Srušen simbol Aranđelovca: Vredan čuvar istorije ode u zaborav

Parno kupatilo izgrađeno je početkom 20 veka a pod zaštitom države kao kulturno dobro nalazi se od 1989. godine

Zbog procene konzervatora da je nekadašnji objekat sa svlačionicama i tuševima previše devastiran i bez većih arhitektonskih i umetničkih vrednosti srušeno popularno „Kupatilo”, piše Politika.

U okviru radova u Parku Bukovičke banje u Aranđelovcu, na objektima hotela „Šumadija” i „Arkade” sa otvorenim bazenom, koji su od 2019. godine u vlasništvu Privrednog društva „Bukovička banja Stublina”, pre izvesnog vremena posle dobijene građevinske dozvole nastavljeni su pripremni poslovi za rekonstrukciju ovih objekata. U subotu, 1. oktobra, srušen je nekadašnji otvoreni bazen sa objektom sa svlačionicama i tuševima, zbog totalne rekonstrukcije. Ovaj objekat, Aranđelovčani su zvali internim imenom „Kupatilo” i sa bazenima bio je jedan od simbola grada i nekadašnjeg aranđelovačkog turizma.

Preporučujemo

Na ovom mestu, prema saopštenju Zavoda za zaštitu spomenika kulture Kragujevca, biće izgrađen novi bazen i spa-centar u planiranom novom hotelskom objektu, prema uslovima, odnosno „sa modernim, svedenim strukturnim elementima, modernih formi”, a zbog procene konzervatora da su ovi objekti previše devastirani i bez većih arhitektonskih i umetničkih vrednosti u odnosu na druge valorizovane objekte na prostoru parka. Sve mere ovim povodom, zavod je propisao na osnovu Člana 7. Odluke o proglašenju Parka Bukovičke banje za kulturno dobro iz 1989. godine, koja propisuje da se preduzimanje bilo kakvih radnji na kulturnom dobru, koje mogu neposredno ili posredno prouzrokovati promenu oblika izgleda ili osobenosti (gradnja i rekonstrukcija objekta, staza, pratećih elemenata uređenja parka, seča postojećih i sadnja novih vrsta), mogu izvršiti samo uz mišljenje i saglasnost Zavoda za zaštitu spomenika kulture iz Kragujevca i Republičkog zavoda za zaštitu prirode.

Ministarstvo kulture i informisanja izjasnilo se uz napomenu da je radove na rekonstrukciji moguće izvoditi samo uz saglasnost nadležnog Zavoda za zaštitu spomenika kulture Kragujevca.

Nekada su otvoreni bazen i ovo zdanje bili nezaobilazni deo ponude Bukovičke banje (Foto-arhiva Biblioteke „Sveti Sava”)

Međutim, Aranđelovčanima se nije dopala ideja da ovaj objekat bude srušen. Aktivisti nekoliko udruženja građana, među kojima je bilo i „Očistimo Aranđelovac” sa stručnjacima arhitektonsko-građevinskih oblasti, koji su bili mišljenja da objekti nisu bili toliko ruinirani da bi morali biti srušeni, usprotivili su se ovoj odluci i skrenuli pažnju javnosti da se ruši kulturno i građevinsko nasleđe grada pod Bukuljom, pozivajući se na Član 4. pomenute odluke, u kojoj se kaže da je u skladu sa kriterijumima i ciljevima zaštite pejzažnih i drugih stvorenih vrednosti prostora i objekata, zabranjeno raskopavanje, rušenje, prepravljanje, prerađivanje ili bilo koji drugi radovi koji mogu narušiti svojstvo kulturnog dobra. Ovu odluku potpisao je tadašnji predsednik Skupštine opštine dr Vladimir Arsenijević, a na inicijativu čuvenog slikara i osnivača Smotre umetnosti „Mermer i zvuci” Aleksandra Đonovića. Podsetili su i na to da Studija o proceni uticaja na životnu sredinu nije još javno prezentovana i zakazana je za 10. oktobar 2022. godine. Zbog svega ovoga, dopise su poslali gradskoj i republičkoj građevinskoj inspekciji, kao i regionalnom i državnom Zavodu za zaštitu spomenika kulture. Prema rečima građana koji su protestovali, niko nije ima ništa protiv investitora i same rekonstrukcije objekta, ali su zato svi bili protiv rušenja. Dan pred rušenje, građani su protestovali i ispred zgrade opštine, a društvene mreže su bile preplavljene negativnim komentarima i nekadašnjim fotografijama i izgledom, sada porušenih bazena i zgrade.

Rušenje kompleksa bazena oštro je osudio i prinčevski par Filip i Danica Karađorđević, koji su izjavili da rušenje ovog arhitektonskog dragulja predstavlja neodgovorno ponašanje onih koji su izdali građevinsku dozvolu za rušenje objekta, koji je izgrađen 1938. godine i jedan je od simbola Bukovičke banje.

U međuvremenu, ove događaje pratili su brojni mediji u Srbiji, pa je došlo do velike zabune u javnosti jer su pored teksta o rušenju objavljivane fotografije Specijalne bolnice za rehabilitaciju „Bukovička banja”, objekta „Arkade”, koji nije srušen, a u istom kontekstu pominjali su se „Parno kupatilo”, koje je porušeno tridesetih godina 20. veka, kao i da je srušena letnja vila kralja Aleksandra Prvog Karađorđevića, koja se ne nalazi u ovom gradu. Zbog ove zbrke, saopštenjem se oglasila i opština Aranđelovac, u kojem je pokušala da objasni šta je srušeno a šta nije, koristeći i saopštenje kragujevačkog zavoda. U njemu se navodi i to da je investitoru izdata građevinska dozvola u skladu sa odredbama Zakona o planiranju i izgradnji i važećim propisima, da je njegova obaveza da očuva izgled objekata koji predstavljaju kulturno dobro, hotela „Šumadija” i restorana „Arkade”, sa otvorenim bazenom, i da postupa u svemu u skladu sa uslovima Zavoda za zaštitu spomenika kulture, koji su sastavni deo predmetne projektne dokumentacije.

Posle srušenih bazena i zgrade pored, koju su meštani oduvek zvali „Kupatilo”, Aranđelovčani su u strahu da će biti srušen i restoran „Arkade”, koji se nalazi pored RH zavoda, to jest zgrade specijalne bolnice, jer se na jednom sajtu, u okviru kojeg je predstavljen projekat aktuelne rekonstrukcije hotela, navodi da je predviđeno rušenje i uklanjanje svih postojećih objekata izuzev hotela „Šumadija”.

Idejno rešenje koje je sastavni deo ovog Urbanističkog projekta, jeste pobednički rad zaveden pod šifrom 68135, na konkursu koji je bio raspisan tokom aprila i maja 2021. godine, a autorski tim ovog ateljea čine Branimir Lukić, Darko Cvetković i Nevena Novčić.

Inače, kompleks hotela „Šumadija” je pored „Starog zdanja”, drugi simbol grada Aranđelovca i izgrađen je od 1936. do 1939. godine. Izradu projekta kupatila sa otvorenim bazenom i hotelom finansirala je Dunavska banovina, a projekat uređenja poveren je dvorskom arhitekti kraljevine Jugoslavije Gojku Todiću (1896, Gradišnica). Prema njegovim planovima, građene su zgrade Radio Beograda, Ministarstva građevine, ikonostos koji je u osnovi oplenački, a dorađen u Nevskoj crkvi, zgrada Suda u nemanjinoj i mnoge druge.

(Telegraf.rs)