muzičkom stilu koji je bio unikatna mešavina američkog džeza, kao i evropske i romske muzike. Nesumnjivo da je bio virtuoz na gitari, kao i prvi uspešan evropski džez muzičar, i jedna od uticajnijih figura u transformaciji američkog džeza.

Žan-Batist ,,Đango“ Renart je rođen u Belgiji, 23. januara 1910. godine u porodici francuskih Manuši, odnosno Sinti Roma, u maloj prikolici putujućeg cirkuskog karavana u kojem je njegova majka radila kao akrobatkinja.

Preporučujemo

Sinti su romsko pleme koje je pre 2000 godina došlo iz Indije u Evropu. Prisiljeni da žive u prolazu, preživljavali su kao muzičari, zabavljači, kovači i trgovci. Živeli su u rasejanju, bez domovine kao i bez ,,obećane zemlje“.

Đanga su prisvajali i Belgijanci i Francuzi, ali nacionalnost nikada nije bila nešto na šta je polagao mnogo pažnje, niti je to imalo uticaja na njegov rad. Sa druge strane, Đangovo romsko kulturno nasleđe, jeste uticalo na njegovu muziku u velikoj meri. Odrastao je kao deo putujuće romske kulture.

U svojoj mladosti, Đango je naučio da svira interesantan instrument, hibrid gitare i bendža. Bio je samouk. Nije imao muzičko obrazovanje. Bio je vanserijski talenat i brzo se pronašao u svetu popularne muzike plesnih dvorana, u pariskoj „Bal musette“. Publika je danima dolazila da ga sluša, bez obzira što u tom momentu nisu mogli sa sigurnošću da tvrde koji je to muzički pravac koji izvodi mladi virtuoz.

Nakon uspešnog početka karijere, dolazi do tragedije. U novembarskoj noći 1928. godine, nakon povratka sa svirke, dolazi do požara u prikolici u kojoj je Đango boravio sa svojom mladom suprugom Belom. Iako uspevaju da pobegnu na vreme, ostaju sa ozbiljnim opekotinama koje prete da završe Đangovu muzičku karijeru.

Leva ruka je pretrpela ozbiljne posledice od opekotina, pa Đango gubi osećaj u malom i domalom prstu leve ruke. Bez obriza na loše prognoze i izvestan kraj sviranja, Đango provodi 18 meseci oporavljajući se, tokom čega iznova uči da svira. Sada sa samo tri prsta, po čemu ostaje u muzičkoj istoriji zabaležen.

Nakon rata, Đango je konačno otišao na dugo željen put u Ameriku. Nakon američkog fijaska, vraće se u Pariz, ali se nikada u potpunosti ne oporavlja od ovog neuspeha. U tom poslednjem periodu stvaranja se zainteresovao za električnu gitaru i eksperimentisao sa različitim vrstama džeza.

Umro je 1953. godine u 41. godini od posledica moždanog udara. To je bio veliki gubitak za muzičku scenu Evrope, ali je ostao zapamćen kao virtuoz svoga doba, kao neko ko je imao izrazit uticaj, ne samo na američki džez, gde je svakako jedan od najbitnijih umetnika u stvaranju novog pravca, već i uticaj na muzičare različitih žanrova, uključujući B.B. Kinga i Karlosa Santanu.

Foto: Ministarstvo informisanja i telekomunikacija

(Telegraf.rs / A. N.)