Miša i njegova majka Marija su bili vršnjaci: 12 stvari koje niste znali o „Žikinoj dinastiji”

„Žikina dinastija” je nesumnjivo najvoljeniji srpski filmski serijal, dok pojedinačno gledano, neki delovi tog serijala svakako spadaju u naše najomiljenije komedije.

Ipak, ono što velika većina ljudi naziva „Žikinom dinastijom” zapravo se uopšte ne zove tako već „Lude godine”, po imenu prvog filma, dok je kolokvijalni naziv u vezi s imenom šestog nastavka, tj. sedmog dela, koji se zaista zove „Žikina dinastija”.

No čak i više od toga, kolokvijalni je naziv u vezi s najpopularnijim likom čitavog serijala, Žikom Pavlovićem, kojeg je tumačio Dragomir „Gidra” Bojanić, a koji je često govorio o svojoj dinastiji, praveći aluziju na tada u Jugoslaviji izuzetno popularnu američku sapunicu.

Tako bismo mogli započeti priču o malo poznatim činjenicama vezanim za ova ostvarenja, koja su proizvod genijalnosti Zorana Čalića, kao scenariste i reditelja svih epizoda, i genijalnosti glumaca koje je imao viziju da angažuje.

1.

Milan, Jelena i Marija se u prva dva dela ne prezivaju Todorović već Đorđević (iako njihovo prezime tada nije preterano isticano) i tek posle toga postaju Todorovići. Zašto je tačno došlo do izmene nije u potpunosti jasno, ali je najverovatnije u vezi s činjenicom da Milana glumi Marko Todorović. Pod uslovom da se to može nazvati objašnjenjem — jedino je logično.

2.

Mariju Todorović je prvobitno trebalo da tumači Sonja Savić, koja se navodno zajedno s Vladimirom Petrovićem (Bobom) dugo spremala za tu ulogu i dugo s njim vežbala. Pred samo snimanje zamenila ju je Rialda Kadrić, ali se ne zna zašto (neki tvrde da je Sonja zapravo odbila ulogu jer je imala dosta drugih projekata; međutim, ona tih godina nije puno snimala, pa se to moglo odnositi samo na pozorište).

Uglavnom, taj potez Čalića se ispostavio kao pun pogodak, i za sam serijal, i za Rialdu, i za Sonju, koja ili ne bi želela da izgura ceo serijal, ili bi nas uskratila za neke druge, briljantne uloge (mada je, na kraju, u prvom delu igrala sporedni lik Lidije, Bobine drugarice).

3.

Četvrti deo, „Kakav deda takav unuk”, koji predstavlja istinsku prekretnicu budući da na njegovom kraju Žika i Milan postaju najbolji prijatelji na svetu, što će ostatku serijala dati potpuno drugačiji ton — počinje na groblju, na koje Žika dolazi da porazgovara s Darom (Dara Čalenić), koja je u međuvremenu preminula.

Iz njegovog monologa saznajemo da je poginula, i to tako što je pala s prozora koji je prala, pravo u bure s vodom, iako joj je on uvek govorio da to ne radi. Koliko je većini ljudi teško da razluči fikciju od stvarnosti najbolje pokazuje opšte uverenje koje je dugo opstajalo, praktično sve do smrti Dare Čalenić 12. marta ove godine, da je glumica zaista tada umrla.

U stvari, ona se između trećeg i četvrtog dela, živeći na relaciji Boston—Beograd još od 1970., trajno preselila u SAD sa suprugom Vladom Petrićem, teoretičarem, istoričarem i estetičarem filma, profesorom na Harvardu, suosnivačem i prvim kustosom Harvardskog filmskog arhiva, prvim američkim doktorom filmskih nauka uopšte. Vratili su se tek posle njenog moždanog udara 2015. (on je preminuo 2019).

4.

Poslednji nastavak u kojem se pojavljuju Boba i Marija bio je „Druga Žikina dinastija”, osmi deo iz 1986. Tek je u desetom delu, „Žikina ženidba” iz 1992., koji je iz razumljivih razloga najlošiji u čitavom serijalu (sniman je u užasnim finansijskim okolnostima), objašnjeno zbog čega: njih dvoje su se preselili u London zbog njene doktorske specijalizacije.

U stvarnosti, više se nisu pojavljivali zato, što se Rialda Kadrić zbilja preselila u London. Međutim, pošto se u „Suludim godinama” iz 1988. ne pojavljuje iako je iste godine tumačila lik prodavačice u „Suncokretima” Jovana Rančića, možda se radilo i o prezasićenju likom Marije. Inače, njena naredna i poslednja uloga bila je u „Čudnoj noći” Milana Jelića iz 1990.

5.

Pored likova Bobe i Marije, i lik Miše Pavlovića je uklonjen iz serijala posle „Druge Žikine dinastije”, tj. ne pojavljuje se u poslednja dva dela.

Javnosti nije poznato zbog čega, ali je moguće da se jednostavno nije uklopio u Čalićev koncept „Suludih godina”, koji je jedna izvanredna satira i alegorija našeg ondašnjeg političkog trenutka, gde bolnica u kojoj se radnja odvija predstavlja metaforu države, i tako dalje (film je snimljen neposredno nakon Osme sednice SKS, kojom je Milošević preuzeo potpunu vlast u Srbiji i zapečatio nam sudbinu).

6.

„Došlo doba da se ljubav proba”, prvi nastavak, tj. drugi deo, premijerno je prikazan u Beogradu 31. januara 1980. Sa repertoara je skinut 4. maja zbog smrti Josipa Broza, i toliko je bio gledan da je navodno napravio zastoj u prikazivanju ostalih filmova. Samo u Beogradu, u ta tri meseca, pogledalo ga je 600.000 ljudi.

7.

„Došlo doba da se ljubav proba” otišao je i iza Gvozdene zavese. U Moskvi je prikazivan u dvadesetak bioskopa, na ulaznicu se čekalo i po tri meseca, dok je Rialda Kadrić te godine u prestonici Sovjetskog Saveza dočekana kao holivudska zvezda.

Ako ste se ikada zapitali kakva je pozadina filma „Šta se zgodi kad se ljubav rodi” iz 1984., koji govori o ljubavi Miše i Nataše, a čije zimsko okruženje, čija kostimografija, fotografija i scenografija odišu nekom ruskom melanholijom, tu leži odgovor: praktično je namenski sniman za sovjetsko tržište.

Takođe, treba reći da su svi delovi bili gledani i u drugim zemljama Istočnog bloka, premda možda kasniji nastavci nisu svuda prikazivani zbog nešto slobodnijeg odnosa prema golom ženskom telu.

8.

Rialda Kadrić, koja je preminula 25. januara ove godine u 58. godini života, bila je osam godine mlađa od Vladimira Petrovića (iz današnje perspektive je dosta skandalozno što je on imao 22 a ona samo 14 kad su se prvi put poljubili na filmskom platnu), a samo četiri godine starija od Nikole Koja, budući da je rođena 1963. a on 1967. Dakle, njih dvoje su praktično bili vršnjaci, ali je uprkos tome ona u tri filma glumila njegovu majku.

U vreme snimanja „Šta se zgodi kad se ljubav rodi” (1984) imala je samo 20 godina, a tumačila je majku sina od nekih 14-15 godina (sam Kojo je imao 16 u vreme snimanja); u vreme snimanja „Žikine dinastije” (1985) verovatno je imala nepune 22, dok lik Miše možda više nije bio ni tinejdžer.

U „Drugoj Žikinoj dinastiji” (1986) ona ima 23, mada na ekranu to uopšte tako ne deluje, dok je Miša već zagazio u dvadesete, s obzirom da Marija Bobi na samom početku kaže da ima sina koji završava fakultet (Petrović je u tom trenutku inače imao 31 godinu). Drugim rečima, i fiktivni Miša Pavlović je bio vršnjak sa stvarnom Rialdom Kadrić.

Ovo je posledica toga, što je serijal za neke glumce vremenski napredovao brže od njihovog starenja, a za druge sporije; bilo je nezamislivo da Mariju igra bilo ko sem Rialde, koja je na platnu morala da ostari oko 25 godina za svega devet, dok su Mišu pre Koja tumačili Mihailo Jevtić i Boris Milivojević zato što je lik stario brže nego glumci.

9.

U filmu „Druga Žikina dinastija”, kada Žika, Milan, Jelena i Miša putuju u selo u kojem su na odmoru Boba i Marija, Miša usput pomogne nekoj devojci na čijem se spačeku probušila guma zbog potkovice koju je bacio Žika, i potom ode s njom.

Žika, Milan i Jelena nastavljaju put i prolaze pored njenih kola, sada spuštenog krova, u kojima Miša i ona vode ljubav. U toj sceni se pojavljuju Žika i Milan, ali ne i Jelena, koje nema u kadru. Možda je razlog bio tehničke prirode, a možda je Jelena Žigon prosto tako htela, pošto je scena prilično vulgarna.

10.

Ono što mnogi primete, ali ne registruju, jeste česta promena mesta prebivališta porodice Todorović. Dok su bili Đorđevići, živeli su na Kosančiću, tačnije u sadašnjoj Ulici Kneza Sime Markovića, u zgradi koja se nalazi tačno prekoputa Konaka kneginje Ljubice (čak je obeležena i na „Google Mapsu”).

U trećem delu postaju Todorovići, ali i dalje žive na istom mestu, i tek se u četvrtom delu sele u jednu vilu na Dedinju, u kojoj ostaju sve do šestog dela, zaključno s njim.

„Žikina dinastija” i „Druga Žikina dinastija” snimane su u čuvenoj Katinkinoj kući u Ulici Mihaila Avramovića (u kojoj je, počev od „Posebnog tretmana”, snimamo mnoštvo domaćih ostvarenja), barem što se tiče eksterijera, dok se u kuću iz četvrtog dela vraćaju u „Žikinoj ženidbi”. Boba i Marija takođe često menjaju stanove, a deluje da ni Žika ne živi uvek u istom.

11.

Da je uloga Milana proslavila Marka Todorovića, ili uloga Nataše Galu Videnović, to je svima poznato, ali da je i uloga Žike Pavlovića zapravo donela stvarnu popularnost već etabliranom Gidri Bojaniću, to već malo ljudi uzima u obzir.

A to je tačno.

Gidra je već bio poznat glumac iz preko sto filmova i serija, od kojih treba izdvojiti likove Tadije Čemerkića iz „Svadbe” (1973), Janićija iz „Marša na Drinu” (1964), Kondora iz „Valter brani Sarajevo” (1972), Laleta iz „Majstora” (1972), Mikule iz „Povratka otpisanih” (1978), Krstivoja iz „Vrućeg vetra” (1980); i u Italiji je po imenom Entoni Gidra snimio desetak špageti-vesterna i akcija.

Međutim, instinski ga je u Jugoslaviji proslavio tek lik Živorada „Žike” Pavlovića, koji ga je zauvek smestio u srca srpske i jugoslovenske publike.

12.

Nekoliko glumaca je prošlo kroz serijal, a da su tumačili različite uloge pod različitim imenima.

Veliki Predrag „Preža” Milinković, jedna istinska legenda i najpoznatiji epizodista srpskog filma, u drugom delu („Došlo doba da se ljubav proba”) glumi Žikinog rođaka koji dolazi sa sela i nosi televizor u boji, u šestom („Šta se zgodi kad se ljubav rodi”) poštara, u sedmom („Žikina dinastija”) violinistu, u devetom („Sulude godine”) pacijenta u bolnici.

Snežana Savić u „Žikinoj dinastiji” glumi prostitutku koju Žika i Milan angažuju da bi utvrdili da im je unuk strejt, dok u „Žikinoj ženidbi” glumi pevačicu. U tom poslednjem delu, tuđmanku tumači Vanesa Ojdanić, koja se u petom delu („Idi mi, dođi mi”) pojavljuje kao devojka s karanfilom, za koju Milan misli da se javila na oglas, a u šestom kao Olja.

Petar Lupa je pijanac u prva dva dela, dok je u petom dirigent Žikinog penzionerskog hora, čiju probu Milan prekida zbog jedne neodložne stvari — mešanja u život njihove dece. Ranko Kovačević u prvom delu glumi Divljaka, a u šestom ruskog taksistu.

(P. L.)