Simbolika crvenog ruža menjala se kroz vreme, ali jedno moćno značenje održalo se i do danas

Ova boja usana vezivala se i za elitu i za žene lakog morala svojevremeno, ali zbog značenja kakvo je dobila u jednom trenutku, nisu joj odoleli ni muškarci

Godine 1912. hiljade boraca za ženska prava marširalo je pored salona Elizabet Arden u Njujorku. Ona je osnivač kozmetičkog brenda, a posao je pokrenula dve godine ranije. Bila je zagovornica ženskih prava, a ženama koje su marširale podelila je bočice jarko crvenog karmina.

Vođe borbe za pravo glasa, Elizabet Kedi Stenton i Šarlot Perkins Gilman, volele su crveni ruž zbog njegove sposobnosti da šokira muškarce i učesnice protesta su masovno nanosile ovu jarku boju, prihvatajući je kao znak pobune i oslobođenja.

Preporučujemo

- Ne može biti idealnijeg simbola borbe za ženska prava od crvenog ruža jer on nije samo moćan, već i ženski – kaže Rejčel Felder, autorka “Crveni ruž: Oda ikoni lepote”.

- Ova borba je bila borba za žensku snagu i ne samo to – dodaje ona.

Tokom vekova crveni ruž je oslikavao dosta toga, od njegove rane upotrebe među elitom u starom Egiptu i među prostitutkama u antičkoj Grčkoj, do njegovog statusa u ranom Holivudu, kao simbola glamura. U mnogim nijansama, ova boja je bila moćno kulturološko oružje, vekovima ispunjeno različitim značenjima.

- Crveni ruž je zaista način da se prati istorija kulture i društveni duh vremena – kaže Felder.

Sve dok ruž nije popularizovan početkom 20. veka, crvene usne su povezivane sa ženama sumnjivog morala: nepristojnim, seksualno nemoralnim, a povezivan je čak i sa jeresi. U Mračnom dobu, crvene usne su smatrane znakom povezanosti sa đavolom. Šminkanje je, kaže Felder, povezivano sa misterioznom, zastrašujućom ženstvenošću.

Potom su, kako pomenuta autorka objašnjava u svojoj knjizi, u američkom pokretu za pravo glasa žene usvojile crvene usne, a potom su to uradile i druge žene širom sveta.

Tako se pokret za ženska prava proširio na Evropu, Novi Zeland, Australiju, sa britanskim i američkim organizatorima koje su delile taktike, od organizovanja marševa i štrajkova glađu, do dosta agresivnijih, vojnih strategija. Ta solidarnost proširila se i na njihovu šminku. Inspirisana svojim koleginicama iz Amerike, vođa britanskih boraca za pravo glasa, Emelin Pankherst, favorizovala je crveni karmin, što joj je pomoglo da raširi ovaj simbol među aktivistkinjama koje je prate.

Iako su feministkinje popularizovale crveni ruž, Felder primećuje da je već postojalo normalizovanje karmina među ženama, kao što su ostavile i naporne korsete i zamenile ih dosta jednostavnijim grudnjacima, koje je dizajnirala Koko Šanel.

Nakon što su počele nda nose crveni ruž, žene su izazvale pravu pobunu u burnim dvadesetim godinama, koja je bila praćena njihovim odelima. Iako one možda nisu u potpunosti odgovorne za popularizovanje crvenog ruža, one su u Evropu i Ameriku donele ideju “moderne žene”.

Tokom Drugog svetskog rata, crvene usne su imale svoj odvažni čin prkosa. Adolf Hitler je “slavno mrzeo crveni karmin”, istakla je Felder. U savezničkim zemljama je nositi crveni ruž postalo znak patriotizma i čin protiv fašizma. Kada su porezi u Velikoj Britaniji učinili da crveni ruž znatno poskupi, žene su svoje usne bojile sokom od cvekle.

Kako su muškarci išli u rat, a žene ostajale kod kuće i izvršavale svoje obaveze, one su bojile svoje usne kako bi bile deo radne snage.

- To je omogućilo ženama da zadrže osećaj sopstvenog identiteta, od pre rata – objašnjava Rejčel Felder.

Dž. Hauard Miler uradio je ilustraciju Rouzi Riveter, kulturne ikone koja prikazuje moć žena koje su radile u američkim fabrikama i koja je imala usne u boji trešnje.

Tokom rata 1941. godine, crveni ruž je postao obavezan za žene koje su se pridružile vojski Sjedinjenih država. Kozmetički brendovi su pokrenuli trend za vreme rata, sa Elizabet Arden koja je stvorila “Viktori red” i Helenom Rubinštajn koja je predstavila “Redžimental red”, između ostalih. Ipak, Ardenova je pitala američku vladu da kreira propisanu boju ruža i noktiju za žene koje će služiti u vojsci. Njen “Montezuma red” postao je popularan i ta boja je bila obeležje na ženskim uniformama.

- Nošenje crvenog ruža je za ženu u tom vremenu bilo prilično povezano sa jakim samopoštovanjem – kaže Rejčel.

Posle rata, popularne holivudske glumice, poput Elizabet Tejlor, dodale su sloj glamura svom izgledu koji odiše samopouzdanjem.

Danas su rasprostranjeni drugi simboli ženskog dokazivanja, ali su crvene usne i dalje pun pogodak. Jedna slika iz 2015. godine postala je viralna, kada je žena iz Makedonije poljubila šlem policajca tokom protesta protiv vlade i ostavila crveni otisak usana u trenutku pobune.

U Nikaragvi su, 2018. godine, muškarci i žene stavljali crvene ruževe i objavljivali svoje slike na društvenim mrežama, u znak podrške puštanju antivladinih demonstranata. Oni su ovo uradili po ugledu na aktivistkinju Marlen Šo, koja je prkosila svojim ispitivačima time što je nosila crveni ruž.

Prošlog decembra, skoro 10.000 žena u Čileu, izašlo je na ulicu noseći crne poveze, crvene šalove i crvene usne kako bi osudile seksualno nasilje u zemlji.

Noseći crvene ruževe, protestanti širom sveta su pokazali moć pokreta koji je otpočeo pre jednog veka.

(B.K.)