Ovaj čovek je prvi apelovao da se ruke redovno moraju prati i zbog toga su ga smatrali ludim

Životna priča Ignaca Zemelvajsa

Neophodan i najjednostavniji način na koji se štitimo od korona virusa, jeste pranje ruku. Od samog početka pandemije slušamo u medijama taj savet, ali nam je delovao nepotrebno, jer bi pranje ruku trebalo da se podrazumeva. Verovali ili ne, u XIX veku je takav medicinski savet bio skandalozan. O tome govori i zanimljiva priča sa polovine tog veka, koju je nedavno obelodanio časopis National Geographic.

Preporučujemo

Urpkos najboljoj medicinskoj nezi, koja je u to vreme bila poznata, 1840-ih godina veliki broj majki umirao je ubrzo posle porođaja zbog porođajne groznice.

U to vreme pojavio se jedan lekar iz Mađarske, Ignac Zemelvajs, koji je hteo da sazna zašto se to događa. Pratio je događaje u Opštoj bolnici u Beču, u kojoj je radio, i primetio je da su žene umirale u dvostruko većem broju kada je porođaju prisustvovao lekar ili student medicine. To krajnje kontradiktorno otkriće potaklo ga je na istraživanje o higijeni.

Zemelvajsove prve pretpostavke bile su da se žene stide pred lekarima koji su pretežno bili muškarci. On je slutio da žene u bukvalnom smislu „umiru od stida“, ali je ubrzo primetio da ova pretpostavka ne pruža pravi odgovor.

Nakon što se uverio da uzrok smrti mora biti medicinskog karaktrera, ubrzo je pronašao pravog krivca.

On je shvatio da lekari i studenti tokom dana obavljaju operacije, a nakon toga posećuju porodilje. Sa druge strane, babice su radile isključivo u porodilištu i nisu imale pristup teško obolelim pacijentima.

Zemelvejs je pretpostavio da čestice zaraze preminulih ostaju na rukama lekara, koji to kasnije prenose na porodilje. U to vreme medicinski radnici nisu prali ruke pre vizite. Bakterije su u to doba još bile slabo poznati pojam, pa ih je Zemelvajs nazvao „raspadajućom organskom životinjskom materijom“.

Kada je zaključio i objavio da su porodilje umirale zbog kontakta sa lekarima, Zemelvajs je 1847. godine uveo obavezno pranje ruku za sve medicinske radnike u bečkoj bolnici. Nakon što su medicinski radnici počeli da dezinficiraju ruke i instrumente za rad (u početku hlorom i vodom), stopa smrtnosti se zaista smanjila.

Godine 1850. kada je Zemelvajs predstavio svoju teoriju Bečkom medicinskom društvu, njegova molba, da se uvede obavezno pranje ruku pre kontakta sa pacijentom, bila je odbijena sa obrazloženjem da njegova teorija nema nikakav logični dokaz.

Uprkos pozitivnim rezultatima, Opšta bolnica u Beču ubrzo je napustila praksu pranja ruku u porodilištu. Nakon ovih događaja sledi težak period u Zemelvajsovom životu. Preselio se u Peštu i zaposlio se u porodilištu, u kom je ponovo uveo praksu pranja ruku. Nov običaj je doneo rezultate, kao i u Beču, ali uprkos tome Zemelvajs i njegova knjiga o toj temi bili su oštro kritikovani u to vreme. Godine 1856. umro je zbog sepse, usled inficiranog ožiljka na ruci.

Dve godine kasnije, škotski hirurg Josef Lister je zagovarao ideju o dezinfekciji ruku i medicinskih instrumenata koja je daleko bolje prošla. Iako je bilo onih koji su negodovali, 1870-ih lekari su počeli redovno da ribaju ruke pre i posle operacije.

Ubrzo zatim, i Zemelvajsov rad je prepoznat, čak je značajno doprineo i razvitku teorije o bakterijama Luisa Pastera.

Iako su već 1870-ih hirurzi počeli da dezinfikuju ruke i instrumente, značaj koji pranje ruku predstavlja za javno zdravlje bio je prepoznat čitav jedan vek kasnije. Univerzitet medicine u Budimpešti danas nosi Zemelvejsovo ime.

(Telegraf.rs)