Princip se za atentat obučavao u Vranju: Bili smo u njegovoj ulici i ispred kuće gde je učio da puca
Ulica u gornjem delu Vranja, gde je Princip stanovao, i danas nosi njegovo ime
Duh Gavrila Principa i više od jednog veka od Sarajevskog antentata ne miruje, sudeći barem po poslednjim dešavanjima kada je direktor jedne od škola u Beogradu skinuo učeniku majicu sa njegovim likom.
Gavrilo Princip ušao je u istoriju, ali široj javnosti malo je poznato da se za Sarajevski atentat obučavao u Vranju, tačnije u Kazanđolu, klisuri Vranjske reke, koja je od grada udaljena tri kliometra.
Preporučujemo
Tužilaštvo u Brusu zahteva informacije o nestanku struje baš u vreme kada je Marija Lukić na televiziji pričala o Jutki
Ovo je jedina škola u centru Beograda u kojoj broj učenika raste i to zbog jedne stvari koju će drugi đaci po Srbiji tek dobiti (FOTO)
Princip i desetak pripadnika „Mlade Bosne“ naučili su da rukuju oružjem baš u Vranju, pripremajući se da pucaju na Franca Ferdinanda i njegovu suprugu Sofiju, prilikom posete Sarajevu 1914. godine, na Vidovdan.
Gavrilo Princip je iz Beograda u proleće 1912. godine stigao u Vranje, kod Živojina Rafajlovića, zeta znamenitog vranjskog zadužbinara Janče Jovanovića Baldžije i Mihajla Stevanovića, poznatijeg kao Mile Cupara, inače prvog instruktora specijalnih jedinica u Srbiji.
Gavrila i još nekoliko pripadnika “Mlade Bosne”, Cupara je obučavao u rukovanju kamom, pištoljem i bombama.
Ulica u gornjem delu Vranja, gde je Princip stanovao, i danas nosi njegovo ime. Odatle je on sa ostalim mladobosancima odlazio u Kazanđol na obuku.
I sve se to znalo, prepričavalo po gradu, pisanih tragova nije ostalo, osim hronike porodice Cupara.
Dejan Antić, docent Filozofskog fakulteta Univerziteta u Nišu i doktor istorijskih nauka, kaže da su priče o Gavrilu Principu i Vranju “samo legende”.
- Ne postoje konkretni istorijski izvori koji bi potkrepili te tvrdnje. Sve se zasniva na usmenom predanju. Vranje je na pragu 20. veka bilo sedište Izvršnog odbora Srpske četničke organizacije, grad lučonoša u procesu oslobađanja Stare Srbije o čemu nam svedoče brojni dokumenti i diplomatski izveštaji srpskih i stranih konzula u Turskoj. U njemu su se nalazili magacini sa oružjem, municijom. U tom smislu postoji mogućnost da je Princip u organizaciji crnorukaca i iskusnih četnika učio rukovanje oružjem na jugu Srbije, ali istorija je egzaktna nauka, ako nemamo pouzdan istorijski izvor - ne možemo nešto sa sigurnošću da tvrdimo - ukazuje Antić.
Kaznađol, klisura Vranjske reke, koji se nalazi tri kilometra severno od grada, ispod ostataka antičkog utvrđenja Marka Kraljevića, zvanog Markovo kale, kultno je mesto vranjske omladine od pamtiveka.
Udubljena u kamenu koja je reka napravila podsećaju na ogromne kazane, po čemu su ovi virovi dobili naziv Kazanđol.
Kada je u Kazanđolu dobro ovladao rukovanjem kamom, pištoljem i bombama, Gavrilo Princip se vratio u Beograd.
Iako su Vranjanci tada znali da neko vežba u Kazanđolu, tajna je čuvana više od pola veka, tek nakon toga krenule su usmene priče i predanja, da bi tek početkom 21. veka počelo da se javno govori o tome i istražuje.
(S.T.)