Planinari iz Jugoslavije poginuli na Kavkazu pre 50 godina: Tragična priča alpinista koje je odnela lavina

Na alpinističkom pohodu na Kavkaz u leto 1974. godine učestvovalo je 15 alpinista iz bivše Jugoslavije, među kojima su šestorica bili iz Hrvatske

Hrvatski planinarski savez objavio je na društvenim mrežama priču o 50 godina staroj nesreći na Kavkazu u kojoj su život izgubila četiri istaknuta hrvatska planinara - Ante Bedalov, Nenad Čulić, Viktor Tabaković i Urso Vrdoljak.

"Uspomena na hrvatske alpiniste poginule u ledenoj lavini na Kavkazu 1974. godine ostala je trajno utkana u sećanje hrvatskih planinara i alpinista. Hrvatski planinarski savez, Hrvatska gorska služba spasavanja, HGSS stanice Zagreb i Split, PDS Velebit, HPD Mosor i HPD Ante Bedalov kao i brojni planinarski prijatelji njeguju tužnu uspomenu na svoje alpinističke učitelje i kolege, prisećajući se njihovog delovanja i doprinosa razvoju alpinizma u Hrvatskoj", navodi se u objavi na sajtu Hrvatskog planinarskog saveza.

Preporučujemo

Na alpinističkom pohodu na Kavkaz u leto 1974. godine učestvovalo je 15 alpinista iz bivše Jugoslavije, među kojima su šestorica bili iz Hrvatske. Nakon aklimatizacijskog uspona na Elbrus (5642 m) članovi pohoda podelili su se u tri grupe radi penjačkih uspona u stenama Čatin Taua, Ulu Taua i Ušbe. Hrvatski alpinisti Ante Bedalov, Nenad Čulić, Viktor Tabaković i Urso Vrdoljak odlučili su se za smer Ušbe u severozapadnoj steni istoimene planine. Smer koji su odabrali tehnički je bio vrlo težak (ocena 5b), a dodatno ga je činio složenim naporan trodnevni pristup s opremom za penjanje i boravak u planini za više dana.

Uspon su započeli 23. jula ujutru i njihovo napredovanje pratili su toga dana sovjetski alpinisti koji su peli u obližnjoj Šeldi. Istočno od nje nalazi se Pik Šurovski, u čijoj su steni bila trojica Slovenaca. Oni su uveče 24. jula videli dve crvene rakete ispaljene iz Ušbe, što je značilo da je hrvatskim alpinistima potrebna pomoć. Te noći celo područje zahvatilo je snažno nevreme, a helikopter koji je poleteo sledećeg dana zbog slabe vidljivosti nije mogao ništa da uradi.

Vremenski uslovi poboljšali su se tek 26. jula i tada su u donjem delu stene, na snežnoj padini, uočena dvojica poginulih penjača vezana užetom. Bila su to tela Ante Bedalova i Urse Vrdoljaka. Spasioci su ih transportirali u podnožje Ušbe a istovremeno je nastavljena potraga za drugom dvojicom alpinista. Pronađeno je mnogo opreme, ali uz sav napor spasioci nisu mogli da pronađu tela nestalih penjača Nenada Čulića i Viktora Tabakovića. Tela Ante Bedalova i Urse Vrdoljaka prevezena su u Zagreb i Kaštel Kambelovac i tamo sahranjena.

Godine 1981. godine Planinarski savez Hrvatske organizovao je memorijalni hrvatski alpinistički pohod na Kavkaz i tom prilikom je 21. jula nedaleko od logora Šelda pod Ušbom postavljena spomen-ploča. Vođa pohoda 1981. bio je Darko Berljak, a članovi Đ. Sekelj, E. Alikakfić, D. Tropčić, D. Buinac, B. Ognančević, G. Barač, A. Mažar, A. Bućan i N. Pivac. Tokom leta 2000. godine nekoliko hrvatskih alpinista se pelo u ruskom području Kavkaza (Elbrus) i ponovno su se raspitivali o tragičnoj nesreći i ostacima hrvatskih alpinista, ali i dalje bez uspeha.

Krajem 2011. godine u Hrvatskom planinarskom savezu primljena je posredstvom Gorske službe Slovenije poruka češkog alpinista Jiřija Rezeka, koji je na ledenjaku Ušbe pronašao telo nepoznatog poginulog planinara, a nedaleko raznu opremu između koje se isticala plastična čuturica sa znakom Gorske službe iz Slovenije te dao podatke o mestu pronalaska.

Na temelju dobijenih informacija 2012. godine HPS i HGSS organizovali su potragu za posmrtnim ostacima hrvatskih alpinista ispod Ušbe. Tim su činili vođa Darko Berljak, Edin Alikalfić, Dražen Pezer i Hrvoje Kamenjarin. Uz brojne izazove, u toj potrazi prvo je pronađeno telo o kojem je javio češki alpinista koji nije bio iz hrvatske grupe iz 1974, a nakon nekog vremena telo Viktora Tabakovića još jednog stradalog alpinista.

Sažeti opis potrage objavljen je u Hrvatskom planinaru br. 10/2012, str. 420, a akcija je te godine prezentirana takođe i na godišnjoj skupštini Svetske asocijacije gorskih službi spašavanja (IKAR) u gradu Krynica-Zdroj u Poljskoj. Vlasti pokrajine Svaneti i Gruzijski planinarski savez iskazali su razumevanje i veliku pohvalu za akciju potrage HGSS-a i HPS-a da nađu tela svojih nestalih članova, a Gruzijska nacionalna televizija snimila je film o tom događaju.

Pretresom oko mesta na ledenjaku gde su pronađeni ostaci Viktora Tabakovića, nisu bile pronađene nikakve naznake posmrtnih ostataka Nenada Čulića, ali je bilo vrlo verojatno da su negde blizu, kao pod ledom. Zbog toga je hrvatski spasilački tim zamolio gorskog spasioca Khergianija koji živi u Mestiji da obavesti hrvatske spasioce ako se na tom delu glečera sledećeg leta pojave neki delovi opreme ili telo, odnosno ako od drugih penjača sazna neku novu informaciju o tome.

To se i dogodilo godinu dana posle. Kada su se iz leda pojavili novi posmrtni ostaci organizovan je njihov transport u dolinu a pronađeni predmeti omogućili su identifikaciju i potvrdu da je pronađeno telo Nenada Čulića. Posmrtni ostatci Viktora Tabakovića i Nenada Čulića nakon pronalaska morali su prvo biti pokopani u Mestiji a onda su nakon angažmana njihove porodice i nabavke potrebne dokumentacije ekshumirani i prevezeni u Hrvatsku te uz sve počasti sahranjeni na grobljima Mirogoj i Lovrinac.

Nesreća na Kavkazu najveća je u istoriji hrvatskog planinarstva i alpinizma.

Ante Bedalov, Nenad Čulić, Viktor Tabaković i Urso Vrdoljak bili su izuzetno kvalitetni penjači sa stručnim nazivom alpinisti i alpinistički instruktori.

Bedalov je bio pred polaganjem ispita za gorskog spasioca, a ostala trojica bili su gorski spasioci.

Tragedija na Kavkazu pre pedeset godina ostavila je tužan i neizbrisiv trag u hrvatskom planinarstvu, napisali su u svojoj objavi.

(Telegraf.rs)