Mala varoš dala je velikog umetnika, pa svima pokazala koliko se njime ponosi: Otvoren legat Milovana Vitezovića u Kosjeriću

U prostoru Narodne biblioteke u Kosjeriću, rodnom gradu velikog srpskog pisca Milovana Vitezovića, otvoren je legat koji nosi njegovo ime, a gde su postavljena autentična svedočenja o životu i radu slavnog pisca

U Srba postoji i ona toliko puta dokazana narodna mudrost koja kazuje da je najteže u svom selu biti vladika! Neretko i ti tabui su rušeni, a najnoviji primer se pod kraj avgusta ove godine potvrdio u Kosjeriću, gde su građani s velikim poštovanjem i samoinicijativno u prostoru Narodne biblioteke otvorili legat svom Kosjercu, velikom piscu Milovanu Vitezoviću. Zgodna je prilika da se kaže kako je ova lepa i ne tako česta praksa u nas ovoj varoši u Zapadnoj Srbiji nekako ušla u kulturološki kod.

Preporučujemo

Bube "iskaču" iz zidova: Ovaj umetnik toliko dobro crta 3D grafite, da se plašite i da prođete pored njih (FOTO)

- Kosjerić na jasan i poseban način voli svoje znamenite ljude. Pokazuje to odmereno baš i u ovom prostoru Narodne biblioteke grada, gde baštinimo spomen na tri velikana iz ovog kraja. Ova biblioteka nosi ime Sretena Marića, akademika, prevodioca, književnika, profesora na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu, etičara i šta sve ne – čime mu se odužuje. Unutar biblioteke je i legat slika Lize Marić Križanić, poznate slikarke, inače supruge čuvenog karikaturiste Pjera Križanića. I najzad otvaramo legat velikog srpskog pisca Milovana Vitezovića, rodom iz Vitezovića, nedaleko od Kosjerića, čoveka koga Kosjerić voli na poseban način - rekla je Anđa Bjelić iz užičke Narodne biblioteke.

Pored Vitezovićevog je i legat poznate slikarke Lize Marić Križanić Foto: pavle-beljanski.museum

Ona je podsetila da se poznati pisac i njegov zavičaj trajno vole, od vremena Milovana đaka pešaka do Vitezovića velikog pisca.

- Odluku o Legatu doneli su kulturni poslenici opštine i opštinsko rukovodstvo jednoglasno i sa idejom da se svi odužimo velikom piscu, našem Milovanu Vitezoviću. Istinski, ovaj gest nas je učinio boljim i poštenijim nego što smo bili pre toga - rekao je za Ekspres Žarko Đokić, predsednik opštine Kosjerić.

Slaviša Perišić, direktor Biblioteke „Sreten Marić“ u Kosjeriću, priča da je poznati pisac godinama poklanjao knjige Narodnoj biblioteci u Kosjeriću.

- Poklonio je brojna dokumenta, fotografije, novinske članke, časopise, scenarije, pozivnice, rukopise i neknjiževnu građu. Tu su dragocenosti poput rukopisa poznatih Vitezovićevih drama i TV serijala ‘Vuk Karadžić’, ‘Dimitrije Tucović’, ‘Šešir profesora Koste Vujića’, ‘Lajanje na zvezde’, ‘Simfonija Vinaver’, ‘Milena iz Knez Mihajlove’, ‘Hajduk Veljko Petrović’… Legat obuhvata više od 4.000 knjiga koje je pisac ranije poklonio, a koje će koristiti građani Kosjerića.

Čovek koji nas je zasmejao do suza Printskrin: Lajanje na zvezde

U upotrebi će biti i edukativne radionice za najmlađe sugrađane, gde će sticati znanja o srpskom jeziku i kulturi, kao i o literaturi velikog Kosjerca Milovana Vitezovića.

ZA VREME NATO BOMBARDOVANJA VITEZOVIĆ OTPUSTIO SAM SEBE

Legat svedoči o tome da je Vitezović redovni profesor na Akademiji umetnosti u Beogradu, da je do sada objavio više od 50 knjiga štampanih u više od 300 izdanja koje su prevedene na 20-ak jezika i nagrađivane i kod nas i u inostranstvu. Svedoči i o nagradi „Petar Kočić“, Vukovoj nagradi, o nagradama Zmajevih dečjih igara, kao i o posebnom priznanju ruskog naroda – Ordenu zlatnog viteza za negovanje duhovnosti kulture i umetnosti u slavenskom jezičkom i kulturnom prostoru.

Tu su i faksimili nagrade „Svetog despota Stefana“, kojom je Vitezovića odlikovao Njegova svetost srpski patrijarh Irinej i odličje „Sveti Sava“ drugog stepena… Na skupu prilikom otvaranja Legata Milovana Vitezovića ispričana je i anegdota o tome kako je od njega kao urednika Dramskog programa RTS-a u vreme NATO bombardovanja traženo da napravi spisak radnika koje treba poslati na plaćene i neplaćene odmore, koje treba otpustiti… te da je Milovan Vitezović na papir stavio samo jedno ime: Milovan Vitezović! 

Vitezović i njegovi Kosjerci od vremena kad je 1960-ih godina otišao na studije u Beograd, pa sve do danas imaju besprekornu i konspirativnu komunikaciju. Kad su, početkom 1970-ih prošlog veka, njegove knjige spaljivane zbog njegovog pisanja o Brozovom režimu, što se nije dopalo komunistima, Kosjerci su ćutali, ali su stajali iza njega. Ta ćuteća ljubav je iskovana na vreme pa Kosjerci nisu zaboravili mnogo šta slično iz Milovanovog života. Zapravo, ćutke su trpeli imajući u glavi stihove iz Vitezovićeve pesme: „Misli moja, moj u glavi crve, zar počinje sve od četrdeset prve…“

KOSJERIĆ OAZA UMETNIKA

Kosjerić voli svoje umetnike. Pomenuli smo Sretena Marića i Lizu Marić, kao i Milovana Vitezovića. Ali iz istog zavičaja su pesnik Radisav – Mića Cajić, pisac i novinar Miljko Mitrović, pesnikinja Milunka Mitrović Bjelanović, Petar Lazić, pisac, novinar i satiričar, ali i mnogi drugi.

PJER KRIŽANIĆ - PRAVOSLAVAC

Slikarka Liza Marić Križanić rodom iz Kosjerića udala se za najpoznatijeg karikaturistu SFRJ iz velike i obostrane ljubavi. S tim u vezi stoji i jedan ekstra kuriozitet. Pjer Križanić je bio katolik. Oni su se venčali u Parizu. Liza je molila Pjera da on pređe u pravoslavlje, što je mladoženja od srca prihvatio. Kumovala im je pesnikinja Desanka Maksimović, koja je posle venčanja i ceremonije pokrštenja pitala Križanića: „Hoćeš li sad da se prezivaš Krstanović?" Križanić je umro kao pravoslavac.

Pjer, Desanka i Liza Foto: pavle-beljanski.museum

(Telegraf.rs/Ekspres)