Velelepni dvorac kod Vršca biće obnovljen: Za njega se vezuje bizarna legenda o bogatoj braći

Radovi su nastavak prošlogodišnjih uspešno realizovanih aktivnosti

Zavod za zaštitu spomenika kulture u Pančevu započeo je sa realizacijom projekta istraživačkih i konzervatorskih radova na obnovi dvorca porodice Bisingen-Nipenburg u Vlajkovcu.

Ovaj projekat finansiran od strane Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije i predviđa izradu dokumentacije za izvođenje konzervatorsko-restauratorskih radova na fasadi i idejnog rešenja obnove dvorca sa predlogom buduće namene, piše eVršac.

Preporučujemo

Pomenuti radovi, prema rečima vršioca dužnosti direktora Zavoda Grozdane Milenkov, nastavak su prošlogodišnjih uspešno realizovanih aktivnosti.

- Tokom protekle, 2021. godine Zavod za zaštitu spomenika kulture u Pančevu radio je na Projektu istraživačkih i konzervatorskih radova na obnovi Malog dvorca porodice Lazarević u Velikom Središtu. Realizovana su projektom predviđena prethodna istraživanja, koja su obuhvatala prikupljanje istoriografske građe, podatke o ranijim radovima, utvrđivanje stanja i oštećenja, i izradu detaljne tehničke i foto dokumentacije. Pored istraživanja, vršeni su ispitivački radovi koji se odnose na ispitivanja materijala i tehnika gradnje, stanja i stabilnosti konstrukcije. Na osnovu dobijenih podataka i arhitektonskih analiza, izrađujemo idejni projekat rekonstrukcije dvorca. Projektom su definisani konzervatorski postupci i materijali za obnovu dvorca i zadatak koji je pred nama jeste predlog buduće namene objekta koji je sada u izuzetno lošem stanju“ izjavila je Grozdana Milenkov.

Dva dvorca porodice Lazarević i dvorac u Vlajkovcu zbog svoje istorijske, kulturne i arhitektonske vrednosti kategorisani su kao spomenici kulture od velikog značaja. Ove građevine svedoci su jedne epohe naše istorije.

Rodonačelnik porodice Lazarević, Golub, doselio se u tadašnju Austriju iz Srbije 1803. godine, decenijama sticao impozantan imetak koji je krunisan dobijanjem plemstva sa titulom od Malog i Velikog Središta 1841. godine. Po dobijanju plemstva Golub Lazarević započeo je sa izgradnjom dvorskog kompleksa čiji će vlasnik porodica Lazarević je biti do 1898. godine. Dvorski kompleks čine dva dvorca: stariji, klasicistički komponovan koji je izgrađen šezdesetih godina XIX veka, a mlađi na prelazu iz XIX u XX vek u eklektičnom duhu sa neogotskim elementima.

Vreme nastanka dvorca u Vlajkovcu, koji se nalazi nadomak puta Beograd-Vršac, takođe pripada sredini XIX veka. Izgradio ga je grof Đerđ Močonji 1859. godine, a trideset godina kasnije udajom njegove ćerke kao miraz dolazi u posed grofa Bisingen – Nipenburga. U rukama ove plemićke porodice dvorac ostaje pola veka, do Drugog svetskog rata.

Vredne celine kompleksa dvoraca Lazarevića i Bisingena čine zelene površine kojima je njihova okolina ukrašena. Dva dvorca Lazarevića u Velikom Središtu okružuju veliki park i visoka šuma sa primercima retkog drveća, dok okolinu dvorca u Vlajkovcu ulepšava park sa veštačkim jezerom koje krase fontana-skulptura u sredini; potok i mostići, a koji je zbog svoje izuzetne lepote 1973. godine proglašen za spomenik prirode.

Legenda o sankanju po staklu

O dvorcima porodice Lazarević postoji legenda. Braći Lazarević je, po navodima, stečeno bogatstvo pomutilo razum i imali su izuzetno visoke zahteve. Navodno su želeli i leti da se sankaju, a pošto to nije bilo moguće zbog nedostatka snega, naručivali su staklo iz Pančeva, kako bi se po njemu sankali. Ubrzo po naručivanju, žena mlađeg brata je propala kroz staklenu stazu i umalo poginula. Uprkos tome, braća Lazarević su nastavili da naručuju staklo. Njihovog poslednjeg leta u dvorcu, 1897. godine, kada su se sankali po specijalnom mat staklu, naglo je zahladnelo i staklo se rasprslo u mnoštvo sitnih delova. Od tog trenutka, navodno su braća nalazila staklo svuda oko sebe - u krevetu, hrani, odeći...

(Telegraf.rs)