Pesme Milorada Petrovića Seljančice: Sećanje na seljačkog trubadura (PLEJLISTA)

"Igrale se delije nasred zemlje Srbije.

Preporučujemo

Sitno kolo do kola, vilo se do Stambola.

Svira frula iz dola, frula moga sokola.

Čulo se do Stambola, carskog grada ohola.

Igra kolo do kola, ne haje za Stambola."

(Božidar Joksimović - Milorad Petrović Seljančica)

Stihovi ove legendarne pesme rođeni su možda tokom opsade Jedrena, a možda i u Skadarliji u naletu sećanja na slavne bitke. "Igrale se delije" danas je himna nekih sportskih klubova, poklič navijača u nacionalnom zanosu.

Po svedočenju violiniste Zlatka Balokovića, "Igrale se delije" beše jedna od poslednjih Teslinih želja. Ovo je sećanje na Milorada Petrovića Seljančicu, pisca pesme "Igrale se delije" i mnogih drugih onarođenih pesama.

Milorad Petrović je rođen 1875. u selu Velika Ivanča kod Mladenovca. Osnovnu školu je završio u rodnom mestu, pet razreda gimnazje u Beogradu i učiteljsku školu u Aleksincu. Istorija svedoči da je u mladosti uvek nosio šumadijsku narodnu nošnju, a o vratu amajliju - platneni zamotuljak sa grumenom zemlje sa njiva svog rodnog sela.

Učiteljovanje je započeo u selu Veliko Krčmare kod Kragujevca. Iz belo okrečene škole, u jesenjim noćima, pevao je uz ćemane lepoj koleginici Ruži Knežević, ćerki narodnog prvaka streljanog u Timočkoj buni:

"Jesen stiže dunjo moja, jesen rana,

Od jeseni do jeseni,

Sve se selo već oženi,

Dušo moja beži meni,

Ne varaj jarana!"

Posle ove i još nekih pesama Ruža i Milorad su se venčali, dobili četvoro dece. Ruža je podizala decu, a Milorad se latio pera i puške. Godine 1902. u Beogradu je izašla Miloradova prva pesnička zbirka posvećena voljenoj ženi pod nazivom "Seljančica", po kojoj će poneti nadimak.

I poslovično surovi Jovan Skerlić imao je nekoliko reči hvale za mladog pesnika: "Knjižica Milorada Petrovića je sveža, vedra, prijatna i umivena, prava lepuškasta Seljančica."

Foto: Promo, Shutterstock

Posle seljakanja po velikom broju seoskih osnovnih škola, 1910. godine prelazi u Beograd. Tada je počelo pravo otimanje pevača i kompozitora o njegove stihove. Stanislav Binički piše muziku na stihove "Moj dilbere, rođo moja" i "U Ilije čaršilije". Isidor Bajić komponuje "Jesen stiže dunjo moja", Božidar Joksimović "Igrale se delije", "Petar Konjović "Pod onom jelom", Stevan Hristić piše muziku za pozorišni komad "Čučuk Stana". Seljančicine pesme snimali su pevači svih generacija (Vule Jevtić, Vuka Šeherović, Danica Obrenić, Zaim Imamović, Cune, Tozovac, Radiša Urošević), ponekad i ne znajući ko ih je napisao, ubeđeni da snimaju izvorne narodne pesme.

Ovaj seljački trubadur u opancima bio je veoma cenjen u narodu i među književnom elitom. U naletu skadarlijske boemije Janko Veselinović mu je odao hvalu: "Milorade, ono što smo Bora i ja u priči, to si ti u pesmi". Jovan Skerlić je primetio da "Seljančica nije slavan kao što su neki srpski romantičari, ali je pevljiviji od mnogih".

Milorad Petrović je učestvovao u oba balkanska rata i u Prvom svetskom ratu. Preležao je tifus, ali ga je sustigla tuberkuloza od koje je umro 17. aprila 1921. u Beogradu. Preminuo je u bedi i nemaštini, sahranjen o trošku države bez spomenika.

Na žalost i sramotu nekih turbo naraštaja Seljančica je skoro zaboravljen, čak i među svojim zemljacima. Kuća u kojoj se rodio nije sačuvana, a tek posle sto godina od smrti podignuta mu je spomen bista u Mladenovcu.

(Goran Milošević)