Manastir kod Surdulice poslednje konačište Svetog Save: U blizini izvor za koji se veruje da leči sterilitet

Podaci Srpske pravoslavne crkve ukazuju da crkva potiče iz 9. veka, tj 818. godine, ali da je obnovljena u 13. veku

Manstir Vavedenja Presvete Bogorodice u selu Palja kod Surdulice, poslednje je mesto u Srbiji gde je pre više vekova Sveti Sava zanoćio, idući za Bugarsku, gde se upokojio.

O tome ovde postoji predanje, koje se prenosi više od osam vekova. Na osnovu arheoloških istraživanja koja su obavljena tokom 2006. i 2007. godine, utvrđeno je da manastir potiče iz 13. veka.

Preporučujemo

Podaci Srpske pravoslavne crkve ukazuju da crkva potiče iz 9. veka, tj 818. godine, ali da je obnovljena u 13. veku. Tada su ga obnovili Dejanovići, a bugarski, tada kanonski nepriznati sveštenici i vladike, tzv. egzarhisti, dozidali pripratu krajem 19. veka, tačnije posle Berlinskog kongresa 1878. godine.

Crkva je jednobrodna, sa oltarom, dve bočne apside polukružnog oblika i pripratom. Najstariji deo crkve pokriven je kamenim pločama, a priprata i bočne apside ćeramidom. Što se freskopisa tiče, Bugari su, gradeći pripratu, premalterisali dragocene srednjovekovne vizantijske freske i na novom malteru naslikali nove, vrlo niskog kvaliteta.

Do manastira se od Surdulice preko Vlasinske visoravni u pravcu severoistoka stiže dobrim asfaltnim putem. Nalzi se u netaknutoj prirodi u blizini reke Paljevice, nedaleko od granice Srbije i Bugarske. Manastir je tokom istorije bio i muški i ženski, a monaha je u njemu bilo sve do Balkanskih ratova.

Posle Prvog svetskog rata u njemu nije bilo monaštva, a tako je ostalo do Vaskrsa 2016. godine, kada je obnovljena monaška zajednica. Sada u manastiru obitava jedan monah.

U blizini crkve postoji i staro groblje koje je podeljeno. Na jednoj strani su sahranjivani muškarci, a preko reke na brdu žene. Nedaleko od manastira u Palji izvire i lekovita voda. Reč je o izvoru Presvete Bogorodice, za čiju vodu postoji verovanje da leči sterilitet i bolesti očiju.

Blagoslovom Episkopa vranjskog Pahomija, obnova ovog manastira počela je 2006. godine. Deset godina kasnije, manastirski konak je osvećen i obnovljeno je monaštvo.

Sveti Sava (1175 - 1236) bio je srpski princ, monah, iguman manastira Studenice, književnik, diplomata i prvi arhiepiskop autokefalne Srpske pravoslavne crkve.

(Telegraf.rs/S.T.)