HILJADE LEŠEVA NA ULICAMA BUDIMPEŠTE: Pre 60 godina dogodila se pobuna koja se završila masakrom (FOTO) (VIDEO)

Sve je počelo kao mirovni protest, više kao kritika samovoljnog režima, a pretvorilo se u pravi 20-dnevni rat i sukob sa nadmoćnom sovjetskom vojskom

Na današnji dan pre 60 godina studenti i radnici izašli su na ulice Budimpešte, kako bi protestvovali protiv staljinizma i prisutnosti sovjetske vojske. Pobuna je završila smrću 20.000 Mađara.

Preporučujemo

STROGO ČUVANA TAJNA KOMUNISTIČKE JUGOSLAVIJE: Ispovest čoveka koji je pokušao atentat na Tita!

Sve je počelo kao mirovni protest, više kao kritika samovoljnog režima, a pretvorilo se u pravi 20-dnevni rat i sukob sa nadmoćnom sovjetskom vojskom.

Na desetine hiljada demonstranata mahalo je nacionalnim zastavama s kojih su bili izrezani socijalistički simboli (s okruglim rupama gde je bila zvezda petokraka) i protestvovalo protiv represivne vlade.

To je bio ustanak potlačenog naroda protiv sovjetske prevlasti, strahovlade i ruskog terora. Želeli su liberalizaciju društva i nezavisnost, želeli su da se oslobode Rusa. Demonstranti su želeli istinsku radničku vlast i obaranje jednopartijske birokratske diktature.

Komunistički režim se raspao za manje od nedelju dana. Nije imao nikakvog uporišta u narodu, već samo u komunističkoj partiji i Crvenoj armiji. Ona je tada mlako reagovala. Povukla se.

Protestanti su zapalili celokupnu literaturu koja se nalazila u zgradi partijskog glasila. Po zidovima su ispisane parole "Rusi napolje!"

Tokom nekoliko dana slobode, kada je stanovništvo živelo punim plućima, svugde u gradu uništavali su se simboli komunizma. Još tokom prvih protesta rastavljen je Staljinov kip, simbol diktature, okupacije i stare socijalističke vlasti.

Nova mađarska vlada počinje da sprovodi oslobađanje društva od socijalizma i najavljuje kako želi da istupi iz Varšavskog pakta i proglasi neutralnost poput Austrije. Te promene bile su predrastične za Kremlj i ortodoksne komuniste u Mađarskoj.

Staljinov naslednik Nikita Hruščov to nije hteo da toleriše. Poslao je tenkove u glavni grad Mađarske. Sovjeti, 4. novembra ulaze u Budimpeštu. Počinju neravnopravne borbe između tenkova koji pucaju na sve što se miče i boraca za slobodu naoružanih samo lakim i improvizovanim naoružanjem.  Obični građani protiv tenkova nisu imali šanse. Ulice mađarske prestonice bile su pune leševa Mađara, ali i leševa sovjetskih vojnika.

Tokom revolucije te jeseni 1956. poginulo je i stradalo oko 20 hiljada Mađara i 3.000 Sovjeta. Oko 100 hiljada je uhapšeno, a 26 hiljada je osuđeno na zatvorske kazne. Oko 600 ljudi je pogubljeno, a 200 hiljada Mađara je napustilo zemlju.

Poraz mađarske revolucije jedan je od najcrnjih trenutaka Hladnog rata.

Vođa pobune bio je mađarski premijer i reformista, inače akademik i jedan od osnivača Komunističke partije Mađarske, Imre Nađ kojeg su jugoslovenske vlasti, nakon 18 dana skrivanja u Ambasadi FNRJ, praktično izručile Sovjetima. Hruščov je, godinu i po dana posle, naredio da se Nađ pogubi vešanjem zbog veleizdaje.

Njegovo telo pokopano je licem prema zemlji, ruku i stopala zavezanih bodljikavom žicom. Smrtnu presudu Hruščov je prokomentarisao rečima: “Neka to bude lekcija čelnicima svih ostalih socijalističkih zemalja.”

Mađarski premijer Viktor Orban poručio je danas da sloboda u Evropi zavisi od nacionalnih država i hrišćanske tradicije, a da Mađarska želi da se odupre "sovjetizaciji" Evrope i zaštiti svoje granice od masovne migracije.

- Želimo da budemo evropska nacija, a ne nacionalnost u okviru Evrope. Ljudi koji vole svoju slobodu moraju da sačuvaju Brisel od sovjetizacije, od ljudi koji žele da nam kažu s kim treba da živimo u našim zemljama - rekao je Orban na državnoj svečanosti povodom obeležavanja antikomunističke revolucije 1956. godine, prenosi Rojters.

Pogledajte video:

(Telegraf.rs / Izvor: 24sata.hr)