Znate li gde je Dom za s uma sišavše? Prva psihijatrijska bolnica na Balkanu otvorena je u Beogradu

Prva psihijatrijska bolnica na Balkanu nikla u Beogradu. Zdanje u kome je bila smeštena i dalje postoji i koristi se, a u posebnim prilikama kao što je Noć muzeja je otvoreno i za posete.

FOTOGRAFIJA DANA: Studenti ušli u svoju sobu i zatekli novog cimera, pa gledali da li će i drugi da se pojavi

Preporučujemo

Ako ste već svraćali u Doktorovu kulu, koja se nalazi u Kneza Miloša br. 103, mogli ste da vidite da je deo enterijera i dalje u stanju nalik izvornom, što će reći - sredina XIX veka. Zgradu je podigao lični lekar Miloša Obrenovića, doktor Vito Romita. Prošle su decenije i zdanje je promenilo nekoliko vlasnika da bi je na kraju nasledio knez Mihajlo Obrenović i 1861. godine joj dao namenu koja će trajati do danas, a što se u datom vremenu zvanično zvalo "Dom za s uma sišavše".

Doktorova kula bila je Dom za s uma sišavše Foto: Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda

REVOLUCIJA DOKTORA LAZE

U avgustu iste godine zabeležen je i prvi pacijent, za koga se po pojedinim izvorima tvrdi da je bila žena po imenu Kata Radmanova. Uzrok njenog psihičkog rastrojstva se ne može sa sigurnošću utvrditi. Informacije do kojih se može doći svode na tužnu istoriju u kojoj je ostala udovica, nakon čega je bila primorana na neku vrstu prostitucije, za šta je odgovarala pred sudom koji joj je, navodno, odredio kaznu bičevanjem. Posledice ogromnog, lančanog stresa učinile su Katu prvom pacijentkinjom Doktorove kule

Laza Lazarević uneo je novine u rad bolnice Foto: Wikipedia

U narednih nekoliko godina broj pacijenata prve psihijatrijske bolnice u Beogradu povećao se na nekoliko desetina, o čemu se nije vodilo previše računa. Bilo je važno da su pacijenti podeljeni na muškarce i žene, a zatim i na mirne i uznemirene.

Ako ste se našli ovde u Noći muzeja, mogli ste da vidite i lekarske zapisnike sa dijagnozama sa kraja XIX, od "govoruće apatije" do "totalne zaprepašćenosti". Prvi pravi izveštaj, sa istorijom bolesti pacijenta, pojavljuje se 1880. godine kada u istoriju srpske medicine ulazi doktor Laza Lazarević. Time, stidljivo, počinje i ozbiljniji i posvećenji rad sa pacijentima koji su, tek deceniju ili dve ranije, neretko držani vezani, a terapija za smirenje je bila sprovođena i svojevrsnim motkama. Onoliko znanja i stručnosti koliko je Laza uspeo da dovede u srpsku psihijatriju za svojih skromnih 39 godina života, a deset u medicini, bilo je dovoljno da ova ustanova danas nosi njegovo ime, piše 011 info.

Bolnica je bila mirna luka za vreme rata Foto: Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda

Interesantno je da je Lazarević jedan deo života proveo i živeći na spratu iste zgrade, dok je poslednje godine proveo u svojoj kući u Hilandarskoj ulici. Još jedan znameniti stanovnik Doktorove kule bio je i pisac (i političar) Petar Kočić. Njegova uloga u Domu bila je, međutim, drugačija, budući da je nakon smrti svog sina počeo da pokazuje prve znake "duševnog rastrojstva". Kako izveštaji navode, na ovaj korak se manje ili više odlučio samovoljno. Prvo svetski rat je već bio u jeku, a "Dom za s uma sišavše" niko nije želeo da uznemirava.

Paradoksalno, tokom čitavog rata prva psihijatrijska bolnica u Beogradu je bila, na svoj način, čudna oaza mira.

(Telegraf.rs/011info)