OVI ZIDOVI SU NAJVEĆI SVEDOK ISTORIJE: Kako je dragocena srpska tvrđava čuvala drum od brojnih osvajača (FOTO)

Zahvaljujući javnim radovima i sredstvima Opštine Priboj, Zavičajni muzej započeo je iskopavanja tvrđave i srednjovekovnog grada na površini od 1,2 hektara, odakle se vidi Priboj kao na dlanu i iz koje se grad spuštao, najpre na levu obalu Lima

Na visu Mali Bić, odakle su iz tvrđave Jagat na carski drum, karavane, vojske i uhode dolinom Lima motrile posade despota, župana, hercega i silne Otomanske imperije, odjekuju pijuci krampova, a radnici uklanjaju rastinje i osuli kamen. Spajaju se ovde prošlost i sadašnjost: dok arheolozi otkrivaju zidine što kriju tajne vekova - sa antena dva TV releja stižu belosvetske vesti u Limsku dolinu, dok odašiljači šalju ovdašnje aktuelnosti, pišu Novosti.

Svi ga znate kao Pobednika, ali on ima i drugo, nezvanično ime

Preporučujemo

U ovu legendu o Smederevskoj tvrđavi se i danas veruje: Podzemni lagumi su puni zlata i kriju veliku tajnu o prokletoj Jerini

Zahvaljujući javnim radovima i sredstvima Opštine Priboj, Zavičajni muzej započeo je iskopavanja tvrđave i srednjovekovnog grada na površini od 1,2 hektara, odakle se vidi Priboj kao na dlanu i iz koje se grad spuštao, najpre na levu obalu Lima.

- Očekujemo da utvrdimo faze gradnje utvrđenja, ali i mnogo toga nepoznatog o naseobinama jer su u podnožju otkriveni tragovi keramike iz 8. veka pre nove ere, ali i nekropole i stećci - ističe Savo Derikonjić, direktor Zavi čajnog muzeja.

Istraživači ne raspolažu pouzdanim podacima o vremenu nastanka grada, mada arhitektonske odlike ukazuju da je zidan početkom 15. veka. Najstariji istorijski izvori o tvrđavi Jagat, ili Priboj, govore da je to "trgovište koje se takođe zove Priboj". U pitanju je, najverovatnije, trgovište Banje, manastira koji je kao moćan trgovao sa Dubrovnikom i primorjem. Sam grad se nalazi na oštrom kliku (na koti 906), kome se može prići samo sa jugozapadne strane, preko sela Crnuzi, putem dugim 8,2 kilometra, od čega je 2,3 u lošem stanju, kao i pešačkom stazom od bolnice.

Prvi put se Priboj pominje u povelji aragonskog kralja Fridriha III iz 1448. godine, pa se taj datum, 2. februar (po starom kalendaru Jovanjdan), slavi kao Dan opštine. Monah manastira Svete Trojice kod Pljevalja, jeromonah Josif, zapisao je da je "rođen u Priboju, što se Jagat zove", svedoči Derikonjić.

Utvrđeni grad u često graničnoj oblasti više puta je bio u ruševinama i obnavljan. Turci su 1688. godine obnovili tvrđavu i u nju smestili vojsku kako je ne bi zauzeli Austrijanci, a po sklapanju mira utvrđenje je ostalo napušteno oko 200 godina.

Izbijanjem Prvog srpskog ustanka Priboj i okolina su po dva puta padali u ruke srpskih i turskih trupa. Turci, prema rečima arheologa Derikonjića, obnavljaju tvrđavu na Biću kulukom meštana, a sultan je, da bi se izdržavala posada od 150 vojnika, fermanom okolna sela oslobodio plaćanja carske desetine. Izbijanjem pobune u Bosni protiv reformi sultana Mahmuta, vojska kapetan bega Gradaščevića je 1832. godine otela dva topa, pobila posadu, popalila objekte i delimično razorila utvrđenje. Od tada je tvrđava grada Priboj - Jagat zapustela i prepuštena zubu vremena.

BUNAR NA LITICI

- Za strategiju odbrane i smeštaj posade sa gospodarom područja i pratnjom od izuzetnog značaja bio je ozidani bunar u tvrđavi Jagat, u koji je sistemom spojenih sudova sa Velikog Bića i tamošnjeg jezerceta doticala voda", naglašava Derikonjić. - U podnožju tvrđave bile su obradive površine i lako se dopremala hrana.

RASKRSNICA PUTEVA

Uz drum što je od Carigrada vodio preko Pešteri i nizvodno od Priboja, u dolini Lima, granao se za Sarajevo i Dubrovnik, otkrivena su 21 grad, tvrđava ili gradina. Na teritoriji Priboja je pet tvrđava: Oštrik, Jagat, Ravanjski grad, Oštro i Sjeverin, a u okolini su Klak, Kovingrad i Hisardžik. Svaka tvrđava je imala vizuelnu komunikaciju sa dve okolne, kako bi se prenosile poruke.

(Telegraf.rs/Večernje novosti)