Drugovao sa Pikasom, bio jedan od 1.300 kaplara i koautor Hrama Svetog Save: Koliko znate o Aleksandru Deroku?

Jedna od najznamenitijih ličnosti Beograda, Aleksandar Deroko, bio je arhitekta, umetnik, pedagog, naučnik, intelektualac, čak sportista i vojnik i čini se da u čemu god da se oprobao u životu, imao je uspeha.

Hram svetog Save, zgrada Bogoslovije, Spomenik kosovskim junacima na Kosovu polju, konak u manastiru Žiča i brojne crkve dela su koja je osmislio sam ili sa kolegama.

Preporučujemo

Izdvajamo najzanimljivije činjenice iz života čuvenog arhitekte.

1. Aleksandar Deroko je bio srpski arhitekta, istoričar umetnosti i pisac.

2. Rođen je 4/16. septembra 1894. godine u Beogradu, gde je maturirao, a onda upisao Tehnički fakultet.

3. Prvi svetski rat se desio dok je on bio na studijama. Kao đak dobrovoljac se prijavio u vojsku uključivši se u obuku za pilota.

4. Aleksandar Deroko je u ratu je učestvovao kao jedan od 1300 kaplara sa činom narednika, za šta je kasnije nagrađen i Albanskom spomenicom.

5. Kada se rat završio vratio se studijama arhitekture i umetnosti. Predavanja je slušao u Rimu, Pragu, Bernu i Beogradu, gde je i diplomirao 1926. godine.

6. Kada je kao stipendista francuske vlade otišao u Pariz družio sa Pikasom, Šumanovićem, Le Korbizijeom, Rastkom Petrovićem, sa kojima je i kasnije, po njegovom odlasku iz Pariza, razmenjivao pisma.

7. Sa Bogdanom Nestorovićem 1926. godine je napravio projekat Hrama Svetog Save, sa kojim je pobedio na konkursu.

Foto: Tanjug/Sava Radovanović

8. U arhitekturi je bio inspirisan ranohrišćanskim, vizantijskim i srpskim srednjovekovnim spomenicima. Podigao je više hramova i memorijalnih objekata. Stvarao je u nekoliko arhitektonskih pravaca, a najviše u srpskom nacionalnom stilu i moderni.

9. Projektovao je i izveo dvadesetak objekata. Nekoliko kuća i vila, internat Bogoslovskog fakulteta u Beogradu (1938), konake u manastiru Žiča i u Nišu (1939), Crkvu u Novom Sarajevu (1935), Nadgrobne kapele Osmanu Đikiću u Mostaru i neke na groblju u Beogradu.

Bogoslovija / Foto: Nikola Tomić

10. Početkom tridesetih godina postao je profesor savremene arhitekture na Arhitektonskom i Filozofskom fakultetu na kojima je predavao do penzionisanja.

11. Tokom Drugog svetskog rata bio je zatočen u logoru na Banjici.

12. Autor mnogobrojnih knjiga iz domena arhitekture, ali i drugih oblasti, a čija posebna vrednost leži u tome što ih je sam ilustrovao. Najpoznatija dela su mu: "Narodno neimarstvo" /knjiga jedan i dva/, "Srednjovekovni gradovi u Srbiji, Crnoj Gori i Makedoniji", "Monumentalna i dekorativna arhitektura u srednjovekovnoj Srbiji", "Rimski spomenici u Đerdapu", "Arhitektura staroga veka", "Spomenici arhitekture od 9. do 18. veka u Jugoslaviji", "Folklorna arhitektura u Jugoslaviji" i "Sveta Gora".

13. Deroko je bio i jedan od prvih svestranih sportista u Srbiji. Na plivačkom takmičenju u organizaciji Srpskog olimpijskog kluba osvojio je zlatnu medalju u preplivavanju Save i u plivanju na 1000 m nizvodno slobodnim stilom.

14. Bavio se modelarstvom. Konstruisao je i izradio jednu od prvih vazdušnih jedrilica u Srbiji. Sa modelima svoje konstrukcije učestvovao je u takmičenjima koja su organizovali prvi mladi modelari Srbije.

15. Od 1969. godine je bio redovni član Srpske akademije nauka.

16. Umro je 30. novembra 1988. godine u Beogradu i sahranjen na beogradskom Novom groblju.

(Telegraf.rs/Nacionalna geografija)