Ova slika Hrvata stoji na ulazu u UN, a naše komšije ga se stide: Podigao je stisnute šake i uzviknuo "Smrt fašizmu - sloboda narodu!"

Stjepan Stevo Filipović, jedan od najčuvenijih boraca Valjevskog odreda, trenutak pre vešanja diže pesnice visoko i kliče: "Smrt fašizmu — sloboda narodu!". Foto: Wikimedia Commons/United States Holocaust Memorial Museum

Na crno-beloj fotografiji nalazi se mladić visoko podignutih ruku i stisnutih šaka. Na beloj podlozi vidi se tanki komad konopca oko njegovog vrata. Ova upečatljiva fotografija nalazi se na ulazu u zgradu Ujedinjenih nacija u Njujorku, a na njoj se nalazi jedan Hrvat. Reč je o Stjepanu Stevi Filipoviću, rođenom Hrvatu iz Opuzena, koji se spletom životnih okolnosti još kao dete s roditeljima odselio u Srbiju. Tamo, u Valjevu, i nastala je ova fotografija, svega par minuta pre nego što će Stevo ili Stjepan biti obešen.

Preporučujemo

A obešen je baš na današnji dan, 22. maja 1942. godine.

Hitler mu je bio kum na venčanju, a onda ga je posle smrti zamenio kao vođa nacista: Tvrde da je upravljao Rajhom posle rata iz Južne Amerike (FOTO)

Stjepan Filipović rođen je 26. januara 1916. godine u Opuzenu. Rođen je u hrvatskoj porodici, ali se uskoro zbog očevog posla s roditeljima preselio u Valjevo.

Tamo su ga, jasno, zvali Stevan pa će tokom kratkog života on zapravo biti i Stjepan i Stevan. U današnjim danima to često unosi zbrku oko pravog imena ovog mladića.

U predratno vreme bio je član lokalnog ogranka tada zabranjene Komunističke partije, a nakon nacističke okupacije on je bio jedan od organizatora ustanka u valjevskom kraju. Na Badnjak 1941. godine zarobili su ga četnici i nakon mučenja izručili Gestapou. Nacisti su ga, nakon višemesečne torture, pogubili pred okupljenim mnoštvom, kao upozorenje drugima.

Istorija je napravila jednu zanimljivu slučajnost. Naime, Filipović je ubijen na isti dan kad je u Šibeniku streljan Rade Končar. Hrvata Filipovića uhvatili su četnici i predali na nemilost Nemcima. Hrvatskog Srbina Radeta Končara uhvatile su ustaše i predale svojim gazdama Italijanima.

U Valjevu i Opuzenu podignuti su spomeniku Filipoviću. Onaj u Opuzenu je razvaljen 1991. godine. Onaj u Valjevu, išaran i zapušten, još se nekako drži. Stjepan Filipović u Hrvatskoj je s vremenom zaboravljen. U revizionističkom ludilu koje traje do danas, antifašisti su sklonjeni po strani. Nisu poželjni, a Filipović još manje jer se odazivao na ime Stevan. 

Ali, tako je u Hrvatskoj.

U UN-u Filipović je neko čije ime vredi da istaknuti. Slika mladića na pragu života kako s prkosno uzdignutim šakama pred fašističkim vešalima prkosi smrti ostaje tako kao jedna od najupečatljivijih uspomena na antifašizam.

Hrvatske vlasti ga se stide, verovatno iz istog razloga.

VIDEO: Egzircir ruske garde pred Putinom, Vučićem i Netanijahuom

(Telegraf.rs/Index.hr)