Šta nas očekuje u selekciji Vatromet i Meteori na Beldoks festivalu?

Beldocs festival, koji je počeo prekjuče, do 17. maja, u okviru već tradicionalne programske celine Vatromet predstavlja dvanaest upečatljivih i vibrantnih ostvarenja snažnih vizuelnih estetika i jedinstvenih autorskih poetika. Uz nove radove francuskih, španskih, libanskih, izraelskih i brojnih drugih reditelja, ova selekcija donosi i dokumentarac Mongoloid sa gitarom iz 2004, debitantski dugometražni film švedskog reditelja Rubena Estlunda, prošlogodišnjeg dobitnika Zlatne palme na Filmskom festivalu u Kanu.

"Ovaj sada već prepoznatljivi deo programa Beldocsa ponovo će predstaviti publici minuciozno režirane filmove snažnih estetika. Ovo su pravi bioskopski filmovi koji će nahraniti oči gledalaca izgladnele od slabih i nikakvih vizuelnosti skorašnjih mejnstrim hitova“, izjavio je selektor festivala Igor Stanojević.

Preporučujemo

Bend, ostvarenje islandske glumice i rediteljke Alfrun Ernolfsdotir, kroz poigravanje dokumentarnom formom na komičan način preispituje neuspeh viđen očima tri članice The Post Performance Blues Band-a. Hrefna, Saga i Alfrun daju sebi samo godinu dana da se probiju na muzičkoj sceni ili je, u suprotnom, zauvek napuste. Prateći žene koje na pragu četrdesetih pokušavaju da se afirmišu u velikoj, nemilosrdnoj industriji, Bend na duhovit i intiman način problematizuje mogućnost umetničkoj proboja u zrelijoj životnoj dobi.

Gluvarenje u Toljatiju, španske rediteljke Laure Sistero, u fokus smešta ruski grad Toljati, nekada simboličko mesto progresa i centar automobilske industrije u kom se proizvodio automobil Lada, a danas, poput Detroita, grad-duh. U ovom beznadežnom okruženju pojavljuje se pokret Bojevaja Klasika koji spasava stare Lade, pretvarajući ih u sredstvo pobune. Gluvarenje u Toljatiju, kroz svakodnevicu i bunt troje mladih željnih promene, na sugestivan način evocira osećanje života bez jasnog cilja.

Hobotnica, dokumentarac nagrađivanog libanskog reditelja Karima Kasema, beleži posledice kataklizmične eksplozije koja se dogodila u luci u Bejrutu 2020. godine. Film ćutke plovi kroz devastirane prostore, otvarajući bez reči čitav korpus egzistencijalnih previranja. Pitanja patnje i smisla, kolektivne svrhe, i neotkrivenih pogleda na svet razbacana su usred post-eksplozijskog krša. Šta govorimo onda kada ne kažemo apsolutno ništa?

KaprKod, dokumentarna opera češke rediteljke Lucije Kralove, živopisna je rekonstrukcija života i stvaralaštva Jana Kapra, čehoslovačkog kompozitora, istaknutog komuniste i laureata Staljinove nagrade, čija su dela kasnije zabranjena u Čehoslovačkoj. U skladu sa Kaprovim muzičkim eksperimentima, film ritam umetnikove biografije saobražava njegovim operama. Ovo smelo i neuobičajeno ostvarenje istražuje prirodu sećanja i naracije, služeći se, između ostalog, do sada neviđenim amaterskim snimcima samog Kaprova.

Mara, dokumentarni esej beloruske umetnice i rediteljke Saše Kulak koji je svoju premijeru imao na Festivalu u Roterdamu, sučeljava lični i kolektivni pogled na izbore u Belorusiji 2020. godine. Apstraktni prizori bivstvovanja na razmeđi jave i sna proganjaju autorku, dok teskoba i neizvesnost istorijskog trenutka čine da ostane zarobljena između suočavanja sa sopstvenom realnošću i bežanja u imaginaciju. Mara je esej o noćnoj mori zajednice, noćnoj mori koja je udružila čitavu naciju.

Mongoloid sa gitarom, film švedskog reditelja i laureata Kanskog festivala Rubena Estlunda, predstavlja mnoštvo različitih ljudi koji žive van društvenih normi u izmišljenom gradu Jeteborgu, upadljivo sličnom pravom Geteborgu. Na granici dokumentarnog filma i fikcije, Mongoloid sa gitarom Estlundovo je izazov dobrom ukusu i građanskom moralu švedskog društva.

otac.sin, ostvarenje poljskog reditelja Jakuba Gomolke, prati proces resocijalizacije Mariusa i njegovog sina Mateusa koji po izlasku iz zatvora pokušavaju da se prilagode životu na slobodi. Nasuprot očekivanju, veza oca i sina ispunjena je nežnošću i ljubavlju, dok je realnost izvan zatvorskih rešetaka izvor surovosti i grubosti u ovom crno-belom kratkom metru.

Silos u Budimpešti, mađarske rediteljke Žofije Pacolej, u mraku najvećeg aktivnog mlina u Budimpešti, luta za Jozefom koji tu radi preko 30 godina. On se tokom dana probija kroz debele slojeve prašine vodenice, da bi se potom spuštao u 25m dubok silos, preduzimajući naizgled besmislen zadatak čišćenja. Film u kratkoj metraži kondenzuje sublimnu sliku čoveka – samog unutar nesagledive mašine.

Stidljivost u krošnji, italijanske rediteljke Valentine Bertani, proviruje u život jednojajčanih blizanaca jevrejskog porekla Bendžamina i Džošue Izraela i pokušava da razume kako izgleda odrastati pod neuobičajenim okolnostima – sa intelektualnim teškoćama i pored nekoga fizički istovetnog, ali psihološki veoma različitog. Tokom pet godina snimanja, braća Izrael traže svoje mesto u svetu, kako zajedničkim snagama, tako i u pokušaju da se razvijaju nezavisno jedan od drugog.

Uvid, austrijske rediteljke Eme Braun, donosi neuobičajenu priču i mladoj odžačarki Sofi. Kroz šetnju po krovovima grada, film nudi dve osobene perspektive – žene u poslu kojim dominiraju muškarci i grada viđenog odozgo, sa mesta na koja se retko zalazi.

Kao jedna od malobrojnih žena u ovoj odumirućoj profesiji, Sofi na videlo iznosi svoje iskustvo, jedinstveno i živopisno, ali neretko izloženo predrasudama.

Vidi šta si me prisilio da uradim, holandske rediteljke Koko Šrajber, bavi se, kroz tri priče – Finkinje Lore, Holanđanke Rejčel i Italijanke Rozalbe – temom femicida. Ove tri žene odslužuju kazne za ubistvo muževa čiji su teror godinama trpele. Počevši od biblijskog motiva Judite koja obezglavljuje Holoferna, pa sve do prizora porodičnog nasilja u 21. veku, film postavlja pitanje da li je i kako moguće izbaviti se od nasilnika.

Zlo vatre, francuske rediteljke Alis Brigo, osvrće se na traumatični događaj iz 2019. godine, kada je pred mnoštvom užasnutih ljudi goreo Notr Dam u Parizu. Služeći se autentičnim snimcima sa lica mesta, rediteljka uz pomoć fotogrametrijskog procesa rekonstruiše reakcije i osećanja ljudi u trenutku požara, a nelagoda proistekla iz tako sintetisane slike koincidira sa socijalnim tenzijama koje i same prete da se rasplamsaju.

Radikalni arthaus na 16. Beldocsu – selekcija Meteori

U susret 16. po redu izdanju Beldocs festivala, koje će se održati od 10. do 17. maja, predstavljamo jednu od najuzbudljivijih selekcija radikalnih arthaus filmova, dela hibridnih žanrova i dokumentarno-igranih formi. Selekcija Meteori sabira stilski i tehnološki nekonvencionalne radove nastale u ovoj, odnosno protekloj godini. Deset ostvarenja etabliranih autora i reditelja u usponu, pokriva širok spektar tema, preispitujući i, neretko, pomerajući granice izražajnih mogućnosti dokumentarnog filma.

“Ono što spaja svih deset filmova u selekciji je hrabar, radikalni filmski izraz. Ovi autori pomeraju granice i konstantno preispituju ustaljene filmske forme.”, izjavio je umetnički direktor Beldocsa, Marko Grba Sing.

Alensvort, film jednog od najosobenijih američkih dokumentarista Džejmsa Beninga, premijerno je prikazan na ovogodišnjem Berlinalu i bavi se izgubljenim gradom u Kalifornijskoj centralnoj dolini, koji su za sebe izgradili crni Amerikanci početkom 20. veka. Sa namerom da skrene pažnju na istorijski značaj ovog mesta, Bening, čije je ostvarenje Sjedinjene Američke Države bilo prikazano na prošlogodišnjem izdanju Beldocsa, snima Alensvort tokom čitavih godinu dana, pozicionirajući ga u prikriveni društveno-politički kontekst.

Ardenca, dokumentarno ostvarenje rediteljke Daniele de Feliče, nakon brojnih festivala u Francuskoj, stiže na Beldocs. U pitanju je poetično i puteno svedočanstvo mlade žene o seksualnom oslobođenju i političkom životu u Italiji tokom devedesetih godina. Priča sačinjena od sastanaka, kratkih i opojnih momenata, ocrtava razvojni put žene kroz prizmu žudnje, dok u pozadini Italijani na vlast postavljaju Forca Italiju, a sukobi levice i desnice postaju sve nasilniji.

Beleške iz eremocena predstavljaju audio-vizuelnu razglednicu koju rediteljka Vjera Čakanjova šalje u nastupajući svet. Nakon Berlinala, ovaj praktičan i duboko ličan rad, Beldocs-ovoj publici nudi prozor u svet gde tehnološka rešenja koja je čovek osmislio zarad sopstvenog opstanka imaju nenadano negativne posledice. Kroz fiktivni razgovor sa viruelnim klonom i eksperimentisanje sa filmskom slikom, rediteljka zamišlja budućnost i sve što ona sa sobom nosi.

Cvetovi ljudskog tela, film rediteljke Helene Vitman, premijerno prikazan na Filmskom festivalu u Lokarnu, prati Idu – vlasnicu broda sa posadom sačinjenom od petorice muškaraca. Idinu pažnju u Marselju privlači tajanstveni maskulini svet francuske legije stranaca, čije tragove odlučuje da sledi preko Mediterana. U ovom ostvarenju intenzivne čulnosti granice se zamućuju, dok život na moru stvara poseban vid međusobnog razumevanja.

Gde je ova ulica? Ili Bez pre i posle, rediteljskog dvojca Žoao Rui Gera da Mata i Žoao Rodrigez, svojevrsni je omaž filmu Paula Rošea – Zelene godine (1963). Prateći snimajuće lokacije Zelenih godina Da Mata i Rodrigez otkopavaju geološke, urbanističke i socijalne slojeve Lisabona – u procesu koji biva prekinut pandemijom. Gde je ova ulica? Ili Bez pre i posle razigrano je poput savremene džez improvizacija filmske muzike napisane 1963.

Himna iz*ebanih, američkog nezavisnog filmskog stvaraoca Travisa Vilkersona, nadovezuje se na teme istorije i politike SAD-a koje reditelj pokreće u većini svojih radova. Himna izjebanih nadovezuje se na ostvarenje Istaknuti leteći krst (2001) i priseća se lika i dela Vilijema Vilkersona, veterana Vijetnamskog rata, tada mladog pilota čija su odlikovanja poslužila za prikrivanje greške američke vojske. Ovaj, možda najnemilosrdniji i najličniji od svih Vilkersonovih filmova, istražuje vezu naracije, nasilja, sećanja i struktura moći. Morate da dođete da vidite, španskog reditelja Jonasa Trube, prikazana na festivalu u Karlovim Varima, melanholična je i duhovita meditacija o prijateljstvu, umetnosti i savremenom svetu. Dva para u svojim tridesetim diskutuju o potrebama života između Madrida i susednih sela, dok nostalgični prizori i metafilmski elementi od filma tvore nežnu pastoralu.

Nestabilni predmet 2, nagrađivano ostvarenje Danijela Ajzenberga, ilustruje masovnu proizvodnju kroz tri primera: pravljenje protetičkih ruku u radionici u Nemačkoj, delatnost tradicionalne radionice za pravljenje rukavica u Mijou na jugu Francuske i aktivnosti fabrike džinsa u Istanbulu. Tri radna mesta, viđena iz istog ugla i tematizovana na isti način, kroz vezu ruke i mašine, rada i materijala – pažljivo se i dugotrajno posmatraju sa željom da se prodre u prirodu manuelnog rada, odnosno sve promene kojima on danas podleže.

Poslednje stvari, eksperimentalno ostvarenje američke multimedijalne umetnice i rediteljke Debore Stratman, prikazano na Sandensu i Berlinalu, publici Beldocs-a nudi viziju evolucije i izumiranja iz perspektive kamenja i različitih budućih drugih. Okrećući pogled ka Zemlji od pre milijardu godina, ovaj film kroz obilje citata i stručnih osvrta, predstavlja biosferu kao mesto evolucionih mogućnosti, gde ljudi nestaju, ali život istrajava.

Priča o Filipinskom nasilju nezavisnog filmskog autora i kritičara Lava Dijaza bavi se dobom opresivne vladavine filipinskog predsednika Ferdinanda Markosa tokom druge polovine 20. veka. Prateći Servanda Monzona VI, koji nakon dedine smrti nasleđuje poslove moćnog klana i postaje novi feudalni gospodar, da bi potom kapitulirao pod Markosovim režimom, film preispituje istoriju nasilja unutar jedne zemlje i posledične transgeneracijske traume.

(Telegraf.rs)