Sve o denga groznici koju prenosi tigrasti komarac, kog ima i u Srbiji: Prenose je ženke, 2 dela dana kritična

U većem riziku da razviju težak oblik bolesti su osobe koje se inficiraju denga virusom po drugi put

U nekoliko gradova u Srbiji uočeno je prisustvo azijskog tigrastog komarca koji je prenosilac denga groznice, a kako za Telegraf.rs kažu u Institutu za javno zdravlje Srbije "Dr Milan Jovanović Batut" do četvrtka, 14. septembra ove godine u našoj zemlji nisu prijavljeni autohtoni slučajevi obolevanja od ovog virusa.

Slučajevi obolevanja prijavljeni su u Francuskoj (6) i u Italiji (19). U Srbiji, kako nam je rečeno u Zavodu za biocide i medicinsku ekologiju do sada nisu dijagnostikovani ni komarci zaraženi ovim virusom.

Preporučujemo

Inače, kako objašnjavaju u "Batutu", groznica denga je infekcija izazvana denga virusom koji se prenosi ubodom zaraženog Aedes komarca (Aedes aegypti globalno i Aedes albopictus u Evropi, odnosno tigrasti komarac).

- Aedes komarci se razmnožavaju u okruženju humanih prebivališta. Denga groznica je izazvana jednim od četiri srodnih denga virusa: denga virus 1, 2, 3 i 4, tako da ljudi koji žive u denga endemskim područjima mogu imati nekoliko infekcija denga virusom tokom života.

- Groznica denga je obolenje koje se sreće u tropskim i subtrobskim klimatskim oblastima i to u urbanim i ruralnim područjima. Približno polovina svetske populacije, odnosno 4 milijarde ljudi, živi u područjima rizičnim za transmisiju denga virusa. Denga virusom se svake godine inficira oko 400 miliona ljudi, od kojih oboli 100 miliona, a fatalni ishod se beleži kod 40.000 osoba. Denga groznica je endemsko obolenje u više od 100 zemalja Afrike, Južne i severne Amerike, Jugoistočne Azije i regiona Zapadnog Pacifika.

Groznica denga nije endemsko oboljenje u zemljama EU/EEA i najveći broj obolevanja su importovani slučajevi, odnosno putnici koji su se inficirali tokom boravka u zahvaćenim područjima i koji dalje u slučajevima prisustva Aedes komaraca mogu izazvati pokretanje lokalne transmisije pri povratku.

- U 2022. godini registrovan je 71 autohtoni slučaj denga groznice u zemljama EU, što je na nivou ukupno prijavljenih obolevanja između 2010. i 2021. godine. Lokalno stečene slučajeve tog obolenja prijavile su Francuska (65 slučajeva) i Španija (šest) - navode u Institutu "Baut".

Groznicu prenosi ženka

Uzročnik denga groznice je Denge virus (DENV) koji obuhvata serotipove 1, 2, 3, i 4. (denga 1, 2, 3, 4), koji mogu izazvati čitav spektar bolesti.

- Sva četiri serotipa cirkulišu u zemljama sa endemski registrovanim oboljenjem groznica denga. Poznato je da su ljudi glavni rezervoari uzročnika, a time učestviju u održavanju ciklusa transmisije čovek - Aedes komarac. Smatra se da u jugoistočnoj Aziji i Zapadnoj Africi i ruralnim područjima virusi se održavaju u silvatičkim/enzootskim ciklusima prenosa, odnosno u ciklusima transmisije između primata i Aedes komaraca.

- Denga virus se na čoveka prenosi ubodom zaražene ženke Aedes komarca. Komarci kao vektori denga virusa u urbanism i ruralnim područjima ubadaju danju, a najveća aktivnost tih komaraca je 2 sata po izlasku sunca i nekoliko sati pre zalaska sunca. Infekcija se ne prenosi sa čoveka na čoveka. Oboleli su obično zarazni za Aedes komarce neposredno pre početka obolenja i sve do kraja perioda febrilnosti, odnosno od šest do sedam dana od početka infekcije - navode u "Batutu" za Telegraf.rs.

Period inkubacije traje od 3 do 14 dana, prosečno 4 do 7 dana.

- Kod 80 odsto inficiranih bolest protiče asimptomatski. Jedna od četiri inficirane osobe razvija simptomatsku formu bolesti koja se karakteriše iznenadnim početkom visoke temperature, jakim glavoboljama, retroorbitalnim bolom, bolovima u zglobovima i mišićima makulopapuloznom ospom i manjim krvarenjima. Dok kod 5% inficiranih DENV može da pređe u težak oblik bolesti odnosno denga hemoragijsku groznica ili denga šok sindrom. Simptomi denga hemoragijske groznice su jaki bolovi u trbuhu, uporno povraćanje, varijacije telesne temperature (od groznice do hipotermije), krvarenja različitih lokalizacija, ubrzano disanje, bleda, hladna i lepljiva koža i promene mentalnog stanja. Infekcija sa jednim od četiri virusa će izazvati dugotrajni imunitet za taj specifični virus. Kako postoje četiri virusa denga, ljudi mogu biti zaraženi različitim tipovima tog virusa tokom života - kažu u "Batutu".

Dodaju da su u većem riziku za pojavu groznice denga osobe starije od 65 godina, lica sa hroničnim obolenjima, odojčad i novorođenčad na koja se tokom porođaja prenosi infekcija sa porodilja obolelih od denga groznice.

- U većem riziku da razviju težak oblik bolesti su osobe koje se inficiraju denga virusom po drugi put.

Tigrasti komarac u Srbiji je prvi put uočen 2009. godine. Prošle godine bio je na 83 lokacije u 16 od 17 opština u Beogradu, ali i u Novom Sadu, Požarevcu, Pančevu, Nišu, Šapcu, Petrovaradinu, Inđiji, Apatinu, Kuzminu, Rumi, Loznici, Valjevu, Ubu, Velikoj Plani…

Ustanovio se u Srbiji od 2017. godine

Doktor sci biologije Ivan Aleksić iz Zavoda za biocide i medicinsku ekologiju kaže za Telegraf.rs da je prvi put ova invazivna vrsta komarca registrovana na tlu Srbije na graničnom prelazu Batrovci 2009. godine.

- Ova vrsta invazivnog komarca prisutna je na teritoriji Evrope već nekoliko decenija, pretežno u Mediteranu, ali se zbog sve toplijih godina postepeno širi ka severu kontinenta. Prvi put je ova invazivna vrsta komarca registrovana na tlu Srbije na graničnom prelazu Batrovci 2009. godine. Smatra se da od 2017. godine ova vrsta ima ustanovljene populacije u nekoliko gradova i opština na tlu Srbije. U okviru redovnog monitoringa komaraca na teritoriji Beograda, u avgustu 2017. godine na teritoriji gradske opštine Surčin na jednoj lokaciji je registrovano prisustvo azijskog tigrastog komarca - kaže dr Aleksić.

Prema njegovim rečima, narednih godina broj lokacija se povećavao.

- Tokom 2022. godine ova vrsta bila je konstatovana na 83 lokacije u 16 od 17 beogradskih opština. Osim u Beogradu azijski tigrasti komarac je konstatovan još i u Novom Sadu, Požarevcu, Pančevu, Nišu, Šapcu, Petrovaradinu, Inđiji, Apatinu, Kuzminu, Rumi, Loznici, Valjevu, Ubu, Velikoj Plani… - navidi Aleksić za Telegraf.rs.

Pored denge, izaziva još 3 stanja

Ova vrsta komarca može da izazove četiri zdravstvena stanja.

- Do sada nije bilo zaaženih denga groznicom, videćemo narednih godina šta će se dešavati u tom pogledu. Inače, ova vrsta je vektor pored denga i čikungunja virusa, virusa žute groznice kao i parazitskih nematoda koje izazivaju dirofilariozu (srčani crv) - kaže sagovornik Telegrafa.rs.

(Telegraf.rs)