Veća od Gračanice, a o njoj se ništa ne zna: Grandiozna zadužbina Nemanjića o kojoj ne postoji trag

Tamo gde staje istorija, nastavlja arheologija, zahvaljujući kojoj se saznaju brojne tajne srpske prošlosti. U srcu Šumadije, na nalazištu Dvorine kod Aranđelovca, arheolozi su pre 16 godina započeli istraživanja u želji da pronađu ostatke kuće poslednjeg srpskog despota Pavla Bakića, međutim otkrili su ipak nešto drugo, poprilično impozantnije i misterioznije.

Preporučujemo

Arheološko nalazište / Foto: Rina.rs

- Кad smo pronašli tesanik sa ostacima fresko slikarstva, bilo je jasno da se u blizini nalazi crkva i krenuli smo dalje da istražujemo. Došli smo do ogromne monumentalne građevine, veće čak i od Gračanice. Radi se o srednjovekovnoj crkvi koja je dugačka 27, a široka 14 metara, ukrašena živopisom velikih majstora, što je čini jednom od najvećih u tom dobu, ali je neverovatno da za nju nema nikakav pisani trag - rekao je za RINU profesor Vladan Milivojević, kustos Narodnog muzeja u Aranđelovcu.

Zadužbina ovakvih dimenzija, mogla je biti samo vladarska, pa se za sada pretpostavlja da pripada lozi Nemanjića i da ju je podigao car Dušan, sredinom 14. veka u doba najvećeg procvata svoje vladavine. Izgrađena je u srpsko-vizantisjkom stilu, ali njeno postojanje i dalje je obavijeno velom tajne.

- Na osnovu nekih pronađenih ostataka smatra se da je upravo u ovoj crkvi bilo sedište Beogradske episkopije u 14. veku. Crkva ima pripratu koja je zajedno zidana sa brodom. On je oslikan, a priprata nije. Zato se pretpostavlja da se nešto u međuvremo dogodilo, možda čak i smrt cara Dušana koja bitno menja istoriju, ali i dalju budućnost ove crkve. Tokom istraživanja ovde smo pronašli veliki broj fragmenata fresaka, koje se sada nalaze u muzeju, a najbolji i najkrupniji komadi su konzervirani - kaže Milivojević.

Pronalskom ovog velikog lokaliteta podno planine Venčac, otkrivaju se nove stranice srpske srednjovekovne istorije. Brojna istraživanja otvoriće i dodatna pitanja, ali je izvesno da će se na ovom mestu pojaviti značajne činjenice koje su bile vekovima skrivene od javnosti.

Vladan Milivojević, kustos Narodnog muzeja u Aranđelovcu / Foto: Rina.rs

- Postoji mnogo nepoznanica koje će se otkriti budućim istraživanjima. Otkriveni su masivni nadgrobni spomenici koji svedoče da je izuteno bogato stanovništvo ovde živelo tokom srednjeg veka, a na nama je da otkrijemo ko je sve tada naseljavao ovo područje - izjavio je Milivojević.

Vladari iz dinastije Nemanjića bili su najpoznatiji ktitori u srpskoj istoriji, ali za sve njihove građevine postoje pisani dokazi, dok jedino za crkvu pronađenu u Dvorinama kod Aranđelovca ne postoji nikakav trag, niti objašnjenje, i zato je ona za sada jedina nepoznata zadužbina ove loze.

(Telegraf.rs/RINA)