Hram Bogorodice i usnulih mornara: Dirljiva priča o nastanku jednog od najmanjih ostrva u Crnoj Gori

Ušuškano u Bokokotorskom zalivu, u društvu usnulog brata Sv. Đorđa, smešteno je maleno ostrvo čije istorija nikoga ne ostavlja ravnodušnim. Njegovo ime je Gospa od Škrpjela.

Jedno od najmanjih i svakako ostrvo sa najimpresivnijom istorijom nalazi se u Bokokotorskom zalivu, svega par stotina metara udaljeno od Perasta. Meštani "Venecije jadranske obale", kako svetski putnici nazivaju ovaj maleni grad pod zaštitom UNESCO, ispričaće vam dirljivu priču o nastanku jedinstvenog ostrva. 

Preporučujemo

Ostrvo Gospa od Škrpjela, što na bokeljskom znači Gospa od Stene, nastalo je zahvaljujući dubokoj veri i viševekovnoj istrajnosti stanovnika malenog zaliva. Prema legendi, 22. jula 1452. godine stanovnici Perasta, braća Mortešić, na hridi u zalivu pronašli su sliku Gospe. Zadivljeni otkrićem, odlučili su da na istom mestu podignu crkvu. Tako su meštani počeli da donose kamenje i bacaju u podnožje hridi, kako bi sagradili ostrvce na kojem bi se nalazila crkva.

Vremenom, postala je tradicija da se svaki moreplovac koji se bezbedno vrati u luku zahvali Gospi tako što će doneti kamen i položiti ga u temelje stene. Potopljene neprijateljske brodove, kao i olupine svojih nasukanih, starih plovila, takođe su polagali u podnožje hridi, ne samo da bi ubrzali nastajanje ostrva i podizanje crkve, već kao svojevrsno podnošenje žrtve Bogorodici i izraz zahvalnosti za život koji im pruža. Vremenom se površina ostrva sve više širila, a ono danas se prostire na oko tri hiljade kvadratnih metara i ima oblik broda.

Crkvu Gospe od Škrpjela, po kojoj je ostrvo i dobilo ime, izgradili su Venecijanci konačno 1630. godine, a tradicija bacanja kamena u znak zahvalnosti Bogorodici i u spomen usnulih mornara, traje i dan danas. Svake godine 22. jula svi meštani Perasta i Risna barkama i brodićima okićenim zelenilom kruže oko ostrva i simbolično bacaju kamenje u vodu. Ovaj običaj nazvan je Fašinada.

Iako su braća Mortešić planirali da sagrade pravoslavnu crkvu, tokom istorije i uplivom venecijanske kulture u ove prostore, Gospa od Škrpjela je pripala rimokatoličkoj veri. Na samom ulasku nalazi se prelepo uklesan kip Gospe i Hrista. Originalna stena oko koje je sagrađeno ostrvo nalazi se unutar crkve, iza mermernog oltara koji je 1796. godine napravio skulptor iz Đenove Antonio Kapelano, a na kome se nalazi čuvena ikona Gospa od Škrpjela, delo Lovra Dobričevića, umetnika s kraja 15. veka.

Pored slike u baroknom stilu, na zidovima kapele vise i uramljene metalne pločice koje su moreplovci prinosili Gospi pred svaki odlazak na plovidbu, u nadi da će ih njena milost i dobrota zaštititi od nemirnog mora i svih nedaća na putu.

U okviru crkve postoji i muzej izuzetno vrednih istorijskih eksponata -  slika, rukotvorina, predmeta iz svakidašnjeg života, oružja i oruđa koje su vernici ostavljali kao zahvalnice za ispunjenje molitvi upućenih Gospi od Škrpjela - zaštitnici bokeljskih moreplovaca.

Posebno je dirljiva priča o nastanku prelepog goblena koji je izvezla Jacinita Kunić-Mijović od 1803. do 1828. godine. Čekajući muža pomorca da se vrati sa dalekog puta, Jacinta je tokom 25 godina vezla goblen, a u koji je utkala i delove svoje kose, vlasi zlatne u mladosti, a srebrne u starosti...

Preko puta crkve nalazi se mala kamena zgrada, u kojoj se nalazi prostorija koja se naziva Pomirbena dvorana. Ona vekovima služi da se u njoj mire zavađene strane, prijatelji i članovi porodice. Prema predanju, u njoj su sprečene mnoge krvne osvete, jer je onaj koji pristane na razgovor u njoj, zbog svetosti mesta se unapred odricao nasilja...

Ukoliko se i ovog leta nađete u Crnoj Gori nikako ne propustite da obiđete ovo jedinstveno ostrvo.

(M.G./Telegraf.rs)