Šta povezuje Desanku Maksimović i Vojislava Brajovića? Jedna veoma vremešna i ugledna škola, evo i koja
Nikolaj Velimirović, Desanka Maksimović, Matija Bećković, Ljuba Popović, Dejan Mijač, Vojislav Brajović... Pitate se šta želimo da poručimo ovim nizom? Konekcija postoji i tiče se jedne obrazovne ustanove u koju su sva ova umetnička imena išla. Reč je o Valjevskoj gimnaziji.
Ova škola je prvi put spomenuta 1. juna 1868. godine dopisom koji je valjevska opština uputila ministarstvu tražeći bar jedan razred ove škole. Zvanična godina osnivanja je 1870., a nalazi se u zgradi izgrađenoj 1906. godine.
Preporučujemo
Valjevci se još dele na četnike i partizane: Neki bi pre srušili spomenik antifašisti, nego da se njime ponose
Aplauz i more suza: Ovako su učenici gimnazije u Pančevu ispratili profesorku u penziju nakon 45 godina rada
Interesantan je sam početak priče, jer daleke 1868. godine u molbi broj 1083 valjevska opština moli ministarstvo prosvete da u Valjevu otvori bar jedan razred gimnazije. Kao razloge za ovaj zahtev najpre se navodi veliki broj dece koja žele da uče gimnaziju , a potom i da su najbliže takve škole u Šapcu i Beogradu .
"Vrlo je nezgodno da se deca od 10 godina šalju tako daleko da uče školu", piše u molbi.
Opština se potom obavezala da će od svojih sredstava podići osnovnu školu i obezbediti prostor, 4 sobe za gimnaziju. Ministarstvo je u julu iste godine obavestilo tadašnje Ministarstvo građevina da može da izradi plan za osnovnu školu sa 4 sobe za Gimnaziju koja će se otvoriti kad Praviteljstvo nadje za potrebno i kada se stvore finansijske mogućnosti. Nadležno ministarstvo izradilo je plan sa predračunom od 231.159 groša čaršijskih .
U početku je oba obrazovna ustanova imala 33 učenika u prvom i deset učenika u drugom razredu. Tek 1913. godine Valjevo je dobilo potpunu gimnaziju.
Postojeća zgrada je podignuta 1906. godine i nju su projektovale arhitekte Dragutin Đorđević i Dušan Živanović. Smatra se značajnim primerom arhitekture s početka 20. veka . Zgrada odražava karakterističan akademski stil sa elementima neorenesanse i secesije, što je tipično za obrazovne ustanove tog perioda u Srbiji.
Važno je reći da je objekat pod zaštitom kao kulturno dobro zbog svoje arhitektonske i istorijske vrednosti, a predstavlja značajan primer obrazovne arhitekture u Srbiji iz vremena početka 20. veka.
U toku Prvog svetskog rata rad škole je bio onemogućen. U zgradi je jedno vreme bila smeštena Valjevska bolnica. Škola je prestala sa radom sve do marta 1918. godine.
Nakon oslobođenja, 1919. godine obnovljen je rad škole. Škola je 1925. dobila i prvi klavir, a 1926. izgrađeno je đačko kupatilo koje je, u to vreme, i jedino javno kupatilo u Valjevu.
Sredinom 1940. škola je podeljena na dve gimnazije. One će nastaviti da rade i pod okupacijom, ali kao Muška i Ženska gimnazija. Posle rata nastaviće da rade kao Prva i Druga gimnazija sve do 1951. godine. Izdvajanjem viših razreda formirana je 1951. Viša mešovita realna gimnazija.
Valjevci se vrlo ponose ovom školom, kako zbog "zvučnih" imena koja su se tu obrazovala, tako i zbog specifičnog duha koji nosi.
(Telegraf.rs/VA media)