SVI MUSLIMANSKI CRTEŽI MUHAMEDA: Zabranjeno je, ali su ga oni ipak sami prikazivali (FOTO)

Uprkos tome što su islamistički fanatici pobili celu redakciju jednog francuskog satiričnog lista zbog karikatura Muhameda, netačno je da u islamskoj tradiciji ne postoji baš nijedan crtež proroka. Ima ih puno

Redakcija "Šarlija Ebdoa" je masakrirana 7. januara, na Božić po julijanskom kalendaru, zbog toga što je prikazala islamskog proroka Muhameda na karikaturi.

Sam Kuran ne zabranjuje prikazivanje Muhameda, već se to čini u hadisama, prorokovim poukama skupljenim nakon njegove smrti, sa ciljem sprečavanja idolatrije.

Nekoliko hadisa i drugih dokumenata iz ranoislamskog perioda čak nude i opise utemeljitelja islama, ali je najčešće prikazan simbolično, u vidu plamena, ili arabeske, ili natpisa, ili ponekad sa licem prekrivenim velom, što izgleda kao kompromis i diskutabilno je koliko idu u korak sa zabranom idolatrije.

Međutim, uprkos tome što hadise zabranjuju prikazivanje poslanika Muhameda, to ne znači da on nikada nije i oslikavan, uprkos tome.

Veliki broj tih slika nalazimo kod šiita, posebno kod Persijanaca, najčešće u privatnim knjigama i minijaturama, ali daleko od toga da je ova islamska sekta jedini njihov izvor.

I kod sunita one takođe postoje. A postoje i legende koje govore o portretima Muhameda, kao recimo o priči u kojoj Muhamed svoj portret šalje kineskom kralju koji je njime toliko oduševljen da se konvertuje u islam, nakon čega portret nestaje, pošto je obavio svoj posao.

Iako su verbalni i kaligrafski prikazi Muhameda najčešći, i uobičajeni, nećemo se baviti njima, jer oni u muslimanskom svetu nisu sporni. Bavićemo se figurativnim vizuelnim prikazima zbog kojih je čitav problem i nastao. A njih, iako su procentualno retke, postoji puno, diljem islamskog sveta, od početka 13. veka do današnjeg dana.

Jedna persijska ilustrovana knjiga koja se danas čuva u muzeju Topkapi u Istanbulu sadrži dve najstarije a nama poznate minijature na kojima je prikazan Muhamed. Mnogi sholastičari danas veruju da se ovo radilo i u ranijim vremenima, a da se tek oko 1400. godine došlo do prakse pisanja njegovog imena na mestu gde stoji lice.

Ipak, nastavlja se i sa starijom praksom, uprkos tome što je bila retka. Persijski rukopisi iz vremena dinastija Timurida i Safavida, a potom i Turaka Osmanlija, od 14. do 17 veka imaju dosta prorokovih prikaza.

Verovatno najobimnije delo koje vizuelizuje Muhamedov život je knjiga koju je naručio mamelučki sunitski sultan Berkuk koji je vladao u Kairu, a koji je izradio mevlevijski derviš poznat kao al-Darir, završivši je 1388. godine.

Sunitski otomanski sultan Murat III za svog sina, budućeg Mehmeda III, naručuje raskošnu kopiju ovog dela tako da danas imamo ovu ilustrativnu biografiju islamskog proroka na preko 800 strana.

Naravno, većina ovih umetničkih aktivnosti se dešavala daleko od očiju običnog sveta, a islamskim hramovima dominirale su i dominiraju arabeske. Međutim, ovi prikazi svejedno postoje i načinjeni su od strane samih muslimana i sledbenika poslanika Muhameda.

U šiitskom Iranu, negdašnjoj Persiji, idu čak i dalje, pa se tako kolorizovana stara fotografija anonimnog persijskog mladića uzima kao slika mladog Muhameda i može se naći na brojnim razglednicama.

U Teheranu takođe postoji i mural na kome je prikazan prorok, sa licem prekrivenim velom, kako jaše mitsko biće Buraka, po islamskoj tradiciji životinju iz raja na kojoj su božiji poslanici otputovali na nebesa.

Mural se nalazi na javnoj raskrsnici i jedini je mural tog tipa u nekoj većinski muslimanskoj državi.

(S. D.)