OVAKO IZGLEDA POLJSKI BEOGRAD: Gradić u Zapadnom Pomorju koji će vas očarati svojom lepotom (FOTO)

Sedište istoimenog okruga u Zapadnopomorskom vojvodstvu, Bjalogard je počeo svoj istorijski razvoj u VIII veku kao uporište Pomorjana, a u jednom je trenutku čak bio i član slavne Hanzeatske lige. Poslednjih pet vekova mahom deo nemačkih država, u sastav Poljske vratio se koncem Drugog svetskog rata. Ovo je priča o malo poznatom Beogradu sa slovenskog severozapada

Bjalogard je gradić od oko 25.000 žitelja, sedište istoimenog okruga u Zapadnopomorskom vojvodstvu, na krajnjem severozapadu Poljske, tik uz granicu sa Saveznom Republikom Nemačkom (Nemci ga, inače, zovu Belgard). Naziv ovog mesta se na srpski prevodi kao Beograd; "gard" je poljska varijacija staroslovenske reči "gord" koja se kod nas pretvorila u "grad".

Preporučujemo

Sloveni su na tom mestu sagradili utvrđenje već u VIII stoleću, a dva veka kasnije ono je postalo važan centar međunarodne trgovine, lokacija na kojoj su se ukršala dva puta kojima se kretala roba, pre svega so koja je pre hiljadu godina bila kao zlato.

Prostor su taj naseljavala slovenska plemena koja su nazivana Pomorjanima (po njima i nemački naziv za tu pokrajinu: Pomeranija), a Bjalogard je bio središte jednog od njih. U X stoleću je pao pod vlast poljskih vojvoda Mješka I i Boleslava Hrabrog, koji je u obližnjem Kolobžegu 1000. godine uspostavio biskupiju; ubrzo je, ipak, ta oblast za poljsku državu i hrišćanstvo privremeno izgubljena a slovensko paganstvo je obnovljeno.

Imenom se u zapisima prvi put pominje u hronici Gala Anonima, u kojoj ovaj autor navodi Bjalogard kao bogato i naseljeno uporište usred Pomeranije te ga naziva i Alba Regia. Boleslav III od Poljske 1107. godine ponovo ga osvaja i poziva biskupa Ota od Bamberga da radi apostolske misije poseti ovu oblast — koja dobija ime Kašubija i čije je sedište upravo Bjalogard bio.

Grad se ubrzano razvija kao bitan privredni centar, posebno nakon što mu je vojvoda Boguslav IV 1299. godine dodelio pravo na Libečki zakon (ustavna forma za slobodne gradove na Baltiku koja je nastala u Libeku), pa Bjalogard postaje član Hanze (Hanzeatske lige). Vartislav IV čak ide toliko daleko da svoje sedište premešta u njega 1315.

Bjalogard je, nakon protestantske reformacije, postao protestantski 1534. godine, a nakon smrti poslednjeg pomeranijskog vojvode 1637. te Tridesetogodišnjeg rata, dolazi u okvire Brandenburg-Pruske (kako se u istoriografiji naziva veliko vlastelinstvo Brandenburških Hoencolerna koji su vladali Markgrofovijom Brandenburg i Pruskim vojvodstvom). 1701. godine postaje delom novoproglašene Kraljevine Pruske, a 23 godine docnije i sedište svog kraja u provinciji Pomeraniji.

Prva pošta u ovom gradu otvara se 1825. godine, krajem pedesetih godina tog veka železnički je povezan sa Košalinom i Švidvinom, krajem sedamdesetih i Stargardom i Ščećinekom. Za sve to vreme, naravno, bio je pod nemačkom vlašću, kao deo Pruske, pa je stoga 1871. godine, kada su Prusi na čelu sa kraljem Vilhelmom i kancelarom Otom fon Bizmarkom stvorili Nemačko carstvo, postao delom te nove imperije.

Stanje je ostalo nepromenjeno sve do kraja Drugog svetskog rata. Crvena armija je okupirala Bjalogard 4. marta 1945. godine i u skladu sa savezničkim dogovorom iz Potsdama on je postao deo "oslobođene" Poljske (stavili smo pod navodnike reč oslobođenje jer je u očima skoro svih Poljaka — jedna okupacija, nemačka, zamenjena drugom, ruskom).

Sovjetski Savez je, naime, anektirao praktično čitav istočni deo predratne poljske države koja je kao kompenzaciju dobila Istočnu Prusku (zbog čega linija Odra-Lužička Nisa danas predstavlja granicu između Poljske i Nemačke). Čitavo nemačko stanovništvo je proterano, a na taj golemi prostor su naseljeni Poljaci koji su uglavnom i sami proterani sa bivšeg istoka svoje zemlje od strane Rusa.

Tako je etnička i verska slika Bjalogarda iz korena izmenjena: protestantski Nemci, koji su činili ogromnu većinu, nestali su sa ulica grada, a zamenjeni su katoličkim Poljacima.

A inače, Bjalogard je uprkos svojoj relativnoj malenkosti iznedrio dosta važnih ličnosti. Naime, u njemu je 1946. godine rođena grofica Ana Marija Komorovska, majka sadašnje belgijske kraljice Matilde, kao i Aleksandar Kvašnjevski, predsednik Poljske u dva mandata (1995-2005).

(O. Š.)