Most u Ivanjici skriva čuda: U njega su ugradili 30.000 jaja, a jedan Italijan i Srbin su tu poginuli, pa sahranjeni zajedno (FOTO)

Pokazujući svoju varoš gostima, generacije stanovnika Ivanjice su sa ponosom predstavljale Kameni most na Moravici, koji je poseban ne samo po lepoti već i načinu gradnje, a i legendama koje se za njega vezuju.

Kameni most u Ivanjici nije poseban samo po lepoti, nego i po načinu na koji je izgrađen. Naime, predanje kaže da je za njegovu gradnju utrošeno oko 30.000 jaja koja su se koristila kao vezivni materijal, kao i pri gradnji čuvenog Karlovog mosta, u Pragu.

Preporučujemo

TE DAVNE 1938: Kako je izgledao Novi Beograd, pre nego što je srušen KRALJEVSKI MOST (FOTO)

Tajanstvene turističke lokacije u Srbiji koje ostavljaju bez daha (FOTO)

Njegova lepota se najviše ogleda u tome što ima samo jedan luk kojim spaja dve obale, a u vreme kad je nastao bio je jedini jednolučni most na čitavom Balkanu.

Kako je za gradnju mosta koji je nastajao početkom 20. veka korišćen kamen koji je ručno klesan, gradnja je bila duga i teška, u skladu sa tadašnjim uslovima i tehničkim mogućnostima, mada postoji legenda da su radi podizanja teškog kamenja ivanjički kovači ručno napravili dizalicu kako bi graditeljima olakšali posao.

Foto: TO Ivanjica

A prilikom izgradnje (13. septembra 1905. godine) dogodila se teška nesreća.

Kada se srušila drvena skela poginula su dva radnika, dok su četvorica bila povređena. Jedan od poginulih bio je italijanski majstor znamenitog prezimena - Jovan Polo, a drugi naš radnik Vukadin Mutavdžić.

Tu nesreću iskoristio je beskompromisni borac Miljko Savić, da optuži izvođača radova i od sreskih vlasti zahteva zaštitu osnovnih interesa radničke klase.

On je preko Radničkih novina, 21. septembra 1905. godine, obavestio javnost o pogibiji dvojice radnika, koji su radili na izgradnji novog mosta preko Moravice u Ivanjici.

"Na građenju novog kamenog mosta na Moravici ovde juče prolomiše se skele, dva radnika poginula, četvorica ranjeni. Uzrok slabe skele." (telegram je iz Ivanjice poslat 14. septembra 1905.).

Telegram koji je objavljen u novinama nakon pogibije radnika na izgradnji mosta FOTO: Printskrin moravačka premošćavanja

U znak sećanja na poginule graditelje, Blagoje Luković, kome je izgradnja i bila poverena, podigao je spomenik koji se i danas nalazi na Ivanjičkom groblju.

Na jednoj strani spomenika piše: "Jovan Polo, majstor iz Italije, poginuo na mostu 13. septembra 1906. godine. Spomen podiže Blagoje Luković, preduzimač iz Ivanjice."

Na drugoj je kraći tekst: "Vukadin Mutavdžić, radenik iz Seništa, poginuo na mostu."

Spomen ploča levo Jovan Polo, a desno Vukadin Mutavdžić, radnici koji su poginuli prilikom izgradnje FOTO: Printskrin moravačka premošćavanja

Na mostu je nakon završenih radova uklesan sledeći tekst: "Ovaj most dovršen 1906. god. rađen 2 godine o državnom trošku izradio preduzimač Blagoje Luković iz Ivanjice."

Ploča koja je postavljena na mostu nakon završetka radova FOTO: Printskrin moravačka premošćavanja

Most je dužine 24 metra i smatra se da je najduži jednolučni kameni most sa ravnom niveletom na Balkanu. Čuveni mostarski most ima veću dužinu - 29 metara, ali on ima uzvišenje odnosno nije ravan. Širina mosta je 6,95, a širina kolovozne trake 4,95 metara.

Sa obe strane kolovozne trake postoje trotoari širine po jedan metar. Na rubnim stranama trotoara nalaze se kamene ograde debljine 40 centimetara i visine jedan metar. Po vrhu ograda nalaze se kamene ploče širine 55 i debljine pet centimetara.

I pored toga što istrajava deceniju više od jednog veka i dalje se koristi za saobraćaj, mada je pre nekoliko godina zabranjen prelazak teretnih vozila preko njega.

Već duže vremena se planira ukidanje saobraćaja svim vozilima sa namerom da most bude samo pešački.

Kameni most u Ivanjici zaštićen je kao kulturno dobro od izuzetnog značaja, i dalje ponosno stoji, prkosi svim opterećenjima i vremenskim neprilikama i ukrašava varoš i reku nad kojom se nadvija.

(Telegraf.rs)