KARTA HRIŠĆANSTVA EVROPE I SVETA: Koliko ima hrišćana, kojim crkvama pripadaju i gde žive (FOTO)

Najviše vernika ima Katolička crkva, posebno Latinska u njenom okviru. Zatim su tu protestantske, bezbroj njih, a onda Pravoslavna crkva, zahvaljujući Rusiji. Teritorijalno, opet zahvaljujući Rusiji, Katolička i Pravoslavna su blizu jedna drugoj po rasprostranjenosti

Posle dva veka postepene sekularizacije, izbacivanja crkve i religije iz države u Evropi, koja se dramatično ubrzalo nakon Prvog svetskog rata, hrišćanstvo se u globalu i dalje drži. Barem formalno, Pirinejsko, Apeninsko i Balkansko poluostrvo, kao i cela Istočna Evropa, bastioni su religioznosti na Starom kontinentu; drugim rečima, rimokatoličke i pravoslavne zemlje čuvaju taj plamen, imenom, dok protestantske, plus Francuska (koja je rimokatolička), taj plamen skoro da su ugasili.

Zašto kažemo formalno, i imenom? Zato što na pitanje da li veruju u Boga ljudi odgovaraju drastično drugačije nego na pitanje da li religija igra bitnu ulogu u njihovim životima. U Srbiji živi preko 90 odsto ljudi koji veruju da Bog postoji, ali samo 54 odsto kaže da im je religija važna u svakodnevici. Čak se može pretpostaviti da mnogi među njima daju odgovor koji bi oni želeli da bude tačan, ali koji ne mora nužno da bude tačan.

Preporučujemo

Elem, nije to sada bitno. Ljudi, svi ljudi, imaju tendenciju da u vremenima lagodnog života zaborave Boga, ali uvek ostaju potencijalni vernici u budućnosti, i to one religije iz čijeg su miljea potekli. Recimo, Srbin može biti ateista, čak i više uzastopnih generacija, ali svejedno ističe iz pravoslavno-hrišćanskog miljea; nikad čovek ne zna kada bi se moglo desiti nešto što će ga okrenuti Bogu i — religiji "predaka". Isto važi i za ateističkog Francuza koji bi se mogao vratiti svom "naslednom" rimokatoličanstvu.

Ta razlika između stvarnih i potencijalnih vernika omogućuje nam da odgovorimo na pitanje koliko hrišćana ima u svetu, i koliko kojih hrišćana ima u svetu. Ukupno, ima nas 2,42 milijarde, i ubedljivo smo najbrojnija verska grupa. Naravno, tvrdokorni rimokatolici, pravoslavci i protestanti neće to tako reći, jer iz njihovih perspektiva samo su oni hrišćani, a ostali nisu.

Isključivost je još veća kada počne da se govori o crkvi, jer crkva je "jedna, sveta, saborna i apostolska", i ne može biti više od jedne crkve; a ako ne može biti više od jedne, onda je samo jedna u pravu a ostale su u krivu i u jeresi. Koja je u pravu a koja u krivu zavisi od toga u kojoj ste se rodili: sticajem okolnosti, igrom slučaja, svi ljudi se uvek rode u pravoj crkvi, skoro bez izuzetka, a oni drugi u pogrešnoj.

Što se broja vernika tiče, Katolička crkva (što će reći: Latinska crkva i sve istočne crkve, takozvane unijatske, koje su u liturgijskom opštenju sa rimskim episkopom, odnosno papom, ali imaju autokefalnost) ubedljivo je najbrojnija sa svojih 1,3 milijarde pripadnika, a ujedno i teritorijalno najrasprostranjenija. Pomenutoj Latinskoj crkvi, na čijem je čelu direktno rimski episkop, pripadaju, međutim, skoro svi katolici, dok ove unijatske imaju vrlo mali broj vernika, svega nekoliko desetina miliona.

Protestantske crkve, kojih je bezbroj zbog specifične sektaške prirode protestantizma, broje 920 miliona vernika; od toga takozvane istorijske protestantske crkve imaju 300-400 miliona vernika, a moderne 400-500 miliona. Pripadnika Anglikanske crkve — čiji je poglavar ujedno i poglavar Engleske crkve, čiji je sa njene strane poglavar uvek monarh Velike Britanije — ima 85 miliona; uglavnom se tretiraju kao protestanti, ali mnogi ih vide kao jednu vrlo zasebnu granu hrišćanstva koja se nalazi na pola puta između rimokatoličanstva i pravoslavlja sa jedne strane, te protestantstva sa druge.

Upravo je Pravoslavna katoličanska crkva treća po brojnosti, sa svojih 240 miliona vernika. Od toga, 150 miliona u nacionalnom smislu otpada na Rusku crkvu, te su stoga pravoslavni vernici krajnje neravnomerno raspoređeni; neko bi mogao čak i da spekuliše, šta bi se desilo sa Pravoslavnom crkvom nakon osmanlijskih prodora u Evropu, da ruski veliki knez Vladimir u X veku nije izabrao da hrišćanstvo primi iz Carigrada, nego da ga je primio iz Rima ili još gore, da je prigrlio islam (bolje upućeni dobro znaju priču o tome kako je Rusija pokrštena, te stoga i da su sve mogućnosti bile otvorene).

Što se našeg pravoslavlja tiče, treba pomenuti i nepriznate crkve, poput dve ukrajinske, makedonske, crnogorske, i drugih, kao i neke druge zajednice poput staroveraca u Rusiji, koje sve skupa broje oko 35 miliona ljudi ali nisu u liturgijskom opštenju sa Pravoslavnom katoličanskom crkvom i stoga nisu njen deo.

Ako bismo ih računali, došli bismo do brojke od nešto manje od 300 miliona pravoslavnih vernika. Ako ih ne bismo računali, kao što se iz perspektive same naše crkve one ne računaju, i ako bismo se vratili na onu malopređašnju priču o tome šta bi bilo da Rusi nisu prešli u pravoslavlje, odgovor bi bio takav, da bi Pravoslavna crkva bila svedena na minorni faktor u hrišćanstvu kakav su drevnoistočne crkve, nazivane i orijentalne pravoslavne crkve, koje priznaju samo prva tri vaseljenska sabora i koje su se odvojile zbog odluka donesenih na Četvrtom.

One broje oko 86 miliona ljudi, koliko bi i naša crkva otprilike brojala da nije Rusa, a najviše vernika ima Etiopska crkva (48 miliona), nakon čega slede Koptska (15,5 miliona), Jermenska (9 miliona) i Sirijska (6,6 miliona), kao i još par manjih.

Ali, Rusi su tu, pravoslavni su, pa je ovo šta-bi-bilo-kad-bi-bilo potpuno bespredmetno. Mogli bismo onda da govorimo i o tome, šta bi bilo da rimski papa nije poslao onu besmislenu bulu carigradskom patrijarhu 1054. godine koja je dovela do raskola, ili šta bi bilo da Portugalija i Španija nisu kolonizovali Južnu i Srednju Ameriku, ili bilo šta drugo.

(O. Š.)