Nepoznati detalj Drugog svetskog rata na tlu Jugoslavije: Britanski komandosi marširaju ulicama „našeg“ Splita (FOTO)

Britanski komandosi marširaju Splitom, najverovatnije januara 1945. godine. Foto: Znaci.net/Muzej revolucije naroda Jugoslavije

Kada govorimo o Drugom svetskom ratu na tlu Jugoslavije u kontekstu savezničke vojne intervencije, zapravo govorimo o dve stvari.

Prvo, govorimo o bombardovanju naših gradova. Nacionalistički diskurs tokom poslednje tri decenije ignoriše bombardovanje hrvatskih gradova, a napade na srpske tretira kao neku komunističku zaveru po kojoj su tobože duboko antisrpski Broz i njegovi generali poput Koče Popopovića, zahtevali da se Beograd i druga naša mesta sravne sa zemljom samo zato što su nas mrzeli, ne zato što se vodio rat, koji im je bio eto zgodno opravdanje.

Ljudi koji žive od trovanja, pod plaštom istine obično proturaju svakakve interpretacije događaja, dajući ljudima ono što ljudi žele da čuju. A dovoljno je reći da je sam general Draža Mihailović u periodu od marta 1942. do 23 novembra 1943. godine trinaest puta od Britanaca tražio da se Beograd bombarduje, što oni nisu nijedno uslišili jer u tom trenutku nije postojalo nikakvo neposredno vojno opravdanje za takav čin (oslobođenje je očito bilo daleko).

Konačno, mora se na to dodati činjenica, da su u savezničkim bombardovanjima teško stradali brojni hrvatski gradovi od kojih posebno treba izdvojiti Split i Zadar, posebno ovaj potonji koji je sravnjen sa zemljom, gotovo doslovno (čitavo staro gradsko jezgro iz srednjeg veka i brojni drugi kvartovi, pretvoreni su u prah i pepeo). Zanimljivo je to, što je ustaška štampa u ono vreme pisala isto što i srpska nacionalistička: Tito je to zahtevao jer mrzi Hrvate i deluje u skladu sa velikosrpskom agendom.

Pripadnici Kraljevskog ratnog vazduhoplovstva u blizini Bihaća sa svojih borbenih oklopnih vozila posmatraju kolonu nemačkih vojnika koje su zarobili partizani. Foto: Imperial War Museums/Royal Air Force official photographer, Trievnor J (Fg Off)

Drugo, kada govorimo o savezničkoj intervenciji govorimo o slavnoj Crvenoj armiji koji je iz pravca Rumunije i Bugarske ušla na teritoriju Srbije sredinom 1944. godine i pomogla Narodnooslobodilačkoj vojsci Jugoslavije da oslobodi našu zemlju i prestonicu od mrskog okupatora.

Ali gotovo je nepoznata činjenica da je na tlu Jugoslavije bilo i drugih savezničkih trupa, ne samo u vidu oficira za vezu, već prave vojske. Na prvoj priloženoj slici vidimo britanske komandose koji marširaju Splitom. Originalni potpis ove slike glasi: „Engleski komandosi marširaju kroz grad januara 1944. godine“, ali to ne može biti tačan datum jer je Split oslobođen tek 26. oktobra, tako da je gotovo izvesno u pitanju mala greška: radi se o 1945. godini. Na drugoj slici vidimo pripadnike Kraljevskog ratnog vazduhoplovstva koji u blizini Bihaća sede na svojim borbenim oklopnim vozilima i posmatraju kolonu nemačkih vojnika koje su zarobili partizani.

A one koje buni „naš Split“, ili koji su time uvređeni i u tome vide „velikosrpsku ideologiju“, moramo pozvati da sagledaju kontekst. U tom trenutku Split jeste naš, jer smo u tom trenutku svi mi Jugosloveni. Split jeste bio naš, kao što je neki Šime iz Zadra mogao za Niš da kaže da je njegov.

(Telegraf.rs)