Da li je Tramp mislio na neko od ovih čudesnih mesta u Iranu, kada je preteći spomenuo 52 mete?

Na UNESKO listi nalaze se 24 kulturna dobra širom Irana

Džamije od kojih zastaje dah, ali i hrišćanske crkve, kao i brojni spomenici persijske kulture, blago su Irana kojim se divi ceo svet. Ali, jedna pretnja američkog predsednika Donalda Trampa unela je strepnju: Da li će neki novi rat na Bliskom istoku dovesti do uništenja svetske baštine, kao što se to dogodilo u Siriji?

Na UNESKO listi nalaze se 24 kulturna dobra širom Irana. A ovo je pre četiri dana na tviteru napisao Tramp:

Preporučujemo

- Neka ovo služi kao upozorenje da ako Iran pogodi bilo kog Amerikanca ili američku imovinu, imamo na meti 52 iranska mesta (što predstavlja 52 američka taoca koje je Iran uzeo pre mnogo godina), od kojih su neki na veoma visokom nivou i važni za Iran i iransku kulturu. SAD ne žele više pretnje - napisao je Tramp.

Jermenski manastirski kompleks

Na krajnjem severozapadu Irana, nalazi se velelepan kompleks tri jermenska manastira: Svetog Tadeja, Svetog Stefana i crkve Džordžor. U pitanju su i tri lokacije.

Za razliku od dva, bedemima opasana manastirska kompleksa, crkva Džordžor je usamljena - ona je samo ostatak velikog manastira, a zbog izgradnje brane preseljena je na novu, 600 metara udaljenu lokaciju.

Grobnica šejha Safija

Nešto južnije, na obali Kaspijskog mora, nalazi se velelepna grobnica šejha Safija.

Ovo zdanje sagradio je šejhov sin u 14. veku. Ali, to nije samo obična grobnica, postoji više objekata koji su tokom vekova poprimale različite namene. Naravno, tu je džamija, ali i biblioteka, medresa, pa čak i bolnica. Potomak šejha Safija Ismail I sagradio je čak i harem.

Monumentalni portal potiče iz 16. veka.

Bazar u Tabrizu

I jedna velika tržnica našla se na UNESKO listi zaštićenih kulturnih dobara Irana.

Važna raskrsnica puteva i stanica na Putu svile dobila je jedan od najvećih simbola trgovine u Iranu.

Tahte Solejman

Nastavljamo ovaj redosled putem severozapad-jugoistok. Tu je smešteno arheološko nalazište Tahte Solejman. Na ovom lokalitetu mogu se videti ostaci glavnog zorostrijanskog svetilišta i Hrama vatre (6. i 7. vek), mesto na kojem je bila smeštena kraljevska vatra, pred kojom su se molili sasanidski vladari.

Sultanija

Jedna od prestonica starog Irana nalazi se oko 240 kilometara zapadno od Teherana.

U pitanju je prestonica Ilhanida, iranskih vladara mongolskog porekla iz 14. veka.

Mauzoleji, freske i prelepi mozaici preživeli su prohujale vekove.

Behistuinski natpisi

Još jedan drevni spomenik kulture, Behistuinski natpisi potiču iz antičkog perioda. To je period vladavine Darija Velikog, vladara Persijskog carstva iz 6. veka pre nove ere.

Natpisi su pisani klinastim pismom na persijskom, elamskom i vavilonskom jeziku.

U pitanju su u krečnjačku stenu uklesani simboli visine i do 15 metara.

Grad Suza, Šuštar i Zanbil (tri lokaliteta, svaki posebno zaštićen)

Persijski starovekovni grad Suza, jedan je od najstarijih pozatih gradova na Bliskom istoku. Datira iz perioda od čak 6000. godina pre nove ere.

U blizini se nalazi hidraulični sistem Šuštar, složeni sistem navodnjavanja iz 3. veka pre nove ere.

U ovoj zoni nalazi se i Čoga Zanbil, grad koji datira iz 1250. godine pre Hrista.

Inače, tradicionalni persijski vodovodni sistemi takođe su stavljeni na listu UNESKO.

Persijske bašte

Nisu svi spomenici u Iranu arheološka nalazišta, niti verski objekti. Predivne persijske bašta u Iranu predstavljaju jedan klasičan tip bašte iz perioda zoroastrizma i simbolizuju raj sa četiri elementa: nebom, zemljom, vodom i biljkama. Postoji više zaštićenih širom Irana.

Isfahan

U Isfahanu je zaštićena Saborna džamija, koja se kontinuirano vekovima gradila - od 771. godine, pa sve do kraja prošlog veka.

Takođe, zaštićen je i Nakš-e Džahan trg izgrađen u središtu Isfahana. Datira iz 16.i 17. veka i jedan je od najvećih u svetu (160x508 metara).

Toranj Gonbad-e Kabus

Toranj visok čak 72 metra bio je pravo građevinsko čudo za 1006. godinu, kada je podignut.

Kaspijsko-hirkanske šume

Čitav jedan ekoregion zaštitio je unesko, a to su Kaspijsko-hirkanske mešovite šume prostire se na 55 hiljada kvadratnih kilometara.

U ovom predelu možete sresti i kaspijskog tigra.

Persepolj (Persepolis)

Prelepi ostaci ceremonijalnog glavnog grada Ahmedinskog carstva datiraju iz perioda od 550. do 330. godine pre nove ere.

Kompleks sadrži nekoliko kraljevskih palata, riznica, dvorana...

Posebno je zaštićen i Pasagrad. Najpoznatiji je po grobnici vladara Kira Velikog. Bio je jedan od glavnih gradova Persijskog carstva u doba vladavine iranske dinastije Ahemenida. Darije I krajem 6. veka pre nove ere premešta glavni grad u Persepolis.

U ovoj regiji zaštićeno je i nekoliko ostataka gradova iz Sasanidskog carstva.

Jazd

Istorijsko jezgro grada Jazd takođe je na UNESKO listi. Ovaj grad jedinstven je po svojoj persijskoj arhitekturi. To je jedan od najstarijih gradova u svetu i smatra se sedištem zoroastrijanske kulture.

Majmand

Veruje se da je ovo iransko selo bilo jedno od prvih naselja na Iranskoj visoravni još pre oko 12.000 godina. Danas, selo broji oko 700 ljudi.

Arg-e Bam

Svojevremeno najveća građevina od nepečene cigle u celom svetu nalazi se nedaleko od grada Bama.

Nažalost, ovo utvrđenje od 180.000 metara kvadratnih, koje datira iz petog veka pre nove ere porušeno je 2003. godine u zemjotresu i postepeno se obnavlja.

Dašt-e Lut

Velika slana pustinja Dašt-e Lut, na jugoistoku Irana takođe je zaštićena zona.

Najviša izmerena temperatura u ovoj pustinji je čak 70,7 stepeni. Iako nema padavina, ovde duvaju jaki vetrovi i tvore neobične geološke strukture.

(M. B.)