Danas je tačno 80 godina od stradanja 850 žena i dece: SPC kanonizovala prebilovačke žrtve

Prebilovci su postali jedan od simbola stradanja hercegovačkih Srba na području Nezavisne države Hrvatske

Pre tačno 80 godina, 6. avgusta 1941, lokalne ustaše su u jami Golubinka, u Šurmancima kod Međugorja, ubile skoro sve žene, devojke i decu iz Prebilovaca. Mošti prebilovačkih i drugih donjo-hercegovačkih novomučenika, izvadile su hrvatske snage iz 13 jama i više drugih stratišta u junu 1992. godine, i uništile ih eksplozivom u kripti spomen crkve koja se, po blagoslovu patrijarha Pavla, gradila u Prebilovcima. 

Preporučujemo

Srpska pravoslavna crkva je 2015. godine kanonizovala žrtve Prebilovaca i donje Hercegovine u Drugom svetskom ratu, a ovaj praznik ustanovljen je u kalendaru na datum kada su ustaše 1941. godine zverski ubile 850 meštana ovog sela, uglavnom žena i dece.

Po završetku Drugog svetskog rata osnovna škola u selu Prebilovci u donjoj Hercegovini gotovo da je ostala bez đaka. Ubrzo je i zatvorena. Kao što su posle avgusta 1941. godine ostale zauvek zatvorene i mnoge porodične kuće u ovom selu.

Prebilovci su postali jedan od simbola stradanja hercegovačkih Srba na području Nezavisne države Hrvatske, izgubivši više od 80 odsto svoje predratne populacije.

U pogromu tokom Drugog svetskog rata uništene su 52 familije, a 36 ognjišta je ugašeno. Meštani su mislili kako decu neće niko da bije. Tako su nesrećni očevi, ne sluteći u šta će se sve "izroditi", decu vraćali u selo. Pravo u smrt.

Prema ustaškim izvorima, samo iz Prebilovaca je ubijeno oko 820 Srba, dok je na području nekadašnjeg stolačkog sreza (danas su to opštine Čapljina, Stolac i Neum) ubijeno njih 4.000 - bacanjem u jame. Jedna od njih je i Korićka jama u koju su, tokom 4. i 5. juna 1941. godine, bačena 134 Srbina. Kosti su izvađene iz jame 1953. i 1956. godine i pohranjene u zajedničku spomen-kosturnicu u centru sela Korita.

Kad srce prepukne

Kada su s jeseni 1990. kosti mučenika izvađene, oprane i prenesene u Prebilovce, desilo se da je Tripko Ekmečić prepoznao među kostima lančić svoje supruge, ubijene u drugom mesecu trudnoće. Kažu, istog trenutka srce mu je prepuklo, pa se deda Tripko smatra "zakasnelom" žrtva ustaškog terora.

Meštani su pričali o Iliji Šakoti, koji je među krvnicima prepoznao svog komšiju, muslimana, izvesnog Delića. Pozvao ga je da se "oproste" ko ljudi, zgrabio je tada njegovu pušku i Deliću nije bilo spasa. Posle su, kažu, u toj jami, našli i mučiteljevu pušku među kostima žrtava.

Jame u koje su bacani Prebilovčani, ali i stanovnici drugih okolnih srpskih naselja, zabetonirane su 1961. godine. Betonski poklopci skinuti su trideset godina kasnije, u osvit novih ratnih sukoba na ovim prostorima.

Kosti izvađene iz jama, posmrtni ostaci oko 4.000 ljudi, prenete su 1991. godine u hram u Prebilovcima koji je počeo da se gradi. Samo godinu dana pošto su položene u kosturnicu, hrvatske oružane snage raznele su ih, zajedno sa nedovršenom crkvom. Mesto hrama i kosturnice postalo je deponija smeća.

Hram u Prebilovcima urađen je po uzoru na Crkvu Hristovog groba u Jerusalimu, koja je simbol Vaskrsenja i života.

(Telegraf.rs)