Jeziva izložba u KPZ Sremska Mitrovica: Ovde su nevine Srbe mučili, vešali i spaljivali žive
Postavka na upečatljiv način svedoči o stradanjima nevinih žrtava, žene, dece, omladine za vreme Austrougarske monarhije i zloglasne Nezavisne države Hrvatske
Izložbena postavka pod nazivom “Istorijska uloga Kazneno-popravnog zavoda i stradanje Srba u dva svetska rata – Zapečaćene sudbine” otvorena je u okviru sremskomitrovačkog KPZ-a i veoma je intenzivno delovala na sve one koji su je videli.
Postavka na upečatljiv način svedoči o stradanjima nevinih žrtava, žene, dece, omladine za vreme Austrougarske monarhije i zloglasne Nezavisne Hrvatske i na autentičan način govori o svireposti zločina koji su sprovođeni nad našim stanovništvom, nad Srbima, istakao je direktor Uprave za izvršenje krivičnih sankcija Dejan Carević, prilikom otvaranja postavke, piše Ozon Media.
- Svi koji su učestvovali u postavci ove izložbe su pokazali državi da na veoma odgovoran način rukuju sa vrednom istorijskom građom, a pored toga su i na najbolji način odali poštu nevino postradalim žrtvama koje su svoje kosti ugradili u temelje moderne države Srbije - rekao je Carević prilikom obilaska postavke.
Među autentičnim eksponatima, kao što su slike mučenja Srba i njihovo odvođenje na gubilište na prostoru sadašnjeg Spomen groblja, zatim bukagije i vešala, nalaze se i oni koji verno isustruju ondašnje strahode - panjevi nad kojima su se odsecale glave, točkovi na kojima su lomljena ljudska tela, fotografije i sudbine onih koji su, i nevini, i krivi, ostavili svoj život ovde. Sve je protkano jezivim detaljima.
Cenovnik smrtnih kazni
Čitav biznis razvijao se oko mučenja i stradanja zatvorenika i logoraša. Toliki da je zanimanje dželata bilo jedno od najtraženijih i najplaćenijih u ovom delu Balkana.
- Za pogubljenje zločinca koji je vršio sodomiju nad stokom tražili su 24 forinte. Za spaljivanje živog čoveka, lomljenje na točku ili nabijanje na kolac isto toliko, dok je "obično pogubljenje sečenjem glave ili vešanjem" duplo manje - navodi se u pismu iz 1771. godine kojim je propisan cenovnik smrtnih kazni.
Ozloglašeni dželat koji je prodavao slike svojih žrtava
Jedan od tih dželata bio je i Karlo Dragutin Hart, egzekutor u Austrougarskoj, a kasnije i u Kraljevini Jugoslaviji. Ostao je poznat po tome što je 1915. godine obesio drugove i pomagače Gavrila Principa.
- Vodio je dnevnik i pogubljenjima - obavio ih je 108. Uvek je slikao osuđenike koje je pogubio i verovatno je prodavao te slike. Priča kaže da nikada nije koristio isti konopac za vešanje, već da je prodavao delove iskorišćenog konopca onima koji su verovali da to donosi sreću.
Knjiga koja će otkriti sve tajne
Izložba je urađena na osnovu dokumentacije koja se koristi za pisanje monografije Kazneno popravnog zavoda u Sremskoj Mitrovici koju priprema uprava Zavoda, a u kojoj će mitrovačka kazniona biti prikazana kao sastavni deo istorijskog vihora koji je prošao kroz grad na Savi.
Pored istorijskih događaja vezanih za sudstvo, presude i kazne, izložbena postavka ukazuje i na periode u kojima je mitrovačka kazniona korišćena kao neka vrsta logora i stratište srpskog naroda u vreme austrougarske vladavine, kao i u vreme Drugog svetskog rata kada su zatvorom rukovodili NDH i nemački Gestapo.
- Pet godina aktivno radimo na pripremi materijala za monografiju Zavoda u kojoj će se naći sve ono što se dogodilo u njemu događalo u periodu od 1895. godine, pa do danas. Prva knjiga bi trebalo da bude objavljena u martu mesecu naredne godine - rekao je zamenik upravnika Zavoda Nebojša Draganović.
On je dodao da tokom prikupljanja građe za monografiju nisu očekivali da će naći sve podatke koji su prikazani u okviru postavke.
- Radeći po arhivima kako u Srbiji, tako i u Sarajevu, Vukovaru, Zagrebu došli smo do nekih vrlo značajnih podataka koji govore o stradanju Srba tokom dva svetska rata. Kada sam upravniku Aleksandru Alimpiću na to ukazao, on je došao na ideju da uradimo jednu izložbenu postavku koja će sve to da ovekoveči i da ostane narednim generacijama kao podsetnik na to šta se dešavalo iza ovih zidina.
- Najviše smo se bazirali na period vladavine Austrougarske, tada je upravnik Zavoda bio Šiđanin Milan Kostić koji je vodio dnevnik, tako da smo mi na osnovu njegovih autentičnih zapisa saznali dosta o tome šta se ovde događalo. Veliki broj ljudi je bio zatvaran i to ne samo ratnici, borci i ranjenici, nego i žene, deca. Neki od njih su dalje slati u logore, a delom ostavljani u Mitrovici gde su masovno umirali - priča Draganović i napominje da je u nekim trenucima u Zavodu bilo smešteno i preko 5.000 ljudi, a njegova kapacitet u tom periodu bio je 1.000 lica.
Izložbena postavka ima četiri celine: Prvi deo u kome se nalazi postavka posvećena stradanju Srba u periodu od 1901. do 1918. godine kada je zatvorom upravljala Austrougarska. Austrougarska vlast je u zatvor dovodila zarobljenike i civile – žene, decu, ranjene borce iz Bosne, Mačve i Srema i deportovali ih dalje u logore po Austrougarskoj.
Posetioci mogu da je posete svakog dana od 9 do 14 časova.
(Telegraf.rs/Ozon Media)
Video: Vučić: Vozom Beograd - Budimpešta od marta 2026. godine za 2 45 minuta
Telegraf.rs zadržava sva prava nad sadržajem. Za preuzimanje sadržaja pogledajte uputstva na stranici Uslovi korišćenja.
Uzas
Ima li kazne kojom Srbi nijesu kaznjavani? Da čovjek covjeku smisli ovakve kazne je zaista neverovatno. Pa psihopata čim se uoči treba ga ubiti jer je ovo djelo njihovog uma.
Podelite komentar
534
Kada će biti izložba o stradanju srba od strane oslobodilaca nakon 1944? Do danas ih se 23.000 nije vratilo sa informativnog razgovora.
Podelite komentar
😡😡😡
I posle neko kaze da se pomirimo sa tim ustasama,NIKAD
Podelite komentar