Dan D: Kako su saveznici uspeli da poraze Treći rajh i da li su iskrcavanjem na Normandiju iznenadili Hitlera

Na današnji dan dogodile su se ključne operacije savezničkih snaga u borbi protiv Trećeg rajha, koje su de fakto dovele do poraza nacističkih snaga

Bilo je jutro 6. juna 1944. i počinjala je poslednja faza borbe Ujedinjenih naroda protiv Trećeg rajha, nateranog u stratešku defenzivu. Na istoku, ratište se protezalo od Finskog zaliva, pa do Crnog mora kod Odese, a Crvena armija bila je na vrhuncu priprema za stratešku "Ofanzivu Bagration", usmerenu na uništenje grupe armija "Centar".

Na Balkanu, tačnije na području tzv. NDH, u tim trenucima propala je još jedna operacija - Desant na Drvar (Unternehmen "Rösselsprung") - protiv Tita i Vrhovnog štaba NOVJ. U Italiji je krajem maja probijena nemačka obrana linije "Gustav", a 5. juna američke trupe ušle su u Rim koji su Nemci napustili dan ranije.

Preporučujemo

Nemački stratezi znali su da je sledeći saveznički korak invazija na severozapadnu Evropu leta 1944. godine, ali se nije sasvim znalo gde će se ona odigrati. Većina je bila uverena kako će meta biti područje Pa de Kalea, strateški značajnije od Normandije. Saveznici su ih podržali u tom uverenju masivnim i masovnim operativnim zavaravanjem, koje je nemačkim obaveštajcima pružilo "dokaze" o velikom okupljanju snaga u južnoj Engleskoj, nasuprot Kaleu. To ne znači da su zanemarili obrambene mere u Normandiji, čak štaviše, u mesecima pred invaziju pozamašan je deo obale departmana Kalvados, s posebnim naglaskom na budući sektor "Omaha", pretvoren u fabriku užasa u kojoj se moglo naći svega u dijapazonu od protivtenkovskog ježa, do automatskog minobacača.

Većinu savezničkih snaga činile su američke, britanske, kanadske i francuske jedinice. Ostale zemlje, čiji su vojnici takođe učestvovali u bici, bile su Australija, Belgija, Čehoslovačka, Grčka, Holandija, Novi Zeland, Norveška i Poljska.

Iskrcavanje u Normandiji započelo je noćnim padobranskim i jedriličarskim desantom, masivnim vazdušnim napadima i pomorskim bombardovanjem nakon kojeg je usledio amfibijski desant na dan 6. juna ili na Dan D. Do ponoći 6. juna 1944. saveznici su uspeli da odbiju sve protivnapade i uspostavili su kontrolu nad plažama, omogućujući iskrcavanje ostalog kontigenta vojnika i na kraju pobede u bici koja se nastavila sve do 30. avgusta 1944. godine. Saveznici su uspeli da osvoje široko područje na severu Francuske, stavivši pod svoju kontrolu čitavu Bretanju i područje na istok do Roana u Gornjoj Normandiji.

Sovjetski Savez je 22. juna 1944. godine sa svoje strane izvršio udar na nemačke snage, u velikoj "Operaciji Bagration". Nakon Operacije Overlord kako je zvanično nazvana invazija Normandije i paralelne "Operacije Bagration" na istočnom ratištu (ukupno je u tim bitkama učestvovalo oko četiri miliona savezničkih, te dva miliona nemačkih vojnika), Saveznici su se u približili samoj Nemačkoj, a Hitlerove snage su pretrpele teške gubitke - oko 40 odsto vojnika koje su Nemci angažovali u tim bitkama izginulo je ili je bilo zarobljeno, a njihove tenkovske i vazdušne snage su pretrpele enormne gubitke.

Konačan ishod rata, u tim trenucima, više nije dovođen u pitanje.

(Telegraf.rs/Vjesnikov kalendar)