ZNATE LI ŠTA JE UOPŠTE KATOLIČKA CRKVA? Većina tako zove Latinsku crkvu, ne znajući da je Katolička ustvari... (FOTO)

Katoličku crkvu često nazivaju i Rimokatoličkom crkvom, čime se ne samo stavlja do znanja da se radi o toj a ne o ovoj našoj Crkvi, već se ujedno ističe i važnost episkopa grada Rima.

Preporučujemo

ŠTA ZNAČE MUSLIMANSKA IMENA: Nehrudin je "korito vere", a Lejla je "crna noć". Ali ne bilo koja crna noć! (FOTO)

Nominalno, razlika između zapadne i istočne Crkve je u tome što mi dodajemo atribut "pravoslavna", čime ističemo svoju vernost odlukama donesenim na prvih sedam vaseljenskih sabora, čime ukazujemo na to da smo mi u "pravu" a oni u "krivu".

Tako su oni Katolička crkva, a mi Pravoslavna katoličanska crkva, s tim što nema nikakve esencijalne razlike između termina "katolička" i "katoličanska" (i jedan i drugi na isti način označavaju sabornost) već je razlika u srpskom jeziku uvedena od strane nekih velikodostojnika i teologa zbog odbojnosti našeg naroda prema pojmu "katoličko", ali i da ne bi nastajala zabuna.

ZABAVA ZA SVAČIJI UKUS: Ljubitelji konja uživali su u tradicionalnoj trci u Vrelu, a kladioničari su imali POSEBAN TRETMAN (FOTO)

Valja napomenuti da je "katolikos" grčka reč, i da Grci regularno i neprestano koriste tu svoju reč za sve ovo vreme od pre i nakon Velike šizme iz 11. veka.

Foto: Tanjug / AP

Ta reč, "katolikos", odnosno "saborno", nalazi se u simbolu vere koji (naravno!) koristi i SPC, u delu koji kaže da verujemo u "jednu svetu sabornu i apostolsku crkvu".

Ona je takođe i u korenu reči "katedrala", kako se na Zapadu naziva glavna crkva u svakoj episkopiji (oni kažu "biskupiji"); mi za to koristimo reč "saborna crkva" (možda bi u duhu srpskog jezika mogla da se koristi i reč "sabornica"), dok Rusi recimo samo kažu "sobor": smisao je, međutim, uvek isti.

I PRAVOSLAVCI SU KATOLICI: Ovo je najveća javna tajna pravoslavne crkve! (FOTO)

Nakon ovog kratkog uvoda u kojem smo pokušali da pojasnimo terminologiju, red je da odgovorimo na pitanje postavljeno u naslovu: šta je Katolička crkva?

Foto: Tanjug / AP

Što se tiče broja vernika, u pitanju je najveća od svih hrišćanskih crkava pošto broji skoro 1,3 milijarde ljudi. Zajedno sa Pravoslavnom crkvom verovatno je najstarija religijska ustanova na svetu (obe su nastale istovremeno, uslovno rečeno), i igrala je bitnu istorijsku ulogu u Evropi, Amerikama i u celom svetu generalno.

U OVOJ PUSTINJI NEMA NIJEDNOG ČOVEKA OSIM JEDNOG policajca koji se šunja. Evo i zašto

Na čelu Katoličke crkve nalazi se rimski episkop, poznat i kao papa; on je ujedno i poglavar Latinske crkve, koja je najveća od svih crkava unutar Katoličke crkve (o tome više u nastavku teksta).

Dogmatski temelj Katoličke crkve ne razlikuje se od dogmatskog temelja Pravoslavne katoličanske crkve, pošto su oba u takozvanom Nikejskom simbolu vere, sa jednim spornim dodatkom: rimokatolici su prvobitno nekanonski dodali "i Sina" (kontroverzni filiokve) u segment o Svetom Duhu (što se nas tiče, Sveti Duh ishodi samo iz Oca).

Foto: Tanjug/Oksana Toskić

Kao i naša crkva, i Katolička crkva uči da je ona jedina prava crkva koju je osnovao Isus Hrist, da su njeni episkopi naslednici Hristovih apostola u direktnom i neprekinutom nizu rukopoloženja (Hrist je rukopoložio apostole, oni su rukopoložili crkvene poglavare nakon njih, ovi one nakon njih, i tako sve do današnjeg dana).

Krava Džeki zatrudnela nakon misteriozne veze za jednu noć

Međutim, katolici takođe smatraju i da je papa naslednik Svetog Petra i da onaj čuveni paragraf u Novom zavetu - kada je Isus rekao Petru "na ovom kamenu (na grčkom: petru) ću izgraditi svoju crkvu" - znači da je Isus Petra i sve njegove naslednike odredio za poglavare čitave Crkve, prve i u časti i u vlasti (Pravoslavna crkva, pozivajući se na prvih sedam vaseljenskih sabora, priznaje prvenstvo u časti ali ne i u vlasti).

1870. godine sa papom u vezi donesena je na Prvom vatikanskom saboru verovatno najkontroverznija dogma, barem što se tiče pravoslavnih i protestantskih vernika. Naime, ovaj sabor je uveo dogmu o papskoj nepogrešivosti, ali uprkos uvreženom mišljenju da se to odnosi na sve situacije, to nije istina i nema svrhe obmanjivati ljude s tim u vezi.

Foto: Tanjug / AP

Zapravo, papska nepogrešivost se odnosi samo na retke prilike u kojima papa govori "eks katedra", odnosno sa stolice Svetog Petra, i to samo kada govori o pitanjima vere i morala. Drugim rečima, papska nepogrešivost ne znači da papa ne greši kao čovek, pošto nijedan čovek nije i ne može bude bezgrešan.

Naravno, teološki, i to je problem ali to nije tema ovog teksta i više se nećemo baviti dogmatskim razlikama između Katoličke i Pravoslavne katoličanske crkve; premda je osnova ista, razlika ima, iako verovatno nisu nepremostive; pomenućemo još samo dogmu o bezgrešnom začeću same Bogorodice, sa kojom se pravoslavni i protestantski teolozi takođe ne slažu jer ne vide biblijsko uporište koje bi je podržalo.

Ovih 7 važnih stvari niste znali o PRAVOSLAVNOJ CRKVI! A sigurno ne znate kako se stvarno zove! (FOTO)

E sad, kao što se Pravoslavna katoličanska crkva sastoji od pomesnih crkava (Srpska, Bugarska, Ruska, itd), tako je i Katolička crkva sklop različitih crkava.

Foto: AP/Tanjug

Međutim, dok su sve pravoslavne crkve ujedinjene i liturgijski i dogmatski i obredno, to nije slučaj sa crkvama unutar Katoličke.

Jedina tačka oko koje se sve crkve unutar Katoličke slažu jeste priznavanje pape kao poglavara, prvog u časti i u vlasti. Drugim rečima, sve crkve unutar Katoličke su u liturgijskoj zajednici ("u uniji") sa rimskim episkopom, odnosno papom, ali ne i u dogmatskom i obrednom jedinstvu (plastično rečeno, obred je ono što sveštenici rade tokom liturgije u crkvi).

ZBOG DVE REČI SE KATOLICI I PRAVOSLAVCI KOLJU: Hektolitri krvi izgubljeni u prevodu zbog filozofije (FOTO)

Da pojasnimo.

Katolička crkva se sastoji od 24 odvojene i posebne crkve, koje imaju svoje sopstvene dogmatske i obredne tradicije (neke su pravoslavne, neke su orijentalne) i potpunu samoupravu (papa se ne meša u izbor velikodostojnika).

Papa Franja i carigradski patrijarh Vartolomej. Foto: AP/Tanjug

Najveća među njima je Latinska crkva, koja ima oko 1,2 milijarde vernika. Na njenom čelu je direktno episkop Rima, papa.

Stvar je organizaciono tako udešena da kardinali Latinske crkve iz celog sveta učestvuju u izboru episkopa Rima (ima i kardinala iz unijatskih crkava, ali jako malo; trenutno samo tri), kao što kod nas sve vladike i drugi crkveni velikodostojnici učestvuju u izboru arhiepiskopa pećkog i mitropolita beogradsko-karlovačkog, koji je ujedno i patrijarh srpski. Njihov izbor, unijatske crkve po automatizmu prihvataju.

Nekada su pape i kardinali iz praktičnih razloga bili "zatvoreni italijanski klub", ali savremeni svet i globalizacija su to promenili.

Papina zvanična titula je "episkop Rima, namesnik Isusa Hrista, knez apostola, namesnik Svetoga Petra, vrhovni sveštenik sveopšte Crkve, primus Italije, arhiepiskop i mitropolit Rimske pokrajine, suveren države Grada Vatikana i sluga slugu Božjih" (ovo poslednje se na latinskom piše "Servus Servorum Dei", a baš tako papa u rukopisima sam sebe imenuje). Do 1. marta 2006. godine, ispred titule "primus Italije" stajala je i titula "patrijarh Zapada".

Foto: AP/Tanjug

Uglavnom, upravo je Latinska crkva ono na šta mislimo kada kažemo Rimokatolička crkva.

Ona je dogmatski unutar sebe jedinstvena, ali ne i obredno; takozvani rimski obred jeste najrasprostranjeniji, ali postoje i ambrozijanski koji je zastupljen u Milanskoj nadbiskupiji, mozarabski koji se mestimično javlja u Španiji i kartuzijanski koji koriste pripadnici istoimenog monastičkog reda; Katolička crkva smatra da su svi ovi obredi ravnopravni jednako časni i da ih treba čuvati "u slavu Boga".

Još nešto: sve do Drugog vatikanskog sabora koji se održao između 1962-65. godine, latinski jezik je bio jedini liturgijski jezik (samo je nekolicini hrvatskih, dalmatinskih i istarskih biskupija bilo dozvoljeno da koriste crkvenoslovonski u liturgiji) u celoj Latinskoj crkvi, ali je tada dozvoljena svima upotreba svih živih jezika u te svrhe. Pravoslavne pomesne crkve su se još u srednjem veku izborile za to pravo, koje im je carigradski patrijarh osporavao, tvrdeći da se samo na grčkom može obraćati Bogu.

Papa Pije IX. Foto: Wikimedia Commons/papapionono.it

Preostale 23 crkve se kolokvijalno nazivaju "Istočne katoličke crkve" ili "Grkokatoličke crkve" ili "Unijatske crkve".

Za razliku od pravoslavnih pomesnih crkava koje se jedna drugoj uglavnom ne mešaju u teritoriju (izuzev na prostorima koje nisu istorijski pravoslavne, kao što su Zapadna Evropa ili Severna Amerika), sa crkvama unutar Katoličke nije isti slučaj i Latinska crkva se proteže po celom svetu.

ZAMALO DA SRBI BUDU KATOLICI: Nebitan događaj iz 740. godine promenio tok naše istorije (FOTO)

Grkokatoličke crkve su sledeće: Albanska, Bugarska, Grčka, Italo-albanska, Grkokatolička u Hrvatskoj i Srbiji, Mađarska, Makedonska, Melkitska, Rumunska, Rusinska, Slovačka, Ukrajinska, Beloruska, Ruska i Grkokatolička crkva u Crnoj Gori.

Ruski patrijarh Kiril i papa Franja. Foto: AP/Tanjug

Po aleksandijskom obredu, u punoj liturgijskoj zajednici sa episkopom Rima su Etiopska i Koptska katolička crkva. Zapadnosirijski obred, ili antiohijski, slede Maronitska crkva, kao i Siro-malankarska i Sirijska katolička crkva. Istočnosirijski obred, ili haldejski, slede Haldejska i Siro-malabarska katolička crkva. Jermenski obred sledi Jermenska katolička crkva.

To su tačno 23 crkve.

Međutim, brojnost njihovih sledbenika je minorna, pošto sve zajedno broje jedna dvadesetak miliona ljudi; kap u moru u odnosu na Latinsku crkvu.

(O. Š.)