Čuveni "The Hollywood Reporter" pisao o "Herojima Halijarda": "Na površini, nema ničeg posebno kontroverznog"

O filmu "Heroji Halijarda" reditelja i scenariste Radoša Bajića pisao je i čuveni "The Hollywood Reporter", koji mu je posvetio opširan tekst.

Mi ćemo vam preneti neke njegove delove.

Preporučujemo

"Na površini, nema ničeg posebno kontroverznog u vezi "Herojima Halijarda". Film istražuje skoro zaboravljeni kutak istorije Drugog svetskog rata: smelu i istinitu priču o operaciji Halijard, spasilačkoj operaciji, koju je organizovala američka špijunska agencija OSS, da bi koristila srpske borce otpora da spase američke i savezničke avijatičare. zarobljeni iza neprijateljskih linija u samrtnim danima rata. Snage, predvođene srpskim generalom Dražom Mihailovićem, spasile su više od 500 vazduhoplovaca i ljudstva, što je najveća operacija spasavanja američkih vazduhoplovaca u istoriji", piše u tekstu The Hollywood Reportera, koji se nastavlja:

"Spasavanje je u centru filma, ali "Heroji iz Haljarda" su takođe priča o srpskoj istoriji, posebno o složenom, neurednom periodu tokom nemačke okupacije. Reditelj Bajić strukturira film kao priču o trojici braće, zamenicima tadašnjih političkih pokreta, čiji su životi razapeti između suprotstavljenih ideologija. Mirko se pridružuje Mihailovićevoj pronacionalističkoj jugoslovenskoj armiji, često poznatoj kao četnici. Brat Sreten se ubacuje sa komunističkim partizanima pod maršalom Titom. Najmlađi sin Ilija je uhvaćen između.

"Film je zapravo priča o građanskom ratu, priča o rasparčanim zajednicama, rasparčanim porodicama", kaže potpukovnik Džon Kapelo, konsultant za "Heroje Halijarda".

Ovaj 25-godišnji veteran američkog ratnog vazduhoplovstva predsednik je Fondacije misije Halijard, grupe koja je osnovana da „obrazuje, obeležava i povećava svest“ o misiji Halijard i ulozi koju su Srbi imali u njenom uspehu. „Građanski rat“, kaže Kapelo, „bio je izuzetno složen."

Složeno, jer dok su se četnici — što je uobičajeni naziv za nacionalističke i rojalističke snage, od kojih nisu svi bili pod Mihailovićevom komandom — i partizani borili protiv nacističkih okupatora, oni su se borili i jedni protiv drugih. Titovi partizani su bili u savezu sa Sovjetskim Savezom i zamišljali su komunističku budućnost Jugoslavije. Mihailović je želeo da ponovo uspostavi jugoslovensku monarhiju u demokratskim okvirima. Postoje tvrdnje sa obe strane o saradnji ili koordinaciji sa trupama Osovine, što je predmet žestokih istorijskih debata koje traju do danas.

Posle rata i poraza Titovih snaga generala Mihailovića, Mihailoviću je suđeno i osuđeno za veleizdaju od nove komunističke jugoslovenske vlade i streljano. Njegova presuda je tek posthumno ukinuta 2015. godine, kada je Vrhovni sud Srbije presudio da su suđenje i osuda Mihailoviću politički i ideološki motivisani.

Godinu i po dana nakon pogubljenja Mihailovića, američki predsednik Hari S. Truman odlikovao ga je američkom Legijom zasluga za ulogu u vođenju operacije Halijard. U svom govoru, predsednik Truman je rekao da su Mihailović i snage pod njegovom komandom „bili od ključnog značaja za konačnu pobedu saveznika“.

Sva ta istorija je relevantna jer je na Balkanu bitka oko sukobljenih tumačenja srpske istorije ključni deo savremenih političkih debata. Kontroverza oko Heroja Halijarda u Sarajevu imala je manje veze sa sadržajem filma, pa čak ni sa istorijskom raspravom o ulozi generala Mihailovića i četnika, nego sa politikom sadašnjeg trenutka", navodi autor teksta i nešto kasnije dodaje:

"Četnik samo znači nešto poput gerilaca, ali to je termin koji se zloupotrebljava i danas je izvor mnogih veoma emotivnih odgovora“, kaže Kapelo. „Izraz za različite ljude znači veoma različite stvari. U SAD danas postoje četničke grupe, u Čikagu, u San Dijegu, čiji su se očevi i dedovi borili sa generalom Mihailovićem, pružajući otpor Nemcima. A četnike vide kao heroje. … Ja bih rekao ovu priču, spasavanje ovih američkih vazduhoplovaca je bio trenutak kada je postojala koordinacija i saradnja, čak i među grupama koje su se međusobno borile. Partizanske snage su pomagale četničkim snagama, rojalističkim snagama, da spasu Amerikance."

Producenti "Heroja Haljarda", i mnogi u američkoj vladi, želeli bi da priču o filmu uokvire kao primer, po Kapelovim rečima, „140 godina jakih diplomatskih odnosa između Sjedinjenih Država i Srbije“, izbegavajući „duhove“ iz 90-ih, kada su SAD i Srbija bile u sukobu...

Diplomatski odnosi između dve zemlje dostigli su istorijsku najnižu tačku 1999. godine, kada su SAD predvodile kampanju NATO bombardovanja srpskih snaga kako bi ih primorale da se povuku sa Kosova.

„Kada ovih dana razgovarate sa Srbima o Americi, istaknuta misao je: „Bombardovali ste nas. Bombardovali ste nas, NATO, NATO, NATO“, kaže Kapelo. „Mislim da je prevazilaženje tih negativnih narativa bez njihovog ignorisanja važno.

„Odnos SAD i Srbije je mnogo više od sukoba iz devedesetih. Veći deo naše istorije — i kao što ovaj film ilustruje — bili smo saveznici“, rekao je Kristofer Hil, američki ambasador u Srbiji, u odgovoru e-poštom za The Hollywood Reporter i dodaje:

"Ovakvi filmovi nam pokazuju da, radeći zajedno kao partneri, možemo postići nemoguće. Nadam se da će ovaj film svakog ko ga vidi podsetiti na ono što smo postigli kada smo bili saveznici. Nadam se da će to učiniti da shvate koliko ćemo postići kada – ne ako, već kada – ponovo budemo saveznici", navodi ambasador Hil, piše u tekstu The Hollywood Reportera.

Kompletan tekst možete pročitati OVDE.

(Telegraf.rs/izvor: The Hollywood Reporter/Scott Roxborough)